ႏုိင္ငံေရးအေမြဆက္ခံႏိုင္ငံေတာ္၏ ေခါင္းခဲစရာျပႆနာမ်ား

( Some messy issues of the Burmese ‘successor state’ )

မံုရြာလက္ပန္းေတာင္းေတာင္တြင္အစိုးရဘက္ကအင္အားသံုး၍လူစုခြဲခဲ့ရာ
ဘုန္းႀကီးႏွင့္ကိုရင္ ၇၀ ေက်ာ္ျမင္မေကာင္းရႈမေကာင္းအသားနီလန္ေနသည့္
မီးေလာင္ဒဏ္ရာမ်ားကိုယ္စီျဖင့္ေဆးရံုေရာက္ကုန္သည္။
တခ်ိဳ  ့မ်က္ေစ့ပ်က္သည္အထိအဂၤါခ်ိဳ  ့ယြင္းသြားသည္။

ရခိုင္ျပည္၌ဘဂၤလီမ်ားကိုကိုင္တြယ္ထိမ္းခ်ဳပ္ရာတြင္ဤကဲ့သို ့အေရးယူခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ႏိုင္ငံ တကာအထူးသျဖင့္အိုအိုင္စီကဆူၾကပြက္ၾကမည္ျဖစ္သည္။လူေျခတိပ္ခ်ိန္မနက္သံုးနာရီ
ကိုေရြးခ်ယ္၍ၿဖိဳခြဲသည္မွာလူစုကြဲရံုေလာက္ရည္ရြယ္တာဟုတ္ရဲ့လားဟုသံသယရိွစရာျဖစ္သည္။

သမတရံုးကထုတ္ျပန္ေသာႏိုင္ငံတကာလုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကိုမေက်ာ္လြန္ ပါဟုေၾကျငာေသာ္လည္းအြန္လိုင္းတြင္ပလူပ်ံေနေသာဓါတ္ပံုသက္ေသမ်ားကႏိုင္ငံတကာ
ပရိႆတ္ကိုမတူကြဲျပားေသာအျခားပံုျပင္တပုဒ္ (a different story ကိုတင္ေျပာေနသည္။

ျပႆနာေျဖရွင္းနည္းကိုေရြးခ်ယ္ရာ၌အစုိးရဘက္ကအေကာင္းဆံုးနည္းကိုေရြးခ်ယ္ႏိုင္ခဲ့ပံုမရ
[ျပႆနာေၾကာင့္ဒုကၡမျဖစ္ေျဖရွင္း နည္းေၾကာင့္ဒုကၡျဖစ္တတ္သည္ဟုယခင္ကတင္ျပခဲ့ဘူးပါသည္။]

ဤသို ့အေရးမယူမီ၀န္ႀကီးဦးေအာင္မင္းကသမတကိုယ္စားလာ၍ေဒသခံမ်ား၏
တင္ျပခ်က္ကိုနားေထာင္ခဲ့သည္ဦးေအာင္မင္းသည္သြားေလသူဦးေဇာ္မင္းလုိ
မေမာက္မာသည့္အျပင္ေဒသခံမ်ားအားပရိယယ္မပါနဂိုစိတ္ရင္းျဖင့္ဆက္ဆံခဲ့ဟန္ေပါက္သည္။
သို ့ေသာ္သူသည္လူထုဒုကၡကိုစာနာရမည့္အစားထက္အစိုးရ၏အခက္အခဲကိုသာေလးထားေျပာသြားသည္။ 

သူ၏ “တရုပ္ေက်းဇူး” ဆိုေသာစကားတခြန္းကားျပည္သူအၾကားျပန္ ့ႏွံ ့ေနကာရာဇ၀င္တြင္၍ က်န္ရစ္လိမ့္မည္။  

ဦးေအာင္မင္းျပန္သြားၿပီးမၾကာခင္အားသံုးဖယ္ရွားမည့္သတိေပးခ်က္ထြက္လာသည္။ ဆက္တိုက္ဆိုသလိုသတိေပးထားသည့္အတို္င္းဆက္၍လုပ္သြားသည္ကိုၾကည့္လွ်င္ ျမစ္ဆံုကိစၥေနာက္ပိုင္းအေလွ်ာ့မေပးေတာ့ဟူ၍အစိုးရဘက္ကစိတ္ပိုင္းျဖတ္လာဟန္ရိွသည္။

အေလွ်ာ့ေပးေနရလွ်င္တစ္ခုၿပီးတစ္ခုဆက္တိုက္ေလွ်ာ့ေပးေနရေတာ့မည္ဟူ၍
အုပ္စိုးေရးအသိုင္းအ၀ိုင္း (ruling circle) အတြင္းတင္းမာသူမ်ား၏ဆင္ေျခကအႏိုင္ရသြားပံုရသည္။

တင္းမာသူမ်ားေက်နပ္ေအာင္တစ္ကြက္ျပန္၍ေရႊ  ့ေပးလိုက္ေလသလား။
ဤသို ့ဆိုလွ်င္အုပ္စိုးသူမ်ားအၾကားမွာ “အတြင္းတိုက္ပြဲ” (inner struggle) တကယ္ရိွေနေၾကာင္းကိုသတိျပဳမိေစသည္။ ။

ယခုလုပ္ရပ္ကိုအထိမ္းအကြပ္ျဖင့္ေလွ်ာ့ေပးျခင္း(controlled liberalization)
၏အသြင္တရပ္ (feature) လားဟုေမးလိုကေမးႏိုင္သည္။
ျမစ္ဆံုကိစၥတြင္အမ်ားအံ့အားသင့္သြားေအာင္အမွတ္ယူျပသြားႏိုင္ေသာသမတႏွင့္
အဖြဲ ့ကအမ်ားအံ့အားသင့္စရာေနာက္တစ္မ်ိဳးလုပ္ျပလုိက္ျပန္ၿပီဟုထင္မွတ္ရသည္။

ျဖစ္ရပ္အား၀တၳဳေၾကာင္း(narrative) အၾကမ္းဖ်င္းေလ့လာၿပီးေသာအခါပို၍ နက္ရိႈင္းေသာျပႆနာကိုကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေနသူမ်ားအားလႊမ္းမိုးထားေသာေတြးေခၚ
ယူဆပံုမ်ား (line of thought)ကိုလွန္ေလွာၾကည့္လိုပါသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား အထူးသျဖင့္ေခါင္းေဆာင္အေခၚခံေနသူမ်ား၏ဤျပႆနာအေပၚအေျခခံ ေတြးေခၚယူဆပံုမ်ားသည္အေပၚယံေက်ာဆန္ေနသည္၊ သို ့မဟုတ္ေခတ္ ေဟာင္းကေတြးေခၚပံုအတိုင္းဆက္လက္ေတြးေခၚျပဳမူေနသည္ဟုသံသယ ျဖစ္စရာမ်ားရိွေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အစိုးရအေၾကာင္းျပခ်က္မွာႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြား (national interest argument) ျဖစ္၏။ တကယ့္အတြင္းသရုပ္အစစ္အမွန္တြင္နအဖေခတ္စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အစုရွယ္ယာမ်ားျဖင့္တည္ေထာင္ထားေသာဦးပိုင္ကုပၼဏီ၏အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေပးေရးပါ၀င္ေနသည္။ထို ့ေၾကာင့္ “ဦးပိုင္အလိုမရိွ”ဟု ဆူးေလဘုရားကိုပါတ္၍ဆႏၵျပသြားေသာေက်ာင္းသားသမဂၢ
လူငယ္ကေလးမ်ားကေၾကြးေက်ာ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္မည္။

မွတ္မွတ္ရရဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို ့ႏွစ္ဦးစလံုးတို ့က
 ‘ေျမႇာက္ေပးတဲ့သူေတြရိွေနတယ္’၊မီဒီယာေတြကေဘးတီးေပးေနတယ္ဟု
သတၱဳခ်ျပရာ၌တူညီေနၾကသည္။

ဤသည္မွာအခ်က္အလက္အားျဖင့္မွန္ေသာ္လည္းသူတို ့၏ အဆင့္အတန္းအရမေျပာထိုက္ေသာစကားမ်ားဟုယူဆပါသည္။

ေခြးႏွစ္ေကာင္ကိုက္သည္မွအစကမၻာစစ္ႀကီးမ်ားအထိျပႆနာတိုင္းသူ ့ဘက္ ကိုယ့္ဘက္စိတ္သန္ရာဘက္မွပါ၀င္ပါတ္သက္ၾကသည္မွာသဘာ၀ျဖစ္သည္။ေရးႀကီးခြင့္က်ယ္လုပ္၍စကားထည္းထည့္ေျပာေနရန္မလိုပါ။
စင္စစ္ျမန္မာမီဒီယာသည္ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကိုေရာ၊ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုပါသူတို ့ႏွင့္ ထိုက္တန္သည္ထက္ပို၍ေကာင္းခ်ီးေပးေနခ်ီးက်ဴးေနၾကသည္။

ယခုတိုင္လည္းမံုရြာကိစၥမွအပေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ထိုႏွစ္ဦး၏ ပူးတြဲေခါင္းေဆာင္မႈကိုဆက္လက္၍အသိအမွတ္ျပဳဆဲ၊
ဆက္၍ခ်ီးက်ဴးေနၾကဆဲျဖစ္ပါသည္။

ထို ့ေၾကာင့္ေျမႇာက္ေပးေနတဲ့သူေတြရိွေနလို ့ဟူေသာစြပ္စြဲခ်က္သည္တစ္ ဘက္တြင္မံုရြာကေတာင္သူမ်ားကိုဦးေႏွာက္မရွိတဲ့လူေတြဟုေျပာရာေရာက္သည္။  စင္စစ္ေတာသားမ်ားသည္ၿမိဳ့သားမ်ားထက္အစိုးရကိုပိုေၾကာက္တတ္ပါသည္။
သူတို ့၏ဘ၀မ်ားတည္မွီရာပ်က္စီးဆံုးရႉံးေနၿပီျဖစ္၍သီးမခံႏိုင္ၾကလြန္းလို ့သာထ၍ကန္ ့ကြက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ေဒသခံေခါင္းေဆာင္သူအမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ေခတ္ပညာမတတ္၊ေတာသူစစ္စစ္ေတြျဖစ္သည္ကိုၾကည့္လွ်င္ဤအခ်က္သိသာသည္။

လက္ပန္းေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းရပ္တန္ ့ေနရသျဖင့္တစ္လလွ်င္ေဒၚလာႏွစ္သန္းဆံုးရႈံးေနရ ပါသည္ဟုဆိုသည္။ ကမၻာ့အဆင့္အတန္း၀င္ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈႀကီးမ်ားတြင္တႏွစ္ေဒၚလာ ၂၄ သန္း ေလာက္သည္ဘာမွ်မေျပာပေလာက္။ တရုပ္ကုပၼဏီကျမန္မာစစ္အစိုးရႏွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကလက္မွတ္ထိုးသူ၀န္ႀကီးကိုေပးရသည့္ kickback ေလာက္ပဲရိွႏိုင္သည္။ ေသေသခ်ာခ်ာဂဃနဏမေျပာႏိုင္ေသာ္လည္းအက်င့္ပ်က္လာဘ္စားရာ၌ ကမၻာေက်ာ္ေသာျမန္မာအစိုးရေဟာင္းျဖစ္ေနသည့္အတြက္မေျပးေသာ္လည္း
ကန္ရာရိွေန၍ဤသို ့ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ဤကိစၥေျပလည္သည္အထိ
တစ္ႏွစ္ေလာက္ေစာင့္ဆိုင္းေနလို ့ဦးပိုင္ႏွင့္၀မ္ ေပါင္မြဲမသြားႏိုင္ပါ။

ဒီမိုကေရစီစံနစ္တြင္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္အက်ိဳးမရိွလွ်င္ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္လည္းအက်ိဳးမရိွႏိုင္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုႏိုင္ငံသားမ်ားျဖင့္ဖြဲ ့စည္းတည္ေဆာက္ ထားသည္ျဖစ္ရာႏိုင္ငံသားထု၏အက်ိဳးစီးပြားကို
ဆန္ ့က်င္၍ႏိုင္ငံေတာ္၏အက်ိဳးစီးပြားဟူသည္အဓိပၸါယ္မရိွ။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏အက်ိဳးစီးပြားကိုခ်နင္း၍ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားကိုမတည္ေဆာက္သင့္။

[ဤအခ်က္ႏွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍ ယခင္ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္ကတင္ျပၿပီးျဖစ္ေသာ “ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ႏိုင္ငံသား ဘယ္ဒင္းကပင္ရင္းမူလ” ေဆာင္း ပါးကိုျပန္လည္ရည္ညႊန္းလိုပါသည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ားကိုသားေကာင္မ်ားသဖြယ္သေဘာထား၍လိုသလိုစေတးပစ္ ေသာႏိုင္ငံေတာ္အမ်ိဳးအစားကိုႏိုင္ငံေရးသိပၸံဘာသာရပ္တြင္သားရဲတိရိစၦန္တို ့၏ႏိုင္ငံေတာ္
(predatory state) ဟုအမည္တပ္ပါသည္။ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္ေသာအခါတင္ျပပါဦးမည္]

မည္သို ့ျဖစ္ေစမျဖစ္မေနလုပ္ရပါမည္ဆိုလွ်င္ေဒသခံတို ့၏အက်ိဳးစီးပြား၊ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္မထိခိုက္ေရး၊ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ဘာသာေရးအေမြအႏွစ္တို ့
ရိွေနေသာေနရာမ်ား၌တမ်ိဳးသားလံုး၏ခံစားခ်က္
(social, environmental and public emotional impact assessments)
တို ့ကိုထည့္သြင္းတြက္ ခ်က္ၿပီးမွမည္သို ့ကုစားမည္ဆိုသည္ကိုေဒသခံလူထု
သာမက တိုင္းျပည္ကလက္ခံသည္အထိႀကိဳတင္၍စံနစ္တက်ျပင္ဆင္သင့္သည္။

ႏိုင္ငံေရးအရတိမ္ေသာအျခားအယူအဆတခုမွာယခင္အစိုးရမ်ားလက္ထက္
ကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာႏိုင္ငံတကာႏွင့္သေဘာတူကတိက၀တ္မ်ားကိုဆက္လက္
အတည္ျပဳလိုက္နာသင့္သည္။သို ့မွသာႏိုင္ငံတကာရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံ ့လာၾကမည့္သူမ်ား၏ယံုၾကည္မႈကိုရႏိုင္မည္ဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

ဤအခ်က္သည္ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္သာလက္ခံထားၾက၍လက္ေတြ ့တြင္ဤအတိုင္းမည္သူမွ်ေလွနံဓါးထစ္မက်င့္သံုးေသာကိစၥျဖစ္သည္။
အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ယခင္အစိုးရမ်ားျပဳလုပ္ထားခဲ့ေသာႏွစ္ႏိုင္ငံ
သို ့မဟုတ္ႏိုင္ငံတကာႏွင့္သေဘာတူစီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား
(bilateral, multilateral agreements / deals) ကိုေျပာင္းလဲလာေသာ
အေျခအေနမ်ားတြင္ review လုပ္ၾက re-negotiate လုပ္ၾကသည္မွာႏိုင္ငံတိုင္း
တြင္ထံုးစံျဖစ္သည္။ Re-negotiate လုပ္လိုေသာဘက္၌ခိုင္လံုေသာအေၾကာင္းျပခ်က္ရိွ လွ်င္အျခားတစ္ဘက္ကလက္မခံပဲမေနႏိုင္။ ဤအဆင့္မၿပီးေျမာက္မခ်င္း လုပ္ငန္းစၿပီးသားျဖစ္ေနလွ်င္ရပ္ထားရမည္။ လုပ္ငန္းမစရေသးလွ်င္လံုး၀ အစမပ်ိဳးသင့္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကိုႏွစ္ေပါင္း၂၀အုပ္ခ်ဳပ္သြားေသာန-အ-ဖအစိုးရသည္ ႏိုင္ငံ ေတာ္အာဏာ၌တရား၀င္မႈအျငင္းပြားခံခဲ့ရေသာ (contested political legitimacy) အစိုးရတရပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုအစိုးရကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာကတိက၀တ္မ်ားကို သက္ဆိုင္သူမည္သူမဆိုဆက္လက္၍အ တည္ျပဳလိုကျပဳႏိုင္သည္။ေစာဒကတက္လိုကလည္းတက္ႏိုင္သည္သာ။ ဤကိစၥကိုဖြဲ ့စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသစ္ တြင္ထည့္သြင္းျပဌန္း၍လမ္းပိတ္ ထားခဲ့ေစကာမူထိုအေျခခံဥပေဒသည္

ပင္လွ်င္လက္မခံႏိုင္သူမ်ား၏ေ၀ဘန္မႈခံေနရသည္ျဖစ္၏။

ဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္ယခင္နအဖအစိုးရအနွစ္၂၀တာကာလအတြင္း
ဖန္တီး၍ခ်န္ထားပစ္ခဲ့ေသာျပႆနာမ်ား(အေမြဆိုးမ်ား)ကိုတစ္ခုတစ္ေလ
ကိုမွကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းမရိွေသး(သက္တမ္း၂ႏွစ္ပဲရိွသျဖင့္အခ်ိန္လိုေသး
သည္ဟုေစာဒကတက္ႏိုင္ေသာ္လည္းလက္ရိွျပဳမူေနပံုအတိုင္းဆိုလွ်င္
၄င္း၏အစိုးရသက္တမ္းေစ့သြားသည့္တိုင္လည္းေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဘြယ္မျမင္ပါ။

ထိုျပႆနာမ်ားမွာ-

1.    မျပည့္၀ေသာဒီမိုကေရစီျဖင့္ဖန္တီးထားေသာဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ပထမဆိုးေမြျဖစ္သည္။ [အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ဥပေဒျပဳအာဏာတို ့ ကိုအသားတင္ခြဲတမ္း၀င္ယူထားျခင္းကတပ္မေတာ္သည္ဒီမိုကေရစီ၏
လက္ေအာက္ခံမဟုတ္ဟုအဓိပၸါယ္အလိုလိုထြက္ေနပါသည္။]
ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္နယ္စပ္ေဒသေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားကိုဆက္၍
ကိုင္ထားသျဖင့္တိုင္းျပည္ကိုတကယ္ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္မွာ
တပ္မေတာ္သာျဖစ္ေနသည္။

2.    ျပည္တြင္းစစ္အခ်ိန္မေရြးျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေသာအေျခအေနမွေရွ  ့သို ့မေရြ  ့ႏိုင္ေသးျခင္း။
     (ကခ်င္ - ကရင္ - ကယား - ၀ - ရွမ္း - မြန္ - ရခိုင္လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား)

3.    တစ္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားမွပိုလွ်ံလူဦးေရမ်ား(တရုပ္မ်ား၊ဘဂၤလီမ်ား) တိုင္းျပည္၏ေနရာအႏွံ ့အတြင္းပိုင္းေဒသမ်ားအထိသို ့စိမ့္၀င္လာေနသည္ကိုထိထိေရာက္ေရာက္မတားဆီးႏိုင္ျခင္း

4.   ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈကတိက၀တ္မ်ားကိုေျပာင္းလဲလာေသာအေျခအေနႏွင့္ အညီျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆို (modify မလုပ္ႏိုင္ေသးျခင္း၊

5.    ႏိုင္ငံေတာ္၀န္ထမ္းယႏၱယားႀကီးသည္ေခတ္ကိုေနာက္ျပန္ဆြဲ ထားလိုသူေဖါက္ျပန္ေရးအင္အားစုမ်ား၏ခံတပ္ႀကီးျဖစ္ေနသည္။ ေခတ္ေဟာင္း၏အေမြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားေဟာင္းအားျပဳျပင္ေရး 
     administrative reform  စ၍မလုပ္ေသးျခင္း။ (လာဘ္စားမႈ၊ခ်စားမႈမ်ား ကိုကိုင္တြယ္ရာ၌အလြန္ညႇာတာသည္။လူထုကလိုလားသေလာက္ျပတ္ျပတ္သားသားမလုပ္။

6.    ျပည္ေထာင္စုႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားအတြင္း၌

     စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ားအရပ္၀တ္လဲကာ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား၊၀န္ ႀကီးမ်ားအျဖစ္ျဖင့္ဆက္လက္ခိုေအာင္းေနကာလူထုႏွင့္ဆက္ဆံေရးတြင္
စံနစ္ေဟာင္းကအတိုင္းအာဏာျပနည္းဖိႏိွပ္သည့္နည္း (abuse of power) ကိုသာဆက္က်င့္သံုးေနၾကျခင္း (သာေအး - ေမာင္ဦး - ျမင့္ေဆြ )

စစ္တပ္ကဆက္၍ကိုင္ထားေသာျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၏လက္ေအာက္တြင္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာန၊ ရဲတပ္ဖြဲ  ့(လံုထိမ္းပါ)၊အက်ဥ္းဦးစီးဌာန၊
စသံုးလံုးႏွင့္မီးသတ္တပ္ဖြဲ ့မ်ားရိွေနသည္။ယခုမံုရြာလက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ကိစၥသည္ဤေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲအင္အားစုမ်ားကေနျပည္ေတာ္အစိုးရ
ကိုေခ်ာက္က်ေအာင္၊တစ္တိုင္းျပည္လံုးကိုေနာက္ထပ္အခြင့္အေရးမ်ား
ဆက္မေတာင္းရဲေအာင္အလြန္အကြ်ံအားသံုး (excessive use of force)
၍ေခ်ာက္လွန္ ့ျပလိုက္တာလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္းေဒသခံမ်ား၏ဆႏၵျပျခင္းကိုေနရာတကာ
demonstration နဲ ့ခ်ည္းသြားေနလို ့မရ။ negotiation နဲ ့သြားဖို ့လည္းလိုတယ္ဟု
မွတ္ခ်က္ျပဳေလသည္။ နစ္နာခ်က္မ်ားကို demonstration ႏွင့္ဇာတ္ လမ္းစကာဖိအားမေပးဘဲ negotiation အဆင့္သို ့ေရာက္မလာႏိုင္သည္ကိုကိုယ္တိုင္စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ကိုႏွစ္ေပါင္း ၂၀ေက်ာ္ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေရးလမ္းေၾကာင္းျဖင့္နည္းမ်ိဳးစံုအသံုးခ်၍ဖိအားမ်ားဖန္တီးခဲ့သူက
ဤသို ့ေျပာလိုက္ျခင္းကိုအံ့အားသင့္မိသည္။

ထိုျပင္သူမကလႊတ္ေတာ္တြင္ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳႇတ္ႏွံသူမ်ား၏ယံုၾကည္မႈမပ်က္ေရး၊တိုင္းျပည္၏ဂုဏ္သတင္း(reputation) ထိမ္းသိမ္းေရးကိုေဇာင္းေပး၍ေျပာဆိုသြားသည္။ဤကတိက၀တ္မ်ားကိုေျပာင္းလဲေနသည့္အေျခအေနနွင့္ readjust မလုပ္ဘဲ- နဂိုပါအတိုင္းမလိုက္နာလွ်င္တိုင္းျပည္၏ဂုဏ္သတင္းထိခိုက္မည္။ ႏိုင္ငံႀကီးသားမပီသရာေရာက္မည္ဟုေျပာျခင္းသည္အေပၚယံေက်ာဆန္သည္။

အထူးသျဖင့္ဤသို ့သူမ၏လႊတ္ေတာ္အတြင္း၊ အျပင္ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခ်က္မ်ားသည္ မရည္ရြယ္ဘူးဆိုသည့္တိုင္အကယ္၍သပိတ္ကိုအားသံုး၍ႏွိမ္နင္းလွ်င္သူမကကန္  ့ကြက္ လိမ့္မည္မဟုတ္ဟုသူမကအစိုးရဘက္ကိုမီးစိမ္း(green light) ျပလိုက္ရာေရာက္ေနသည္။

ထို ့ေနာက္မွတဖန္ပုလိပ္တပ္ဖြဲ ့မ်ား၏လက္ခ်က္ျဖင့္ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ခါ

ဒဏ္ရာရသူမ်ားကိုျမင္ရျပန္ေသာအခါသူမကတာ၀န္ရိွသူမ်ားကို
အျပစ္တင္စကားဆို၍ေဒသခံမ်ားဘာလုပ္ေပးမည္ညာလုပ္ေပးမည္
ဆိုေနျပန္ရာဤအျပဳအမူသည္အစိုးရကိုႏိုင္ငံေရးေခ်ာက္တြန္းျခင္း
မဟုတ္လွ်င္ပင္ေရွ  ့ေနာက္မညီရာက်ေနသည္။ 

လက္ေတြ ့တြင္ယခုေလာက္အနာခံဆႏၵျပခဲ့သည့္တိုင္အစိုးရဘက္ ကေတာင္းဆိုသူမ်ား၏ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ေတြ ့ဆံု၍ညႇိႏိႉင္းမည့္
negotiation လမ္းေၾကာင္းကိုပီပီျပင္ျပင္ေဖၚမေပး။
စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တစ္ခုကိုသာဖြဲ ့ေပးခဲ့သည္။

သဘာ၀အားျဖင့္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဟူသည္အစိုးရႏွင့္မပါတ္သက္ေသာ၊အစိုးရေၾကာင့္ျဖစ္တာမဟုတ္ေသာျပည္သူတြင္းပဋိပကၡမ်ား (

(where Government is not a party to the conflict) ကိုအစိုးရကၾကား၀င္ေျဖရွင္းေပးရာတြင္သာအသံုးျပဳေလ့ရိွသည္။ ဥပမာရခိုင္ ဘဂၤလီပဋိပကၡတြင္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ ့ေပးသည္ကို - မူအားျဖင့္ - လက္ခံ၍ရသည္။

မည္သို ့ျဖစ္ေစယခုအခါဦးသိန္းစိန္အစိုးရကဤျပႆနာကိုသူမ၏လက္သို ့ ထိုးအပ္လိုက္ၿပီျဖစ္ရာသူမ၏ႏိုင္ငံေရးအရည္အခ်င္းကိုယခင္အခါမ်ားတံုးက
လိုေယာင္၀ါး၀ါးေျပာျခင္းလုပ္ျခင္းတို ့မပါဘဲျပည္သူ ့အက်ိဳးေဆာင္ႏိုင္မႏိုင္ ျပတ္ျပတ္သားသားျမင္ၾကရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ဦးသိန္းစိန္အစိုးရယခုရင္ဆိုင္ေနရေသာျပႆနာမ်ားသည္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ
ဘာသာရပ္တြင္အေမြဆက္ခံႏို္င္ငံေတာ္ (successor states မ်ားရင္ဆိုင္ရေလ့ရိွ သည့္ႏိုင္ငံေတာ္အေဟာင္းမ်ား၏အေမြဆိုးမ်ားျဖစ္သည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးကဟစ္တလာ၏တတိယဂ်ာမန္ႏိုင္ငံေတာ္(Third Reich)
ႏွင့္အာရွတြင္ဂ်ပန္တို ့၏ဖက္ဆစ္ႏိုင္ငံေတာ္မ်ားကိုအဆံုးသတ္ပစ္ခဲ့သည္။ 

စစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမဟာမိတ္မ်ား၏ပ်ိဳးေထာင္ေပးမႈျဖင့္အသစ္ျပန္လည္ ေပၚေပါက္လာေသာဂ်ပန္ႏွင့္ဂ်ာမဏီသည္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္မ်ားျဖစ္ၾက သည့္တိုင္ယခင္အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေဟာင္းမ်ား၏ဆိုးေမြမ်ားကိုေပးဆပ္ၾကရ ေသာအေမြဆက္ခံႏိုင္ငံေတာ္မ်ား (successor states) ျဖစ္လာၾကသည္။

ဂ်ာမဏီသည္ကမၻာတ၀ွမ္းမွဂ်ဴး Holocaust victims မ်ား၏အဆက္မျပတ္ ေလွ်ာ္ေၾကးေတာင္းခံမႈကိုႏွစ္ေပါင္း၅၀မွ်ဆက္တိုက္ေပးဆပ္ခဲ့ရၿပီး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္
Gerhard Schroeder ၏ညြန္ ့ေပါင္းအစိုးရလက္ထက္ ၂၀ ရာစုအကုန္က်မွ
လက္စသပ္သြားသည္။ ထို ့နည္းတူဂ်ပန္ႏိုင္ငံသည္လည္းျမန္မာ၊ကိုးရီးယား စေသာသိမ္းပိုက္ခံႏိုင္ငံမ်ားအားစစ္ေလွ်ာ္ေၾကး(war reparations)ေတြေပးဆပ္ခဲ့ရသည္

ေတာင္ကိုးရီးယားဆိုလွ်င္စစ္ႀကီးအတြင္းလိင္ကြ်န္အျပဳခံရသူ မ်ား (Comfort women) ကပါေလွ်ာ္ေၾကးေတာင္းခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သစ္တြင္ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံသူမ်ားသို ့ျပဳခဲ့ေသာ စီးပြားေရးကတိက၀တ္မ်ားျပႆနာကစတင္ေပါက္ကြဲထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

ျဖစ္ခဲ့သည့္အတိုင္းမွ်တစြာသံုးသပ္ရလွ်င္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေရႊ၏စစ္အစိုးရသည္

တရုပ္၊ေတာင္ကိုးရီးယား၊ထိုင္းစေသာအာရွႏိုင္ငံမ်ားမွကုပၼဏီမ်ားအား ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံ ့ခြင့္မ်ားကိုအေနာက္တိုင္း၏စီးပြားေရး၊ႏိုင္ငံေရးပိတ္ဆို ့မႈဆန္ရွင္မ်ားေအာက္တြင္မိမိတို ့အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္ေကာတိုင္းျပည္စီးပြားေရးပါဘံုးဘံုးလဲမသြားေရးအတြက္ပါ အထူးအခြင့္အေရးမ်ားေပးအပ္၍ျပဳလုပ္ခဲ့ရတာျဖစ္သည္။ 

ပံုမွန္အေျခအေနမ်ားေအာက္တြင္ႏိုင္ငံတကာမွရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမည့္သူမ်ား
အတြက္ေရျပင္ညီကြင္း(level playing field) တစ္ခုဖန္တီးေပး၍ျပည့္၀ေသာၿပိဳင္ဆိုင္မႈ 

(perfect competition) တစ္ခုကိုကမကထျပဳေပးႏို္င္ခဲ့သည္မဟုတ္သျဖင့္တိုင္းျပည္အတြက္နစ္နာခဲ့သည္။

[စင္စစ္ဤပိတ္ဆို ့မႉဆန္ရွင္မ်ား၏ဗိသုကာလက္ရာရွင္သည္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္

ကိုယ္တိုင္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္းသူမအားေထာက္ခံသည့္အေနာက္တိုင္းအစိုးရ

အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားကတစ္ႀကိမ္မကေျဗာင္ေျပာခဲ့ၾကသည့္မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ားအထင္အရွားရိွသည္။

ကေန ့တိုင္းျပည္ကရင္ဆိုင္ေနရေသာအေထြေထြ စီးပြားေရးေခတ္ေနာက္က်ေနမႈ၊ ၀ိဇၨာ၊ သိပၸံ၊ ဘာသာစကားႏွင့္၊ နည္းပညာ မ်ားအဆင့္အတန္မမွီျဖစ္ေနျခင္း၊ပညာတတ္မ်ားဆံုးရႉံးကုန္ျခင္း 

(brain drain) တို ့သည္ဆန္ရွင္ေၾကာင့္ျဖစ္ရျခင္းကအဓိကျဖစ္သည္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွသည္ ၂၀၁၀ အထိအႏွစ္ ၂၀ တာကာလအတြင္းျမန္မာျပည္သားမ်ား၏ဒုကၡမွာ
‘ေအာင္ဆန္း’ ႏွင့္ ‘စုၾကည္’ ကိုခြဲ၍မျမင္ႏိုင္ၾကျခင္း၊ ‘စုၾကည္’ ကို ‘ေအာင္ဆန္း’ ဟု ထင္မွတ္ေနခဲ့ၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ရသည္။ ဤခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္ကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က်မွသူတို ့ လြန္ေျမာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲသစ္ကိုသူမကသပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည့္တိုင္
လူထုကမဲထည့္ကာႏိုင္ငံေရးေရွ  ့မတိုးေနာက္မဆုပ္ျဖစ္ေနသည့္အေျခအေန

ကိုအဆံုးသပ္ခဲ့ ၾကသည္။

ဤသံုးသပ္ခ်က္ (analysis) သည္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုအၿပီးတိုင္ျငင္းပါယ္ေနျခင္းမဟုတ္ေပ။သမိုင္းတြင္သူမ၏အခဏ္းက႑သည္အထင္ကရႏွင့္သတ္သတ္မွတ္မွတ္ရိွေနသည္ကို
မည္သူမွ်မျငင္းပါယ္ႏိုင္။ ခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္မကင္း၊အေကာင္းဆံုးကျပအသံုးေတာ္မခံႏိုင္ခဲ့ေစကာမူ သူမသည္စစ္အာဏာ ပိုင္မ်ားအားအဆက္မျပတ္ႀကိမ္တို ့ေပးခဲ့သည့္ႏွင္တန္ေကာင္း (whip)
တစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ သူမမရိွခဲ့လွ်င္ပင္သူမ၏ ေနရာတြင္အျခားသူတစ္ဦးဦးကိုသမိုင္းက ဖန္ဆင္းေပးမည္ျဖစ္သာျဖစ္သည္။

သူမ၏ပစၥဳပၸန္ျပႆနာမွာေတာ္လွန္ေရးစခန္းအဆင့္တံုးကအတိုင္းတည္ေဆာက္ေရးကာလတြင္

ဆက္၍အသံုးတည့္ (relevant ေနေစရန္အတြက္မိမိကိုယ္ကိုျပင္ (upgrade) ရမည္ျဖစ္သည္။ 

ဤသို ့မလုပ္ဘဲႏွင့္ေတာ့သူမေမွ်ာ္မွန္းေနေသာ ၂၀၁၅ေရြးေကာက္ပြဲအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကိုရယူႏိုင္ရန္မွာမေသခ်ာေပ။ ]

မဆီမဆိုင္မီဒီယာကိုရန္လုပ္ျခင္းကားမလုပ္သင့္ဆံုးျဖစ္သည္။ 

အြန္လိုင္းမီဒီယာဆိုလွ်င္မိမိကမည္သို ့မွ် policing မလုပ္ႏိုင္ေသာအရာျဖစ္သျဖင့္ရန္စျခင္းျဖင့္ပို၍ဆိုးလာစရာသာရိွသည္။

ျဖစ္သင့္သည္မွာဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္လက္ပန္းေတာင္လူထုေတာင္းဆိုမႈကို

အေၾကာင္းျပ၍တရုပ္အစရိွေသာႏိုင္ငံတကာကုပၼဏီမ်ားထံသို ့- ေဒသခံေတြ မနစ္နာေစမည့္၊သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္မထိခိုက္ေစမည့္အခ်က္မ်ားယခုထက္ ပို၍တိုးခ်ဲ ့ထည္းသြင္းလာမည့္ အခ်က္မ်ားပါလာေရးျပန္လည္ညႇိႏိႉင္းမႈမ်ားလုပ္ရန္အသံျပဳရန္ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအေနျဖင့္လည္းမိမိ၏ input  ေပးရံုသက္သက္အေနျဖင့္
‘ထိုင္ေနတာအေကာင္းသား-ထသြားမွက်ိဳးမွန္းသိ’ ျဖစ္မည့္အေပၚယံေက်ာ ဆန္သည့္စကားမ်ားမေျပာမိၾကဘို ့လိုသည္။

ယေန ့ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္တပ္ရင္းေတြတိုးျမႇင့္ခ်ထားယံု၊ မံုရြာတြင္မ်က္ရည္ယိုဗံုး၊မီးေလာင္ဗံုးမ်ားပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းယံုႏွင့္ျပႆနာေတြကိုလက္စသပ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ထင္လွ်င္လည္းမွားပါသည္။ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္မ်ားဆိုသည္မွာလည္းႏိုင္ငံေရး အဓိပၸါယ္ထက္ရံုးလုပ္ငန္းသေဘာပိုေဆာင္ေနပါသည္။ ပိုနက္ရိႉင္း၍ေအာက္ေျခ က်ေသာေျဖရွင္းခ်က္မ်ားရလာေအာင္လူထုအသံ --အထူးသျဖင့္ - ေဒသခံ လူထု၏အသံကိုနားေထာင္သင့္သည္။ႏိုင္ငံတကာမွအလားတူ

အေတြ ့အၾကံဳမ်ား၊ဥပမာမ်ားကိုလည္းသုေတသနျပဳသင့္ပါသည္။

မံုရြာလက္ပေတာင္းေတာင္ကန္ ့ကြက္မႈႏွင့္အလားတူပဋိပကၡမ်ိဳးေတြ မိုင္တစ္ေထာင္ေက်ာ္ရွည္လ်ားမည့္သဘာ၀ဓါတ္ေငြ ့ပိုက္လိုင္းျဖတ္သန္းမည့္
လမ္းေၾကာင္းႏွင့္၊  ထား၀ယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္း
mega project တို ့တြင္တန္းစီ၍ ေစာင့္ေနၾကသည္။

အျခားအေမြဆိုးမ်ားျဖစ္ေသာယခုအခ်ိန္အထိအကင္းမေသေသးဘဲအခ်ိန္မ ေရြးျပန္လည္ေတာက္ေလာင္လာႏိုင္ေသာျပည္တြင္းစစ္အႏၱရယ္၊ တိုင္းျပည္ ၏နယ္နိမိတ္မ်ားမလံုျခံဳက်ိဳးေပါက္၍ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားခိုး၀င္ေနမႈ၊ ယိုယြင္းေန

ေသာ၀န္ထမ္းယႏ ၱယားႀကီး၊ ၀န္ႀကီးအဆင့္မွသည္ေအာက္ေျခရဲသားအထိ အဆင့္ဆင့္အာဏာအလြဲသံုးစားလုပ္ေနဆဲစသည့္အျဖစ္မ်ားသည္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ေနၾကသည္။

လက္ရိွဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္တို္င္းျပည္ကိုဒီမိုကေရစီႏွင့္မိတ္ဆက္ေပးမည့္ အပိုင္းကတိုးတက္ေရးသေဘာကိုေဆာင္ေသာ္လည္းယခင္စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုကာကြယ္ထားသည့္အပိုင္းကေဖါက္ျပန္ေရးျဖစ္ေနသည္။
ဤအခ်က္ကိုတိုင္းျပည္ကအခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအတြင္းသာသီးခံႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထိုအတိုင္းအတာမကုန္မီအစိုးရကဦးေဆာင္၍ျပင္ဆင္သင့္ပါသည္။ လူထုကအစိုးရကိုဒရြတ္တိုက္ဆြဲေခၚရသည္အထိဆိုင္းင့့ံမေနသင့္။

ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအျပည့္အ၀မရႏိုင္ျခင္းသည္ဤအေျခခံဥပေဒ၏

ဒီမိုကေရစီအႏွစ္သာရမျပည့္၀ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

တပ္မေတာ္သည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ဥပေဒျပဳအာဏာမ်ားကိုဒီမိုကေရစီ
ကိုေက်ာေပး၍ခြဲတမ္းခ်ကာရယူထားသည္ကျပႆနာ၏အစိပ္အပိုင္းတစ္ရပ္
(part of the problem) ျဖစ္ေနသည္။ လူတန္းစားတရပ္၏သီးသန္ ့အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးဘို ့ဆိုလွ်င္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရိွေသာကမၻာ့သမိုင္းေခတ္မဟုတ္ေတာ့ၿပီ။

တပ္မေတာ္သည္ျပည္တြင္းစစ္ထည္းတြင္ပါ၀င္ခဲ့သည့္အတြက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိစၥကိုမိမိကိုယ္တိုင္ကမကထျပဳအားထုတ္ေနမည့္အစားတိုင္းရင္းသားမ်ားအပါအ၀င္ အရပ္သားႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားလက္သို ့လံုး၀လႊဲေျပာင္းတာ၀န္ေပးသင့္သည္။
ဤေနရာတြင္မည္မွ်ေစတနာျဖဴစင္သည္ျဖစ္ေစဦးေအာင္မင္း၊ဦးစိုးသိန္းတို ့လို
စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းမ်ားကိုတာ၀န္မေပးသင့္ေတာ့ေပ။

တဘက္တြင္လည္းယေန ့တပ္မေတာ္ကို ၁၉၄၉၊ ၁၉၆၂၊ ၁၉၈၈ ေခတ္ကာလ မ်ားအတြက္တာ၀န္မရိွေတာ့ေသာမ်ိဳးဆက္မ်ားကေခါင္းေဆာင္ေနၿပီ္။ ထို ့ ေၾကာင့္အတိပ္၏ခ်ဳပ္ကိုင္ဖမ္းစားထားျခင္းကိုခံမေနေတာ့ဘဲအနာဂါတ္၏

ဆြဲေဆာင္ရာေနာက္သို ့လိုက္ပါဘို ့အခ်ိန္တန္ၿပီ။

အေျခခံဥပေဒ၏ေနာက္ထပ္ခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္တစ္ရပ္မွာျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသ ႀကီးမ်ားရိွသဘာ၀သယံဇာတရင္းျမစ္မ်ားကိုဗဟိုအစိုးရကသာခ်ဳပ္ကိုင္၍ထုပ္

ယူေရာင္းခ်ေနတာ ( discretionary resource exploitation - ထို ့ေနာက္ သယံဇာတမွႏိုင္ငံျခား၀င္ေငြမ်ားကိုဗဟိုကစိတ္တိုင္းက်သံုးစြဲေနတာျဖစ္သည္ 

discretionary allocation of funds။ ဥပမာရခိုင္ျပည္နယ္မွထြက္ေသာ

သဘာ၀ဓါတ္ေငြ ့၏၂ရာခိုင္ႏံႉးမွ်ကိုသာေဒသရင္းတြင္ျပန္လည္အသံုးျပဳေပးပါ လွ်င္ျပည္နယ္တစ္ခုလံုးမီးလင္းၿပီဆိုေသာေလွ်ာက္လဲခ်က္ (appeal) သည္အလြန္အားေကာင္းေသာခံစားခ်က္ကိုျဖစ္ေစသည္။ 

စီးပြားေရးတရားမွ်တမႈ (economic justice)ဟူသည္လုပ္ၾကံဖန္တီးတီထြင္ ထားေသာေ၀ါဟာရတစ္ခုမဟုတ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ဒီမိုကေရစီအတြက္
ႀကိဳတင္လိုအပ္ခ်က္တစ္ခု (a prerequisite) ျဖစ္သည္။

အေနာက္ဒီမိုကေရစီကမၻာတြင္ Fiscal federalism ေခၚတိုင္းျပည္၏အမ်ိဳး သား၀င္ေငြကိုဗဟိုအစိုးရတစ္ဦးတည္းသေဘာျဖင့္စီမံခန္ ့ခြဲမႈမလုပ္ဘဲျပည္ နယ္အစိုးရမ်ား၏သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္းခြဲေ၀သံုးစြဲသည့္စံနစ္က်င့္သံုးေနၾကသည္။(ျမန္မာျပည္မွခ်င္းေတာင္လို)ဖြံ ့ၿဖိဳးမႈအနည္းဆံုးျပည္နယ္မ်ားအ တြက္ပို၍ခ်မ္းသာေသာျပည္ နယ္မ်ားမွထည့္၀င္ေပးသည့္အထူးပ့ံပိုးေရး ဘ႑ာေငြျဖင့္ Equalization Program တစ္ခုဖန္တီးေပးထားသည္။ 

အခြင့္အေရးတန္းတူမရျခင္းသည္ခြဲထြက္ေရးကိုဦးတည္ေစေသာအဓိကအခ်က္ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတကာေစာင့္ၾကည့္ပရိႆတ္ကျမန္မာအစိုးရသစ္၏ႏိုင္ငံေရးအျမင္မွန္ရလာမႈ

political enlightenment ကိုအသိ အမွတ္ျပဳသလိုအာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတာ္ေဟာင္းက ထားရစ္ေသာအေမြဆိုးမ်ားကိုရင္ဆိုင္ကိုင္တြယ္ရာ၌၀န္ႏွင့္အားခ်ိန္ဆေနသည္

ကိုနားလည္ေပးႏိုင္သည္။သို ့ေသာ္နားလည္ေပးျခင္းသည္မေအာင္မျမင္ျဖစ္လာ သည့္အခါခြင့္လႊတ္ျခင္းအျဖစ္သို ့ေျပာင္းလဲေပးလိမ့္မည္ေတာ့မဟုတ္ေပ။ 

က်ရႉံးျခင္း (failure) အားက်ရႉံးျခင္းအျဖစ္သာသတ္မွတ္ၾကပါလိမ့္မည္။

ေလာေလာဆယ္အစိုးရလက္ထည္းတြင္ပူပူေလာင္ေလာင္ျပႆနာသံုးခု
(ကခ်င္ေကအိုင္ေအ - ရခိုင္ဘဂၤလီ - မံုရြာ-ဦးပိုင္/၀မ္ေပါင္) ရိွသည္။

၄င္းတို ့အနက္တစ္ခုမွလြယ္လြယ္ႏွင့္ၿပီးသြားမည့္ပံုမေပၚ၊ ပို၍ႀကီးထြား
က်ယ္ျပန္ ့မလာၾကလွ်င္ပင္ကံေကာင္းေနသည္ဟုမွတ္ယူရမည္။

သို ့ေသာ္ျငားလည္းတစ္ခုေသာရႉေဒါင့္မွႏႈိင္းယွဥ္သံုးျပန္သပ္လွ်င္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏
ဒီမိုကေရစီေဖၚေဆာင္ေရး၊ စီးပြားေရးတိုးတက္ဖြံ ့ၿဖိဳးေရးသည္ထင္ရသေလာက္မခက္ပါ။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ျမန္မာသည္ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီမိသားစုႀကီးအတြင္းသို ့ေနာက္ဆံုး မွဆိုရေလာက္ေအာင္ေနာက္က်၍၀င္လာသူျဖစ္သည္ (late latecomer)
မိမိ၏ေရွ ့၌ႏိုင္ငံေရးစီးပြားေရးအသြင္ကူးေျပာင္းမႈၿပီးေျမာက္သြားၾကေသာ သမိုင္းလမ္းေၾကာင္းဆင္ဆင္တူေသာ၊ အရြယ္တူႏိုင္ငံေပါင္းဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီ 

၍ရိွေနၿပီးသားျဖစ္သည္။ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ တိုင္၀မ္၊ ထိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊ေတာင္အာဖရိက
ဂါနာ၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ခ်ီလီ၊ အာဂ်င္တီးနား၊ မကၠဆီကိုစသည့္ျဖင့္ Samuel Huntington ၏တတိယလိႈင္းႏိုင္ငံ (Third wave countries) တစ္ဒါဇင္မကရိွၾကသည္။
ယင္းတို ့ထံမွအတုယူစရာေရွာင္က်ဥ္စရာအေတြ  ့အၾကံဳမ်ား၊
သခၤစာမ်ားမကုန္ႏိုင္မခမ္းႏိုင္ရိွေနပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားကတကယ္လုပ္ခ်င္ေသာစိတ္ဓါတ္ (Political will) သာလိုအပ္ပါသည္။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္

" ႏိုင္ငံေတာ္ " ႏွင့္ " ႏိုင္ငံသား " - ဘယ္ဒင္း က ပင္ရင္းမူလ

Photo credit - Naymyowai
ေအာက္တိုဘာ  ၂ - ၂၀၁၂

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္ သေဘာတရားေရးရာ

မၾကာေသးမီကမႏၱေလးၿမိ့ဳဆင္ေျခဖံုးတေနရာတြင္ျမဴနီစပါယ္ကပိုင္သည္ဆိုေသာေျမေနရာ
မွက်ဴးေက်ာ္သူ(squatters) ဆိုသူမ်ား၏ေနအိမ္မ်ားကိုအတင္းအဓမၼစက္ယႏၱယားႀကီးမ်ားသံုးစြဲ၍
ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့သည္။

တိုးလာေနေသာၿမိ့ဳျပေနဆင္းရဲသားလူဦးေရကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကအခ်ိန္မွီစီမံ၍ေနရာခ်ထား
မေပးႏိုင္ဘဲ-ေနစရာမရိွျဖစ္ေနၾကေသာႏိုင္ငံသားမ်ားကိုသူတိုေနခ်င္ေသာေနရာ၌
ခြင့္မျပဳႏိုင္လွ်င္အျခားသင့္ေတာ္မည့္အစီအစဥ္တခုခုကိုသူတို ့ႏွင့္ညိႇႏိႈင္း၍စီစဥ္ေပးသည့္
ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေျဖရွင္းမႈမ်ိဳးမရိွေသးျခင္းမွာစိတ္ပ်က္စရာပင္။

အလားတူအျဖစ္အပ်က္မ်ားရန္ကုန္တိုင္းအတြင္း၌လည္းေနရာအေတာ္မ်ားမ်ား၌လည္းျဖစ္ခဲ့သည္။

ျဖစ္ေနသည္။ ရန္ကုန္တိုင္းမဂၤလာဒံုႏွင့္ထား၀ယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္း၀င္ေျမယာမ်ားကို
အလကားမူးတင္းေစ်းျဖင့္သိမ္းယူေနသည့္ကိစၥသည္ျပႆနာအႀကီးမားဆံုးျဖစ္ေနသည္။

တဖန္အစဥ္အဆက္ကထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္လာၾကေသာလယ္ယာေျမမ်ားကို
လည္းေျမေအာက္သယံဇာတမ်ားတူးေဖၚရန္လယ္သမားယာသမားမ်ားကိုမျဖစ္စေလာက္
ေလွ်ာ္ေၾကးပမာဏမ်ားေပး၍ဖယ္ ရွားပစ္ခဲ့သည္။

မံုရြာခရိုင္လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္းသည္လူသိအမ်ားဆံုးအမႈတစ္မႈျဖစ္သည္
ယခုတိုင္အျပင္းအထန္ဆက္ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ေသြးထိုးလံႈ ့ေဆာ္မႈေတြရိွေနတယ္ဟူေသာ
သမတႀကီး၏မွတ္ခ်က္ကိုေဒသခံေတြကမေက်နပ္ၾက။

ဤေဒသမ်ားတြင္ေဒသခံမ်ားက၄င္း၊လယ္သမားမ်ားက၄င္းအေရးဆိုေသာအခါသူတို ့သေဘာတူလို ့ေရာင္းထားၿပီးသားဟူေသာအေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္၄င္း၊ႏိုင္ငံေတာ္ကလုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ဟူေသာ
ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ကိုင္ေပါက္သည့္ဆင္ေျခကိုသံုး၍၄င္း-ထိပ္တန္းအစိုးရအရာရိွမ်ားကိုယ္တိုင္
ကျပည္တြင္းမွာေကာျပည္ပခရီးမ်ားတြင္ပါလူသိရွင္ၾကားေျပာဆိုေနၾကသည္။

မၾကာေသးမီကသမတႀကီး၏အေမရိကန္ျပည္ခရီးစဥ္တြင္အတူလိုက္ပါလာ
သူအရာရိွတစ္ဦးကထိုဆင္ေျခကိုသံုးသြားရာသူ ့အေျပာကိုဘာသာျပန္၍
အေမရိကန္ပရိႆတ္ကိုအသိေပးလိုက္ရလွ်င္အေတာ္ေဒါသျဖစ္ၾကေပလိမ့္မည္။

ျမန္မာလူမ်ိဳးေခတ္ေျပာင္းေရးသမားမ်ား(reformers) အားလည္းသံသယရိွသြားၾကလိမ့္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဟူသည္ကိုဆက္ေရးရင္းရွင္းျပသြားပါမည္။

ျမန္မာျပည္တြင္ေျမယာမ်ားသိမ္းယူသူမ်ားဘက္ကေပးေနက်ဆင္ေျခႏွစ္ခုမွာ
တစ္ - သူတို ့ကိုယ္တိုင္က(မူလပိုင္ရွင္မ်ားက)သေဘာတူလို ့ေရာင္းထားၿပီးသားျဖစ္သည္
ဟူေသာအေၾကာင္းျပခ်က္ - -

ႏွစ္ - ႏိုင္ငံေတာ္ကလုပ္ကိုင္မည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သည္မည္သူတစ္ဦးခ်င္းကိုမွ်
ဦးစားေပးရန္မလိုဟူေသာပါးစပ္ကအတိအလင္းထုတ္မေျပာေသာ္လည္း
ၾကားနာရသူမ်ားကိုဤအတိုင္းနားလည္ေစ၍ဤအတိုင္းလက္ခံခိုင္းေသာအဓိပၸါယ္။

ပထမအေၾကာင္းျပခ်က္တြင္အမွန္တ၀က္အမွားတ၀က္ျဖစ္ေနသည္။
အမွန္ဟူသည္မွာမူလလုပ္ကိုင္သူလယ္သမားမ်ားကသေဘာတူ
လို ့ေရာင္းထားၿပီးသားဟူေသာအေပၚယံအခ်က္ျဖစ္သည္။

အမွားဆိုသည္မွာထိုေျမမ်ားကိုလယ္သမားမ်ားကမေရာင္းဘဲမေနရဲေအာင္ႏိုင္ငံေတာ္
ကျပန္သိမ္းေတာ့မေယာင္ေယာင္လိမ္ျငာလွည့္ဖ်ား၍ရယူခဲ့သည္ဟူ 

ေသာအခ်က္ကိုဖံုးကြယ္ထား၍ျဖစ္သည္။

“စာမတတ္ေသာက်ေနာ္တို ့ကိုစာတတ္ေသာမိဘျပည္သူေတြကကူညီၾကပါ” ဟူေသာဆႏၵျပလယ္သမားမ်ား၏ေတာင္းပန္ခယမႈမ်ိဳးသည္လူသားအသည္း ႏွလံုးကိုပိုင္ဆိုင္ကာလူတန္းစားအျမင္လည္းရိွေသာသူတိုင္း၏ရင္ကိုလႈပ္ခါေစသည္။

ပဋိဉာဥ္ဥပေဒအရေျပာရလွ်င္တဘက္သားကိုလိမ္လည္လွည့္ဖ်ားရယူထားေသာ
သေဘာတူညီခ်က္သည္ Fraud ျဖစ္သည္။ သေဘာတူညီခ်က္မေျမာက္ေပ (null and void)။
ထို ့အတူအတင္းအၾကပ္ကိုင္၍ (coersion) ရယူထားေသာသေဘာတူညီခ်က္
သည္လည္းပဋိဉာဥ္မေျမာက္ေပ(void)။

ဤအမႈမ်ိဳးမ်ားယခုမွေစ်းကြက္စီးပြားေရးဖြင့္ခါစျမန္မာျပည္တြင္တင္းက်မ္းျဖစ္ေနသည္။
စစ္အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္တအိပ္ယာထည္းအတူူတူအိပ္ခဲ့သူခရိုနီမ်ားသည္အဆိုးဆံုးႏွင့္
ဒိုင္ခံက်ဴးလြန္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

မည္သို ့ပင္ျဖစ္ေစကာမူအေၾကာင္းျပခ်က္ ၂ခုအနက္ ပထမအေၾကာင္းျပခ်က္သည္
အေၾကာင္းခ်င္းရာ(argument based on factual accuracy) အေပၚအေျခခံသည္။
အရုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္ေသာ္လည္းအပင္ပမ္းခံ၍ျပင္လွ်င္ - တိုက္ယူလွ်င္ - ရႏိုင္သည္။

ဆိုလိုသည္မွာေခတ္ႏွင့္မညီေတာ့သေဘာတရားေရးအျမင္တစ္ခုအေပၚအေျခစိုက္ထား
သည့္ဒုတိယအမ်ိဳးအစားအေၾကာင္းျပခ်က္ (an argument based on an ideology
of the bygone era) ေလာက္ေတာ့အႏၱရယ္မႀကီးဟုဆိုလိုရင္းျဖစ္သည္။

မံုရြာလက္ပန္းေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္းကိုျမန္မာ့စီးပြားေရးဦးပိုင္ကုပၼဏီက
တရုပ္ကုပၼဏီတစ္ခုႏွင့္စပ္တူလုပ္ကိုင္ေနသည္။ ထိုစီမံကိန္းမွထြက္ရိွမည့္ေၾကးနီ
ကုန္ၾကမ္းမ်ားကိုျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွာယူထားေသာယႏၱယားႏွင့္လက္နက္ႀကီးမ်ား
ထုတ္လုပ္ရာတြင္အသံုးျပဳမည္ဟုအတည္မျပဳႏိုင္ေသာသတင္းတစ္ခုအရသိရသည္။
ထို ့ေၾကာင့္ထိုစီမံကိန္းကိုျမစ္ဆံုကိစၥလိုသမတႀကီးကရပ္ဆိုင္းခိုင္းလိမ့္မည္မဟုတ္ဟု
ထိုအရာရိွကေျဖၾကားသည္ဟုသိရ သည္။

သူဆုိလိုခ်င္သည္မွာဤစီမံကိန္းသည္ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္သည္ဤစီမံကိန္းကို
ကန္ ့ကြက္ေနသူေဒသခံေတာင္သူမ်ားဘက္ကသာလက္ေလွ်ာ့၍ေနာက္ဆုပ္ေပးရမည္။အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားကိုမဆန္ ့က်င္ႏိုင္။
အနစ္နာခံၾကရမည္ဟုဆိုလုိရင္းျဖစ္ေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္စကားအရခ်ဳိသာေျပျပစ္
ေကာင္းေျပျပစ္မည္ျဖစ္ေသာ္လည္းဆိုလိုသည့္အဓိပၸါယ္မွာဒီကိစၥမွာႏိုင္ငံေတာ္
အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ေနတယ္။က်ဳပ္တို ့ဘက္ကမေလွ်ာ့ႏိုင္ဘူး၊ခင္ဗ်ားတို ့ဘက္
ကေလွ်ာ့ဘို ့ပဲရိွတယ္ဟုထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္သေဘာျဖင့္သတိေပးေနျခင္းျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ႏိုင္ငံသားမ်ားထိပ္တိုက္ေတြ ့လွ်င္ႏိုင္ငံသားဘက္ကစြန္ ့လႊတ္
အနစ္နာခံအေလွ်ာ့ေပးရသည္မွာဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ေဟာင္း၏သင္ၾကားခ်က္ျဖစ္သည္။

" တစ္ကို္ယ္ေတာ္ပုဂၢလိကဘ၀ (ပုဂၢလိကခံစားခ်က္) ဆိုတာ ရပ္ရွားမွာမရိွေတာ့ဘူး" -
ႈ"Individual life in Russia is dead"  ဟု ေဘာရစ္(စ္)ပါစတာနပ္ ၏ ေဒါက္တာဇီးဗားဂိုး 
(Dr.Zhivago)ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားထည္းတြင္ေဘာ္လရွီဗစ္ေခါင္းေဆာင္ထေရာ့စကီး၏
ဇာတ္ေကာင္ကသူ့ ့ဇနီးေဟာင္းႏွင့္ညိေနေသာေတာ္လွန္ေရးကိုအစပိုင္း၌ေထာက္ခံကူညီ ခဲ့ေသာ္လည္းေနာက္ပိုင္း၌စိတ္ပ်က္လာသူဆရာ၀န္ကဗ်ာဆရာေဒါက္တာဇီးဗာဂိုးကိုေျပာခဲ့သည္။

ထိုေခတ္ကႏိုင္ငံေတာ္ကိုလူတန္းစားမ်ားျဖင့္ဖြဲ ့စည္းထားသည္ဟုအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကသည္။
(defined as a class society, the state is comprised of classes.) ထိုေခတ္တြင္ႏိုင္ငံသား တစ္ဦးခ်င္းအေနျဖင့္မိမိသည္ဘယ္လူတန္းစား၀င္ျဖစ္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ကသာအေရးႀကီး၍
လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအေနျဖင့္မူ - ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္မ်ားမွအပ -လံုး၀အေရးမႀကီးေပ။ 
လူကိုလူတန္းစား၀င္ျဖင့္သာသတ္မွတ္၍လူတစ္ဦးခ်င္းအားျဖင့္အေရးတယူလုပ္မေနေတာ့ေပ။
ထို ့ေၾကာင့္ထိုေခတ္ကႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လူတန္းစားတို ့သည္သာအေရးပါၾက၍တစ္ဦးခ်င္း
လူပုဂၢိဳလ္(private individual) သည္သာမညျဖစ္ကာႏိုင္ငံေတာ္၏အလိုဆႏၵႏွင့္အက်ိဳးစီပြား
ကိုႏိုင္ငံသားေတြကေစာဒကတက္ခြင့္မရိွနာခံရသည္။

ဒီမိုကေရစီေခတ္တြင္ကားလူတန္းစားသေဘာကိုဖယ္ထုတ္ထားလိုက္၍ႏိုင္ငံေတာ္
ကိုႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီ၏အစုအေပါင္းအားျဖင့္ဖြဲ ့စည္းသည္ဟုေျပာင္းလဲမွတ္ယူလာၾကသည္။
ထိုေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ႏိုင္ငံေတာ္တို ့ဆက္ဆံေရးသည္တိုက္ရိုက္ျဖစ္လာကာ၊
ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းသည္၄င္း၊ အစုအေ၀းအားျဖင့္၄င္းႏိုင္ငံေတာ္၏ပင္ရင္းမူလျဖစ္လာသည္။
(Each citizen or the citizenry as a whole has the primacy in relation with the state.)

ဒီမိုကေရစီစံနစ္၏တစ္ခုေသာအဓိကအုပ္ျမစ္သည္လူပုဂၢိဳလ္အဓိက၀ါဒ (((
(individualism) ျဖစ္သည္။ အျခားေသာအဓိကအုပ္ျမစ္တစ္ခုမွာလြပ္လပ္ခြင့္မ်ား
(freedoms) ျဖစ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ႏိုင္ငံေတာ္သည္ပုဂၢလိကလြပ္လပ္ခြင့္မ်ားကိုမထိပါးႏိုင္ေပ။
ဤလြပ္လပ္ခြင့္မ်ားထည္းတြင္ပုဂၢလိကလူ ့အခြင့္အေရးသာမကပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မႈအခြင့္အေရး
(individual rights, property rights) မ်ားလည္းပါ၀င္သည္။

ထို ့ေၾကာင့္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ႏိုင္ငံေတာ္၏အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ပုဂၢလိက
အက်ိဳးစီးပြားထိပ္တိုက္ျဖစ္လာတိုင္းပုဂၢိလကဘက္ကိုေက်နပ္ေအာင္ေဆာင္
ရြက္ေပးၿပီးမွဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖၚေလ့ရိွသည္။

ခြ်င္းခ်က္ေတာ့ရိွပါသည္။ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္မိမိဆႏၵအေလွ်ာက္အတိအလင္း
အသက္အပါအ၀င္ကိုယ္က်ိဳးမ်ားစြန္ ့ထားေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားရိွသည္။ ထိုသူတို ့မွာ
စစ္သည္ေတာ္မ်ား၊ သူလွ်ိဳမ်ား၊ ရဲအမႈထမ္းမ်ား၊မီးသတ္သမား မ်ားစသည္တို ့ျဖစ္သည္။
၄င္းတို ့မွအပမည္သည့္ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏အက်ိဳးစီးပြားကိုမွ်ႏိုင္ငံေတာ္
အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ဟူေသာအေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ခ်မနင္းပစ္ႏိုင္။ 

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ႏိုင္ငံေတာ္တည္ရိွေနျခင္းျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ႏိုင္ငံသားမ်ားရိွေနျခင္းမဟုတ္ဟုေျပာင္းလဲခံယူလာၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ ့အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါအခ်က္မ်ားလူသား၏ရပိုင္ခြင့္မ်ား
ကိုျပည္တြင္းဥပေဒတစ္ခုခုကမေက်ာ္လႊားရသည္မွာကမၻာ့စံႏႈံးတစ္ခုျဖစ္ေနၿပီ။

အျခားဥပမာအားျဖင့္ေျပာရလွ်င္အိမ္သူအိမ္သားေတြေနဘို ့အိမ္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
အိမ္ဟူ၍အမည္တပ္ႏိုင္ဘို ့အိမ္သားေတြထည့္ထားရျခင္းမဟုတ္။အကယ္၍အိမ္ဟု
အမည္တပ္ႏိုင္ဖို ့သက္သက္ေလာက္သာအိမ္သားေတြထည့္ထားေသာအခါ
အိမ္သည္အိမ္မဟုတ္ ေတာ့ဘဲေထာင္ျဖစ္လာမည္။
ထိုအိမ္သားေတြသည္လည္းေထာင္သားေတြျဖစ္လာသည္။ 

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကန၀တေခတ္ကျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား၏ဘ၀ကိုၿဗိတိသွ်စာေရး
ဆရာမာတင္စမစ္ (Martin Smith) က "ဓါးစာခံေပါင္းသန္းေလးဆယ္"
(Forty Million Hostages) ဟူေသာအမည္ျဖင့္ Documentary တစ္ခုရိုက္ကူးျဖန္ ့ေ၀ခဲ့ဘူးသည္။  

ထို ့ေၾကာင့္တင္ျပခဲ့ေသာခြ်င္းခ်က္စာရင္း၀င္ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွအပအိမ္၏
အက်ိဳးစီးပြားအလို ့ငွာအိမ္သားတစ္ဦးဦးကိုေသာ္၄င္း၊ အိမ္သားအမ်ားကိုေသာ္၄င္း၊
အားလံုးကို၄င္းအနစ္နာခံခိုင္းတာ၊ စေတးပစ္တာတရားနည္းလမ္းက်သည္ဟူသည့္
အယူအဆမ်ိဳးဒီမိုကေရစီလူ ့အဖြဲ ့အစည္းတြင္မက်င့္သံုးေတာ့ေပ။
ဘိနပ္ႏွင့္ မေတာ္သျဖင့္ဖေနာင့္ကိုလွီးျဖတ္မျပစ္သင့္။
(ေမာ္စီတံုးကိုးကားဘူးေသာေရွးတရုပ္ဆိုရိုးစကားတစ္ခု)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏စပ္ကူးမတ္ကူးအေျပာင္းအလဲတြင္ဤသေဘာတရားေရးရာ
ရႈပ္ေထြးမႈ(ideological confusion) ကိုေက်ာ္လႊားႏိုင္ၾကရမည္။
သေဘာတရားအေဟာင္းကိုဆက္လက္ကိုင္စြဲ၍လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ား၊
သိလွ်က္ႏွင့္တမင္ရႈပ္ေအာင္လုပ္ေနသူမ်ားရိွေနပါကလည္းထိုသူမ်ား
ကိုေခတ္ကိုေနာက္ျပန္ဆြဲေနသည့္ေဖါက္ျပန္ေရးသမားေတြျဖစ္သည္ဟု 
အားမနာတမ္းေထာက္ျပရန္မွာကြ်ႏ္ုပ္တို ့၏မီဒီယာသမားမ်ား
တာ၀န္ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ဒီမိုကေရစီႏွင့္လြပ္လပ္ခြင့္ကိုအျခားသူမ်ားထက္
သူတို ့့ကပို၍ခံစားသံုးေဆာင္ေနၾကသည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဤအရာမ်ားေပ်ာက္ကြယ္သြားရန္မဆိုထားႏွင့္ေလွ်ာ့ပါးသြားသည္ႏွင့္
အဦးဆံုးအသက္ကုန္သြားမည္မွာမီဒီယာေလာကျဖစ္သည္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရးတြင္အဖမ္းခံရသူအမ်ိဳးသမီးမ်ားလြတ္ေျမာက္
ေရးကိုေဆာင္ရြက္ေပးၿပီးေနာက္သူမတို ့အား - ဤေၾကးနီတူးေဖၚေရးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားေရးျဖစ္ေန၍ေနာက္ဆုပ္ေပးရန္အတိအလင္းမဟုတ္
သည့္တိုင္ထိုသေဘာမ်ိဳးသက္ေရာက္ေစသည့္နားခ်မႈကိုရွစ္ဆယ့္ရွစ္မ်ိဳးဆက္
ေက်ာင္းသားေဟာင္းတစ္ခ်ိဳ ့ကလုပ္ခဲ့ၾကသည္ဟုဖတ္ရသည္။

သူတို ့အားျပည္ပမွေ၀ဘန္သူတစ္ဦးက Facebook တြင္ ‘ခြပ္ေဒါင္း’ ေတြလား
‘ဖြတ္ေဒါင္း’ေတြလားဟုေမးခြန္းထုတ္ကာေ၀ဘန္ထားသည္ကိုလည္းဖတ္ရသည္။
အာဏာရွင္ေခတ္ႀကီးထည္းတြင္လူျဖစ္လာၾကရသူေတြျဖစ္၍
အာဏာရွင္စံနစ္ကိုတိုက္ဖ်က္ေနရင္းမွာပင္မသိသားဆိုး၀ါးစြာျဖင့္
အာဏာရွင္ေတြေတြးေခၚပံုအတိုင္းလိုက္၍ေတြးေခၚေနမိၾကသည္
ဟုသာသံုးသပ္လိုပါသည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ - ဒါျဖင့္ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားဆိုတာမရိွရေတာ့ဘူးလား
ဟုေမးစရာရိွပါသည္။ ဤသို ့မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ေရွ  ့ေဆာင္မႈတစ္ခု
ခုသည္အမ်ားျပည္သူအက်ိဳးစီးပြားကိုသိသိသာသာႀကီးျဖစ္ေစေသာအခါ
မျဖစ္မေနအေကာင္အထည္ေဖၚယူသင့္သည္။ အေရးႀကီးသည္မွာေဖၚယူပံု
ယူနည္း သာျဖစ္သည္။

ဥပမာအျဖစ္ေျပာရလွ်င္သက္တမ္းရင့္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေသာကေနဒါ
တြင္လမ္းသစ္တစ္ခုခုေဖါက္လိုလွ်င္ၿမိ့ဳေတာ္၀န္ကႏွစ္လ-သံုးလႀကိဳတင္၍
Zoning Advisory တစ္ခုအားျဖင့္ေၾကာ္ျငာ၍အမ်ားျပည္သူဆႏၵႏွင့္အၾကံျပဳ
ခ်က္မ်ားကိုရယူသည္။ ထို ့ေနာက္ Town hall meeting တစ္ခုက်င္းပ၍ခ်ျပ
သည္ေဆြးေႏြးသည္။

အႀကိမ္ႀကိမ္လူထုႏွင့္ႏွီးေႏွာတိုင္ပင္ရသျဖင့္ဒီမိုကေရစီနည္းသည္ေႏွးေကြး၍
စကားေတြအမ်ားႀကီးေျပာရသည့္အခ်က္ကိုေတာ့မေရွာင္လႊဲႏိုင္။ သို ့ေသာ္တစ္ဦးခ်င္း
ထိခိုက္နစ္နာမည့္အေရးႏွင့္အမ်ားအက်ိဳးစီးပြားသဟဇာတျဖစ္ေရးတစ္ထိုင္
တည္းႏွင့္ေျပလည္ေအာင္ရွင္းပစ္ႏိုင္သည္။

စင္စစ္လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္းသည္ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားဟုပင္
တထစ္ခ်မေျပာႏိုင္ေပ။ ပါတနာတစ္ဦးျဖစ္ေသာျမန္မာကုပၼဏီ  “ဦးပိုင္”သည္ပင္စင္စား စစ္တပ္အရာရိွႀကီးမ်ားအဓိကအားျဖင့္စုေပါင္းပိုင္ဆိုင္ေသာကုပၼဏီတစ္ခုသာျဖစ္သည္။ 

လက္ရိွတာ၀န္ယူေနေသာတပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္
အလကားရတာမဟုတ္ဘဲတန္ရာတန္ေၾကးေပး၀ယ္ရမည့္အတူတူတရုပ္ျဖစ္
စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ားထက္မၾကာခင္ပူးေပါင္း၍စစ္ေရးေလ့က်င့္ေတာ့မည့္
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုထံမွ၀ယ္ယူခြင့္ရရန္ေျပာင္းလဲအားထုတ္သင့္ပါသည္။

မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္အမာထည္မ်ား (strategically important hardwares)
လက္၀ယ္ရိွထားေရးတြင္ supply sources diversification သည္အေရးႀကီးပါသည္။

သို ့ေသာ္ဦးပိုင္အက်ိဳးစီးပြားအတြက္တပ္မေတာ္ကအလိုလိုေနရင္း
ျပည္သူတို  ့“အထင္လြဲခံရမည့္အခ်က္ကိုသတိမလြတ္သင့္။ သို ့ျဖစ္ေသာေၾကာင့္

အကယ္၍ဤစီမံကိန္းကိုမျဖစ္မေနေရွ  ့ဆက္ရမည္ဆိုလွ်င္လည္းတပ္မေတာ္ဦးစီးခ်ဳပ္
ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္အေနျဖင့္မံုရြာခရိုင္မွေဒသခံေတာင္သူမ်ားေၾကနပ္
လက္ခံလာၾကသည္အထိလိုက္ေလွ်ာမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာေစရန္ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ ေပးႏိုင္လွ်င္သမတႀကီးဦးသိန္းစိန္နည္းတူျပည္သူလူထု၏ေကာင္းခ်ီးၾသဘာ
မ်ိဳးကိုရယူႏိုင္လိမ့္မည္။ ဘာဆိုင္လို ့လဲဟူေသာအေတြးျဖင့္တြန္ ့ဆုတ္ေနစရာမလို။

ယခုေခတ္သည္ဘုန္းႀကီးေတြကႏိုင္ငံေရးလုပ္၊ ရုပ္ရွင္မင္းသားကသုဘရာဇာလုပ္၊
ေက်ာင္းသားေတြကကယ္ဆယ္ေရးလုပ္၊ ဆရာ၀န္ေတြကအယ္ဒီတာလုပ္၊ 
စစ္ဗုိလ္ေတြကစာေရး၊ စာေရးဆရာ(မ)ေတြက NGO လုပ္စသည္ျဖင့္ ကိုယ္ထင္ရာျမင္ရာလုပ္ေနၾကေသာေခတ္ျဖစ္သည္။   

အရပ္သားေလသံျဖင့္ရွင္းရွင္းေျပာရလွ်င္စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းဦးသိန္းစိန္ - ဦးေရႊမန္းတို ့နည္းတူ
မင္းေအာင္လိႈင္လည္းအမွတ္ယူခ်င္လွ်င္ယူလို ့ရသည့္အခြင့္အေရးေတြရိွေနသည္။

အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးတြင္တပ္မေတာ္ကဦးေဆာင္မႈအခဏ္းကပါ၀င္ေရး
သည္လႊတ္ေတာ္ထည္းသို ့မိမိ၏အရာရိွမ်ားေစလႊတ္၍ထိုင္နားေထာင္
ခိုင္းထားယံုျဖင့္လံုေလာက္ၿပီဟုမယူဆသင့္။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္     

သမတႀကီး ဘာဆက္လုပ္မလဲ

ရခိုင္အေရးႏွင့္ပါတ္သက္၍သမတႀကီးဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ VOA အေမရိကန္
အသံျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ေတြ ့ဆံုေမးျမန္းခဏ္းအေပၚေက်နပ္အားရ
သူမ်ားရိွသကဲ့သို ့အားမရသူမ်ားလည္းရိွေလသည္။

ေက်နပ္အားရသူမ်ားကိုဘာေၾကာင့္ေက်နပ္သည္ကိုစူးစမ္းေနစရာမလိုေခ်။
သိုေသာ္သမတႀကီး၏ေျဖဆိုခ်က္မ်ားအေပၚအားမရျဖစ္ေနသူမ်ားရိွေသာေၾကာင့္
ဘာေၾကာင့္အားမရျဖစ္ၾကသည္ကုိစစ္ေဆးၾကည့္လိုပါသည္။

ေရွးဦးစြာအသိအမွတ္ျပဳရမည့္အခ်က္မွာလက္ရိွအေနထက္ပို၍ႀကီးထြားဆိုး၀ါးသြားႏိုင္စရာ အလြန္ရိွေနသည့္အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးခ်ိမ္းေခ်ာက္မႈတစ္ခုအားယာယီပဲျဖစ္ျဖစ္ထိမ္း
ခ်ဳပ္ထားႏိုင္ျခင္း (keeps under control, at least for the moment) ျဖစ္သည္။

ထို ့ျပင္သူတို ့ကိုယ္သူတို ့ရိုဟင္ဂ်ာဟုအမည္တပ္ေနၾကသူမ်ားကိုသမတႀကီးကိုယ္တိုင္က
“ဘဂၤလီမ်ား” ဟုအတိအလင္းအမည္တပ္ေခၚေ၀ၚသြားသည္မွာလည္းသူတို ့၏တကယ့္ လူမ်ိဳးရင္းျမစ္ကိုအမွန္အတိုင္းေခၚေ၀ၚရာေရာက္သျဖင့္ေက်နပ္စရာေကာင္းပါသည္။

သို ့ေသာ္ျပႆနာကိုသမတႀကီးကလကၡဏာခ်က္အကဲျဖတ္ရာတြင္ 

“လူမ်ိဳးေရးေၾကာင့္ျဖစ္တာမဟုတ္ - ဘာသာေရးေၾကာင့္ျဖစ္တာမဟုတ္

ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခုမွအစျပဳ” သည္ဟုသံုးသပ္ျပသြားပါသည္။ 

မမွားေသာ္လည္းအေပၚယံရွပ္၍ေျပာရာက်သည္ဟုခံစားမိပါသည္။
အေၾကာင္းမွာဤရာဇ၀တ္မႈမ်ိဳးမ်ား ေပါက္ဖြားေပးရာလူ(ခိုး)၀င္ေနမႈျပႆနာ

(immigration issue) ကိုရင္းျမစ္ျပႆနာအျဖစ္ေထာက္ျပမသြားပါ။
ဤသူမ်ားသည္ေဒသခံအမ်ိဳးသမီးေတြကိုသာမကသူတို ့ႏွင့္အမ်ိဳး၊ဘာသာတူ
မိန္းခေလးမ်ားကိုလည္းေစာ္ကားက်ဳးလြန္ေနၾကေၾကာင္းယခုအခါသိလာၾကၿပီျဖစ္သည္။

ထို ့ေနာက္သမတႀကီးကလူ ့အခြင့္အေရး၊ ‘လူသားအျမင္’‘ကမၻာ့ရြာႀကီး’ဆိုေသာေခတ္ေပၚ
အသံုးအႏံႈးမ်ားကိုသံုးစြဲသြားသျဖင့္ထုိစကားလံုးမ်ား၏ရိွသမွ်ပူးတြဲပါအဓိပၸါယ္
မ်ား (connotations) သည္ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ႀကီးအေပၚတစံုတရာၾသဇာ
သက္ေရာက္ေနလိမ့္မည္ဟုမွန္းဆမိပါသည္။

ထို ့ေၾကာင့္ပင္“ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားကိုက်ေနာ္တို ့ကစကားဆယ္ခြန္းဆယ့္ငါးခြန္းေျပာတာထက္
ခင္ဗ်ားတို ့(ျပည္ပမီဒီယာ)ကတစ္ခြန္းေျပာတာကပိုၿပီးထိေရာက္ပါတယ္-သေဘာထားေတြ
စိတ္ထားေတြအျမင္မွန္ရလာေအာင္၊ေျပာင္းလဲလာေအာင္လုပ္ေပးပါ”ဟု
ဗီြအိုေအ၏ေမးခြန္းမ်ားကိုေျဖဆိုရင္းတဆက္တည္းေမတၱာရပ္ခံခဲ့ျခင္းျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ 

ျပည္ပသတင္းဌာနမ်ားကိုအားကိုးလာျခင္း၊အသံုးခ်ရန္စိတ္ကူးလာျခင္း
တို ့သည္ယခင္စစ္အစိုးရသေဘာထား၊နည္းပရိယယ္မ်ားႏွင့္ေျပာင္းျပန္ျဖစ္
သျဖင့္သေဘာထားေကာင္းလာသည္ဟုယူဆႏိုင္မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း
“ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြစိတ္ထားသေဘာထားေတြအျမင္မွန္ရ
လာေအာင္”ဆိုသည့္အခ်က္ကိုမူနားမလည္ပါ။

[စင္စစ္ရခိုင္ဘဂၤလီပဋိပကၡေပါက္ကြဲထြက္မလာမီကပင္ေဒသတြင္းအေျခအေန

ကိုေသေသခ်ာခ်ာမသိဘဲလူ ့အခြင့္အေရးႏွင့္ကိုင္ေပါက္ေနေသာျပည္ပမီဒီယာ

ကိုရခိုင္မ်ားသာမက၊ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးကစိတ္ပ်က္ေနခဲ့ၾကသည္-ဥပမာ ဘီဘီစီ-အင္နာဂ်ဳံးကိစၥ။ လက္ေတြ ့တြင္ျပည္ပမီဒီယာ၏ၾသဇာကိုျပည္တြင္းမီဒီယာကတျဖည္းျဖည္းဖယ္ရွားလာေနၿပီျဖစ္သည္။]

ရခိုင္ျပည္ထည္းသို ့၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူဘဂၤလီေတြႏွင့္ပါတ္သက္၍ရခိုင္ေတြဘက္က
ဘာေတြမ်ားမွားေနလို ့လဲေမးစရာျဖစ္ေနသည္။အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္တရားမ၀င္ခိုး၀င္လာသူေတြ ကိုေဒသခံေတြကအႏိုင္က်င့္တတ္ၾကသည္မွာသဘာ၀ျဖစ္သည္။
ဥပမာထိုင္းမေလးရွားႏိုင္ငံမ်ားေရာက္ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားဘ၀။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္မူဤသဘာ၀ႏွင့္ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ကာေဒသခံေတြက
၀င္လာေနသူေတြကိုေၾကာက္လန္ ့ေနရသည္။ 

ရခိုင္ေတြသည္ သူတို ့ႏွင့္အတူယွဥ္တြဲေရာေႏွာေနထိုင္ခဲ့ဘူးသည္။
သူတို ့ဆီကေစ်း၀ယ္စားသည္။သူတို ့ကိုငွားရမ္းခိုင္းေစျခင္း
အားျဖင့္အလုပ္အကိုင္ေပးသည္။ျပႆနာျဖစ္ေအာင္ရန္္စလိုက္တာ
ရခိုင္ေတြဘက္ကမဟုတ္။ယခုသတ္ၾက၊ ေသၾကေတာ့လည္း၊သူသတ္-ကို္ယ္သတ္-
သူေသ-ကိုယ္လည္းေသ-တန္းတူရည္တူပဲျဖစ္သည္။တဘက္သတ္ႀကီးမဟုတ္။

ယခုသမတႀကီးကရခိုင္ေတြအျမင္မွန္ရလာေအာင္ေျဖာင့္ဖ်နားခ်ေပးရန္ဗီြအိုေအသတင္းဌာန
ကိုေမတၱာရပ္ခံေနေသာအခါရခိုင္မ်ားသည္-ရိုဟင္ဂ်ာအေရးလိမ္ညာ၀ါဒျဖန္လံႈ ့ေဆာ္ေနၾကသလို
ျပသနာ၏လက္သည္တရားခံျဖစ္ေနၾကသည့္သေဘာသက္ေရာက္ေနသည္။

မည္သို ့ျဖစ္ေစသမတႀကီးကပင္ဘဂၤလီျပႆနာကိုဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္သတ္မွတ္မည္။
တျခားႏိုင္ငံပို ့မည္ဟုကုလသမဂၢဒုကၡသည္ဆိုင္ရာမဟာမင္းႀကီးအန္တိုနီယိုဂူတားရက္စ္
(Antonio Guterres) ကိုေျပာလိုက္ေသာအခါရခိုင္ျပည္သူေတြကခ်ီးက်ဴးၾက၊ျပည္ေထာင္စုအလံေတြထူၾကျဖင့္သေဘာထားျပတ္ျပတ္္သားသား
ရိွေသာသမတႀကီးအစိုးရကိုေထာက္ခံၾကေလသည္။

သို ့ရာတြင္သမတႀကီးအစိုးရသည္ျပႆနာပိုႀကီးထြားက်ယ္ျပန္ ့မလာေအာင္ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္ သည့္တိုင္အျခားေရရွည္ျပႆနာမ်ားကိုကားဆက္လက္၍ရင္ဆိုင္သြားရဦးမည္ျဖစ္သည္။
၄င္းတို ့မွာ- ျပည္ပကေတာင္းဆိုေနေသာသီးျခားလြပ္လပ္ေသာစံုစမ္းေရး
အဖြဲ ့ခြင့္ျပဳေပးေရးကိစၥ- ေဒသခံရခိုင္မ်ားကစီးပြားေရးအရမဆက္ဆံေတာ့သျဖင့္
ဘဂၤလီမ်ားအတြက္အစာေရစာလံုေလာက္ေအာင္ရရိွေရးကိစၥ-
အေျခခံပညာကင္းမဲ့ေနသူမ်ားျဖစ္၍ပညာသင္ၾကားေပးရမည့္ကိစၥ -
မယားအမ်ားယူ၊အကန္ ့အသတ္မရိွခေလးေမြးေနေသာလူအုပ္ႀကီး၏
လူဦးေရတိုးႏံႈးေပါက္ကြဲေနမႈအားလူ ့အခြင့္အေရးမထိခိုက္ေစဘဲထိမ္းခ်ဳပ္ရမည့္ကိစၥ -

ဗြီအိုေအကသီးျခားလြပ္လပ္ေသာစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ကိစၥကိုေမးျမန္းခဲ့သည္။
ျပည္ပ(ကုလသမဂၢ၊အီးယူစေသာေခါင္းစဥ္မ်ားေအာက္မွာမူဆလင္ႏိုင္ငံေတြက
လူေတြပါလာမည့္) အဖြဲ ့မ်ိဳးကိုဆိုလိုဟန္တူသည္။ယခုအခါအစိုးရကျပည္တြင္းမွ
ပုဂၢိဳလ္ (၂၇) ဦးျဖင့္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ  ့စည္းေပးလိုက္သည္။
ရလဒ္ကိုသံုးလအတြင္းတင္ျပၾကမည္ဟူ၍သိရသည္။

သံုးလဟူေသာအခ်ိန္သည္ယခုကိစၥအတြက္ရွည္လြန္းပါသည္။
ထို ့ျပင္မည္မွ်သမာသမတ္က်ေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖင့္ဖြဲ ့စည္းသည္ျဖစ္ေစ
စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္သည္“ျပည္တြင္းျဖစ္” ျဖစ္ေနသည္။

ဤေကာ္မရွင္ဖြဲ ့ေပးေရးကိုေတာင္းဆိုသည္မွာျပည္ပကျဖစ္သည္။ျပည္တြင္းကမဟုတ္။
ျပည္တြင္းကလူေတြကျပႆနာ၏ရင္းျမစ္ကိုသိၿပီးသားျဖစ္သည္။

ေတာင္းဆိုခ်က္ကိုလိုက္ေလွ်ာေသာဘက္(အစိုးရ)၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ
အစိုးရအေပၚသံသယမရိွေအာင္’ျဖစ္သည္။

ထို ့ေၾကာင့္အျဖစ္မွန္အခ်က္အလက္မွန္မ်ားကိုေဖၚထုတ္ရန္သည္ဒုတိယကိစၥသာျဖစ္သည္။
အခ်က္အလက္မ်ားထက္မေက်မနပ္ျဖစ္ေနသူမ်ားေက်နပ္ေအာင္လုပ္ဘို ့ကအဓိကျဖစ္သည္။
သံသယရိွေနသမွ်ဘယ္ေလာက္လုပ္ျပေစကာမူေက်နပ္ၾကလိမ့္မည္မဟုတ္။
ျပည္ပကသူတို ့လူေတြလာ၍စံုစမ္းခြင့္မရသမွွ်သံသယရိွၾကမွာလည္းျဖစ္သည္။

ယခုပင္ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ဂ်ပန္အေျခစိုက္“ရိုဟင္ဂ်ာ”အေရးလုပ္ေနသူေတြကျမန္မာအစိုးရ
ခန္ ့ျပည္တြင္းျဖစ္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ကုိ discredit လုပ္ရန္အဓိကရထိုင္းတကၠသိုလ္
တစ္ခုကိုအသံုးခ်၍ႏိုင္ငံတကာေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုလုပ္မည္ဟုသိရသည္။
ထိုင္းအေျခစိုက္ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာကိုပါအသံုးခ်၍လူသားမ်ားအေရး 

(humanitarian aspects) ကိုအသားေပးကာထိုးႏွက္လာေပေတာ့မည္။
က်ိမ္းေသသည့္အခ်က္မွာျပႆနာသည္ျပီးဆံုးဘို ့အေ၀းႀကီးလိုေသးေၾကာင္း
အခုမွအစသာရိွေသးေၾကာင္းလူသိမ်ားလာေအာင္ publicity လုပ္မည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

ကေမၻာဒီးယားကအလွည့္က်ဥကၠဌအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ASEAN အဖြဲ ့က “ရိုဟင္ဂ်ာ”ကိစၥေဆြးေႏြးရန္ေခါင္းစဥ္တင္သည္ကိုျမန္မာကျပည္တြင္းေရး
အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ပါယ္ခ်ခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ စင္စစ္အိုအုိင္စီ (OIC)၏
ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္တူရကီကလာၾကည့္တာ၊ ေနာက္ထပ္လည္းအင္ဒိုနီးရွား
ဒုသမတေဟာင္း)ၾကက္ေျခနီဥကၠဌလာၾကည့္မွာေတြကိုပင္ခြင့္ျပဳႏိုင္လွ်င္
ASEAN initiative ကိုလက္မခံႏိုင္စရာမရိွ။ 

မိမိတို ့ကစတင္ဖိတ္ေခၚမႈျပဳလွ်င္ျပည္တြင္းေရး၀င္မစြက္ေရးမူကိုမထိခိုက္ႏိုင္။

ႏွစ္ဘက္ပဋိပကၡ၏ေနာက္ပိုင္းကာလတြင္စခန္းေရာက္ဘဂၤလီငါးေသာင္းေက်ာ္အား
စားနပ္ရိကၡာေထာက္ပံ့ထားေရးႏွင့္က်မၼာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈတာ၀န္မ်ားသည္
အစိုးရ၏ေခါင္းေပၚက်ေနသည္။အကယ္၍စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ကိစၥအဖုအထစ္ျဖစ္ေနလွ်င္
ထိုဘဂၤလီဒုကၡသည္မ်ားအားကာလအကန္ ့အသတ္မရိွစားနပ္ရိကၡာေထာက္ပ့့ံေရး
ေဆး၀ါးႏွင့္က်မၼာေရးမ်ားအတြက္ျပည္ပမွေထာက္ပ့့ံေရးအကူအညီမ်ားရရိွေရးကိစၥ
အေပၚသက္ေရာက္မႈမ်ားရိွလာႏိုင္သည္။

စားေရရိကၡာႏွင့္က်မၼာေရးသည္လူသားခ်င္းစာနာေရးျဖစ္သျဖင့္ခ်က္ခ်င္းကူညီရမည္သာ။
သို ့ေသာ္သမတႀကီးအေလးထား၍ေျပာသြားသည္မ်ားအနက္သူတို ့အား
ပညာသင္ေပးေရးကိစၥလည္းပါ၀င္ေနသည္။

ပညာသင္ၾကားေရးသည္ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးတစ္ခုျဖစ္ေနသည္။
သူတို ့ကိုဤအခြင့္အေရးမေပးသင့္ဟုမေျပာလို။သို ့ေသာ္ေပးမည္ဆိုလွ်င္
သူတို ့၏အဆင့္အတန္း(status)ဘာျဖစ္သည္ဆိုတာကို
တိတိက်က်ကမၻာသိအလ်င္သတ္မွတ္သင့္သည္။

ဤသို ့မသတ္မွတ္ေသးဘဲအဆင့္ေက်ာ္၍မဆိုႏိုင္ငံသားမ်ားသာရႏိုင္သည့္ပညာေရး
၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကိုျမန္မာအစိုးရကသူတို ့အားေပးခဲ့လွ်င္ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္
ဤအခ်က္ကိုေထာက္၍ဒီလူေတြဟာဒီႏိုင္ငံသားေတြျဖစ္ေနလို ့ႏိုင္ငံသား
အခြင့္အေရးေတြေပးခဲ့တာေပါ့ဟုေစာဒကတက္လာႏိုင္သည္။

ထို ့ေၾကာင့္သူတို ့ကိုပညာသင္ေရးမစမီသူတို ့တစ္ဦးခ်င္းစီ၏အဆင့္အတန္း (status
သည္ဘာလဲ၊ တရားမ၀င္ေရာက္လာသူလား (illegal migrant) ႏိုင္ငံသားေလာင္း
(potential citizens)ေတြလားအလ်င္ကြဲကြဲျပားျပားသတ္မွတ္ထားသင့္ပါသည္။ တရားမ၀င္ခိုး၀င္လာေၾကာင္းထင္ရွားသူမ်ားကိုဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ
ေနၿပီးျဖစ္ပါေစပညာသင္ေပးစရာမလို။ Immigration Detention Camps
သို ့ပို ့ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဥပေဒအတိုင္းဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားရန္သာရိွသည္။ 

ထို ့ေၾကာင့္ပညာသင္ၾကားမႈမစတင္ခင္လူအရင္စစ္ထုတ္ပစ္ေရးလုပ္ရပါမည္။
ႏိုင္ငံသားအျဖစ္လက္ခံႏိုင္မည့္သူမ်ားကိုရခိုင္မွသည္ျပည္ေထာင္စု၏ေဒသအသီးသီး
သို ့ေရႊ  ့ေျပာင္းျခင္းျဖင့္လူစုခြဲသင့္သည္။သို ့မွသာလက္ေတြ ့ပညာသင္ေပးဘို ့လြယ္ကူလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံတကာလုပ္ထံုးလုပ္နည္းအတိုင္းလည္းျဖစ္ပါသည္။ အေမရိကန္၊ကေနဒါ၊ ၾသစေတ်းလ်
စေသာmajor accepting countriesမ်ားတြင္၀င္ခြင့္ရသူမ်ားကိုတိုင္းျပည္ေနရာအႏွံ ့အျပား
တြင္ျဖန္ ့၍ေနရာခ်ထားသည္။တေနရာတည္းမွာစုမထား။ဤသို ့ေနရာခ်
ထားေပးၿပီးမွ English as a Second Language (ESL)ကိုသင္ၾကားေပးသည္။

ထို ့ေၾကာင့္စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ေဆး၀ါးက်မၼာေရးကိစၥမ်ားအတြက္ေျပာစရာမရိွေသာ္လည္း ပညာသင္ၾကားေရးကိစၥကိုရႈေဒါင့္စံုမွအေသအခ်ာတြက္ခ်က္ၿပီးမွစီစဥ္သင့္ပါသည္။

သူတို ့အားလံုးကိုသိုးႏွင့္ဆိပ္မခြဲျခားဘဲပညာသင္ၾကားေရးစတင္မည္ဆိုပါက
လက္ေတြ ့သေဘာအရႏိုင္ငံသား (de facto citizenship)အျဖစ္သတ္မွတ္ထားရာ

ေရာက္သြားႏိုင္သည္ဟုၾသစေတ်းလ်အေျခစိုက္ျမန္မာပညာရွင္တစ္ဦးကထင္ျမင္ခ်က္ေပးသည္။

ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ဒီလူေတြပညာသင္ခြင့္ဆံုးဆံုးရႈံးေနလို ့ဒီေလာက္စရိုက္ၾကမ္း
တမ္းေနတာ၊ေဒသခံမ်ားကိုအႏၱရယ္ျပဳေနတာျဖစ္သည္။ထို ့ေၾကာင့္
သူတို ့ကိုအေျခခံပညာေတာ့သင္ေပးသင့္သည္ဟုယူဆလွ်င္လည္း
လူရွစ္သိန္းအနက္ဘယ္သူေတြကိုသင္ေပးမလဲ၊အားလံုးကိုသင္ေပးမွာလား။
ဘာပညာေတြသင္ေပးမလဲဆိုသည့္ေမးခြန္းေတြဆက္၍ေပၚထြက္လာလိမ့္ဦးမည္။

သမတႀကီးေၾကျငာထားၿပီးသားအခ်က္ျဖစ္သည့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မတိုင္မီကေရာက္ႏွင့္ေန သူမ်ား၏ေျမးမ်ိဳးဆက္ကိုလက္ခံမည္ဆိုသည့္အခ်က္အရလူအနည္းဆံုး၂သိန္းေလာက္
ကိုျမန္မာဘာသာေျပာ-ဖတ္-ေရး(အသံုးလံုး)တတ္ေျမာက္ေစရန္ပင္အနည္းဆံုးတႏွစ္
အခ်ိန္ျပည့္အားသြန္ခြန္စိုက္(intensively) သင္ေပး/သင္ယူၾကမွျဖစ္မည္။

ေဒၚလာေတြသန္းခ်ီ၍ ကုန္မည့္ဤအစီအစဥ္ကိုကုလသမဂၢ(UNESCO?)လိုေနရာမွ
အကူအညီမပါပဲကို္ယ့္အင္အားျဖင့္ကိုယ္လုပ္ႏိုင္ပါ့မလားစဥ္းစားရေပမည္။ တတ္ႏိုင္၍အကုန္အက်ခံလွ်င္ေကာႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ျဖစ္ရမည့္ဘ႑ာမ်ား
ထည္းမွဖဲ့ေပးရာက်မေနေပဘူးလားေမးရမည္ျဖစ္သည္။

ေက်ာင္းေနရမည့္အရြယ္မ်ား(၅ ႏွစ္မွအထက္)ကိုမူလတန္းပညာေရးသင္ေပး၍ျဖစ္ႏိုင္သည္။
သို ့ေသာ္ရခိုင္ေက်ာင္းေတြကိုသူတိုသြားတက္မွာမဟုတ္သလိုရခိုင္ေတြကလည္းလက္ခံခ်င္မွာမဟုတ္။

ေနာက္ထပ္လက္ေတြ ့ျပႆနာမ်ားရိွေသးသည္။
ပထမျပႆနာမွာ-သူတို ့ကိုအႏွစ္ႏွစ္အလလစာသင္ေပးခဲ့သူေက်ာင္းဆရာကိုပင္
သတ္ျဖတ္ခဲ့သူမ်ားကိုဘယ္ရခိုင္ဘယ္ဗမာကေနာက္ထပ္သူတို ့အၾကားသြား၍
စာသင္ခ်င္မည္နည္း။

ဒုတိယလက္ေတြ ့ျပႆနာမွာမိန္းခေလးမ်ားကိုစာသင္ေရးျဖစ္သည္။
ေခတ္ေနာက္က်မူဆလင္မ်ားသည္အမ်ိဳးသမီးမ်ားပညာသင္ျခင္းကိုအျပင္းအထန္
ဆန္ ့က်င္ၾကသည္။ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္မိန္းခေလးစာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို
ရက္ရက္စက္စက္ေဖါက္ခြဲ၊ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ေနတာမ်က္ျမင္ျဖစ္သည္။ ဤေက်ာင္းမ်ားသည္အမ်ိဳးဘာသာတူအမ်ိဳးသမီးဆရာမမ်ားကသင္ေပးေသာ
မိန္းခေလးသီးသန္ ့ေက်ာင္းမ်ားျဖစ္သည္။ရခိုင္တြင္ဘဂၤလီေခၚေတာမ်ား၏
ဇနီးမ်ား၊ႏွစ္မမ်ား၊သမီးမ်ားကိုလူမ်ိဳးဘာသာမတူသူအမ်ိဳးသားမ်ားကျမန္မာဘာသာစာ
သင္ေပးေရးသည္ေျမြတြင္းထည္းလက္ႏိႈက္ရတာေလာက္အႏၱရယ္ႀကီးေပလိမ့္မည္။
ထို ့ေၾကာင့္သူတို ့ကိုပညာသင္ေပးမွျဖစ္မည္ဆိုလွ်င္ျပည္တြင္းေနျမန္မာမူဆလင္
ကြန္ျမဴနီတီကိုအကူအညီေတာင္းသင့္သည္။

အကယ္၍ဤအလုပ္ကိုအစိုးရကကိုယ္တိုင္မလုပ္၊ျပည္တြင္းျမန္မာမူဆလင္ကြန္ျမဴနီတီကိုလည္း
မသံုးခ်င္၍INGO မ်ားထံလႊဲေပးမည္ဆိုလွ်င္၄င္းတို ့ကျမန္မာႏိုင္ငံ၏အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား
(national interest)ႏွင့္ဆန္ ့က်င္မည့္သင္ၾကားမႈမ်ိဳးမ်ားမလုပ္ၾကဟုမေျပာႏိုင္ပါ။

ေနာက္ဆံုးေဆြးေႏြးစရာအခ်က္မွာဘဂၤလီလူဦးေရအဆမတန္တိုးေနတာကို
ထိမ္းခ်ဳပ္ေရးျဖစ္သည္။ဘဂၤလီမ်ားအတြင္းလူဦးေရေပါက္ကြဲမႈကိုသမတႀကီးက
ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုသြားေသာ္လည္းမည္သို ့ေျဖရွင္းမည္ကိုေျပာမသြားပါ။
ေမးသူကမေမးလို ့လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ဘဂၤလီတိုး၏လူဦးေရတိုးႏံႈးသည္တႏိုင္ငံလံုး၏လူဦးေရတိုးႏႈံးထက္မေက်ာ္လြန္သင့္ပါ။
(တႏိုင္ငံလံုးဖ်မ္းမွ် တိုးႏံႈးသည္ ၂.၂ % ဟုထင္ ပါသည္)။ ထို ့ေၾကာင့္လူဦးေရမ်ားေသာ
မိသားစုမ်ားတြင္ကာယကံရွင္မ်ားကမိမိတို ့အသိျဖင့္မကန္ ့သတ္လွ်င္အစိုးရကျဖစ္သည့္နည္းျဖင့္
ကန္ ့သတ္ေပးဘို ့ျဖစ္သည္။ (Eugenic/ forced neutering)

ဘဂၤလီမ်ားျမန္မာႏိုင္ငံထည္းစိမ့္၀င္လာျခင္းသည္တစ္ဘက္ႏိုင္ငံမွလူဦးေရေပါက္ကြဲမႈ၏ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ရာျမန္မာႏိုင္ငံထည္းတြင္ဆက္လက္ေပါက္ကြဲမႈအျဖစ္မခံႏိုင္ပါ။ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကိုခ်ိမ္းေခ်ာက္မႈ (national security threat) ဆိုေနသည္မွာ ဤအခ်က္ကိုဆိုလိုပါသည္။ ဤသို ့ကိုင္တြယ္ရာ၌လူ ့အခြင့္အေရးစံတစ္ခုခုႏွင့္
ညိဖြယ္ရိွေကာင္းရိွမည္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေတာ့က်ိဳးစား၍လိုက္နာသင့္ပါသည္။

သို ့ေသာ္မလႊဲမေရွာင္သာေသာအေျခအေနတြင္အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကိုဦးစားေပး
ရလိမ့္မည္။သူေတာ္စင္မ်ားအဖို ့သီလစင္ၾကယ္ဖို ့ကအဓိကျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မည္၊
ႏိုင္ငံကိုေခါင္းေဆာင္ေနသူမ်ားကေတာ့မိမိတို ့တာ၀န္ေၾကျပြန္ရမည္။ 

(Saints can be pure but statesmen must be responsible.)

ရခုိင္အေရးသည္ျမန္မာအစိုးရသစ္၏ႏိုင္ငံေရးခြန္အား(political strength) ကိုျပည္တြင္းျပည္ပမ်က္ႏွာစာႏွစ္ခုစလံုးမွာစာေမးပြဲစစ္လို္သလိုျဖစ္ေနသည္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေသာဒီမိုကေရစီျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သစ္သည္ ပထမကမၻာစစ္အၿပီးစစ္ရႈံးဂ်ာမဏီတြင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာေ၀မာသမတႏိုင္ငံ
(Weimer Republic, 1919-1933) ရင္ဆိုင္ခဲ့ရေသာအေျခအေနမ်ိဳးႏွင့္
ဆင္ဆင္တူေသာအေနအထားမ်ိဳးႏွင့္ရင္ဆိုင္ေနရသည္ဟုဆိုခ်င္ပါသည္။

ဂ်ာမန္ေ၀မာသမတႏိုင္ငံ၏ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္အရည္အခ်င္း
အထိုက္အေလွ်ာက္ရိွသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။တိုင္းျပည္အေပၚေစတနာမွန္၍
ဂ်ာမန္ျပည္သူမ်ား၏အခြင့္အေရးမ်ားကိုအစြမ္းကုန္အေကာင္အထည္ေဖၚ
ေပးရန္စိတ္ပိုင္းျဖတ္မႈ (commitment) လည္းရိွခဲ့ၾကသည္။

သို ့ေသာ္စစ္ရႈံးဂ်ာမဏီ၏ႏိုင္ငံတကာသို ့ျပဳရမည္၀တၱရားမ်ား (international obligations) မ်ားကမခ်ိမဆန္ ့ႀကီးမားခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ဗာဆိုင္းစာခ်ဳပ္အရစစ္ႏိုင္သူမ်ားသို ့ေပးရမည့္ စစ္ေလွ်ာ္ေၾကးမ်ားကအလြန္တရာေလးလံလွၿပီးျပည္တြင္းတြင္လည္း ၀ဲ-ယာအစြန္းေရာက္ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုမ်ားကလည္းမျဖစ္ႏိုင္ေသာေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားေၾကြးေက်ာ္သံမ်ားျဖင့္အစိုးရကိုေဘး ၾကပ္နံၾကပ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ရလဒ္မွာအေျပာအေဟာေကာင္းေသာအစြန္းေရာက္ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီဟစ္တလာေနာက္သို ့လူထုကစုျပံဳလိုက္သြားၾကျခင္းျဖစ္သည္။  

စစ္အာဏာရွင္ေနာက္ခံရိွေနေသာျမန္မာအုပ္စိုးသူမ်ား၏ႏိုင္ငံတကာသို ့တင္ရိွေနေသာ ၀တၱရားမွာေ၀မာသမတႏိုင္ငံလိုႏိုင္ငံျခားေၾကြးၿမီမ်ားေတာ့မဟုတ္။ မိမိ၏အတိပ္အာဏာ
ရွင္စံနစ္အရိပ္မည္းႀကီးေၾကာင့္အလြန္မယံုသကၤာျဖစ္ေနေသာႏိုင္ငံတကာမိသားစုႀကီးက
ယံုၾကည္လာေအာင္လူ ့အခြင့္အေရးမ်ားကုိအထူးပိုပိုသာသာေလးစားလိုက္နာျပရျခင္းျဖစ္သည္။
ရခိုင္ဘဂၤလီပဋိပကၡတြင္ႏိုင္ငံတကာ၏ယံုၾကည္မႈရေအာင္တန္ဘိုးေပးခဲ့ရသည္မ်ားရိွသည္ဟု
ဤသံုးသပ္ခ်က္ျပဳသူကယံုၾကည္ပါသည္။သို ့ေသာ္ဤေပးဆပ္မႈေၾကာင့္ပင္ဤျပႆနာ
သည္လူမ်ိဳးသန္ ့စင္ေရး (ethnic cleansing) မဟုတ္ဟူေသာ၀ါရွင္တန္၏
ေထာက္ခံခ်က္ကိုရႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ Jihad ျဖင့္ခ်ိမ္းေခ်ာက္ေနမႈလည္း (ေလာေလာဆယ္ေတာ့)ဆက္လက္၍အသံမမည္ဘဲရပ္သြားေစသည္။
ထို ့ေၾကာင့္ So far, so good ဟုမွတ္ခ်က္ျပဳ ျခင္းျဖစ္ပါသည္။    

သို ့ရာတြင္အာဏာရွင္စံနစ္ႀကီးေၾကာင့္အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးမၿပိဳကြဲယံုတမယ္ယိုယြင္းေနၿပီး လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားသည္ကိုယ့္နယ္ႏွင့္ကိုယ္ဗဟိုအစိုးရႏွင့္စင္ၿပိဳင္ရိွေနၾကတံုးျဖစ္သည္။
ႏွစ္ရွည္စီးပြားေရးပိတ္ဆို ့မႈဒဏ္ခံခဲ့ရေသာေၾကာင့္လည္းတိုင္းျပည္လူထုသည္မြဲျပာက်ေနသည္
တဘက္တြင္ေျမမရိွေသာဘဂၤလီမ်ားကျမန္မာျပည္ထည္းစိမ့္၀င္ေနသကဲ့သို ့အျခားတဘက္ တြင္အလုပ္လက္မဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားကတိုင္းျပည္ကိုစြန္ ့ခြာ၍အလုပ္အကိုင္ရွိရာမ်ားသို ့ ထြက္ခြာသြားေနၾကသည္။ သမတႀကီးဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္ဤက်ဆင္းလာေနေသာႏိုင္ငံေတာ္
(Failing state) ကို အခ်ိန္မွီယံုက ေလးလႊဲေျပာင္းယူရျခင္းျဖစ္သည္။ ဤခ်ိနဲ ့မႈသည္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ မဟုတ္ပဲလူတိုင္းျမင္ႏိုင္သျဖင့္ “ရိုဟင္ဂ်ာသမတႏိုင္ငံ”ထူေထာင္လိုသူမ်ားကအခြင့္ေကာင္းယူ
တာျဖစ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ေက်ာက္နီေမာ္ကိစၥေပၚသည္ျဖစ္ေစမေပၚသည္ျဖစ္ေစတနည္း
နည္းျဖင့္လုပ္ၾကံလာလိမ့္မည္ဟုရခိုင္အေရးတြင္‘အေၾကာင္းသိသူ’တိုင္းကေျပာခဲ့ၾကသည္။

ထို ့ေၾကာင့္ဗြီအိုေအႏွင့္အင္တာဗ်ဴးတြင္သမတႀကီးက“အခုလိုဒီမိုကေရစီပန္းတိုင္ကို
ခ်ီတက္ေနတဲ့ခရီးမွာ“မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ”ၾကံဳေတြ ့လာတဲ့အခက္အခဲတစ္ခု”ဟုေျပာဆိုျခင္း သည္နားေထာင္ရသူေတြစိတ္ဧေအာင္တမင္ေလွ်ာ့ေပါ့၍ေျပာခဲ့သည္ဟုသာဆိုခ်င္ပါသည္။ 

ထို ့ေၾကာင့္ ဤ “ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာ”ကိုအခ်ိန္ွမွီအၿပီးသပ္မေျဖရွင္းႏိိုင္လွ်င္တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္
ဘဂၤလားဒက္ရွ္ႏိုင္ငံႏွင့္ထိပ္တိုက္ေတြ ့ရဘို ့ျဖစ္လာႏိုင္သည္။အဘယ့္ေၾကာင့္
ဆိုေသာ္ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသည္မွာဘဂၤလီေတြဘဲဆိုတာသက္ေသျပစရာမလိုေအာင္
ရွင္းေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ သို ့စဥ္လွ်က္သူ ့တိုင္းျပည္ကလူသံုးသိန္း  ကိုျမန္မာႏိုင္ငံကလူေတြအျဖစ္လက္ခံဘို ့ေတာင္းဆိုေနသည္။ ထိုလူေတြကို အစာေရစာျပတ္ေစလွ်က္ျမန္မာျပည္ထည္းျပန္သြားေအာင္ဖိအားေပးေနသည္။

ဘဂၤလီမ်ားသည္ျမန္မာႏိုင္ငံထည္းသို ့သာမကအိႏိၵယ(အာသံျပည္နယ္)ထည္းသို ့လည္း
စိမ့္၀င္ေနသည္။အိႏၵိယသည္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံျဖစ္သျဖင့္သူႀကိဳက္သည့္နည္းျဖင့္အေရးယူေနႏိုင္ (
(Intruders are shot dead) ေသာ္လည္းျမန္မာကအိႏိၵယကိုတုပနိုင္သည့္အေျခအေနမရိွေပ။

မၾကာေသးမီကဘဂၤလားဒက္ရွ္အစိုးရအသိုင္းအ၀ိုင္း၌ျမန္မာႏွင့္ေရျပင္ပိုင္နက္
အျငင္းပြားမႈ၌အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာခံုရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္သူတို ့ဘက္ကိုအသာစီးေပး သည္ဟုယူဆကာဒါကာတြင္ေအာင္ပြဲအခမ္းအနားကေလးတစ္ခုက်င္းပခဲ့သည္။ 

သူ ့ႏိုင္ငံတြင္းရိွရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံသံုးသိန္းကိုျမန္မာကလက္ခံေပးရန္ေတာင္းဆိုထားသည္။ ၄င္းကိုၾကည့္လွ်င္ျမန္မာႏွင့္ဆက္ဆံရာတြင္ေျပာ့ေျပာင္းလိမ့္မည္ဟုမေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္။
အကယ္၍ျမန္မာႏွင့္ဆက္ဆံေရးသိသိသာသာတင္းမာလာလွ်င္မူဆလင္ကမၻာက
ဘဂၤလားဒက္ရွ္ဘက္ကအခိုင္အမာရပ္တည္ကူညီၾကလိမ့္မည္ကိုသံသယရိွစရာမလို။

ထို ့ေၾကာင့္ “ရိုဟင္ဂ်ာ” အေရးသည္အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကိုခ်ိမ္းေခ်ာက္မႈဟုဆိုရျခင္းျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကိုခ်ိမ္းေခ်ာက္ေနေသာကိစၥတစ္ခုသည္ျပည္တြင္းေရးသက္သက္မဟုတ္ေပ။

သမတႀကီးေျပာေနေသာကမၻာ့ရြာႀကီးေခတ္တြင္ႏိုင္ငံတိုင္းသည္လူ၀င္မႈျပႆနာ၊
မူးယစ္ေဆး၀ါးျပႆနာ၊ AIDS ျပႆနာ၊အၾကမ္းဖက္၀ါဒႏွင့္ဆိုက္ဘာရာဇ၀တ္မႈ 

(Illegal migration, narcotics, AIDS, terrorism, Cybercrime) စသည့္ျပႆနာမ်ား
ကိုျပည္တြင္းေရးဟုသတ္မွတ္ကာႏိုင္ငံတကာႏွင့္-အထူးသျဖင့္အိမ္နီးနားခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္-ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္မျငင္းဆန္ၾကေတာ့ေပ။ေျပာင္းျပန္အားျဖင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္
ကိုပင္ေတာင္းဆိုေနၾကၿပီျဖစ္သည္။

အကယ္၍သမတႀကီးအစိုးရသတ္မွတ္သလို “ရိုဟင္ဂ်ာ” အေရးသည္ျပည္တြင္းေရးကိစၥ သက္သက္ျဖစ္လွ်င္ယခုသူတို ့ကိုယ္သူတို ့ “ရို ဟင္ဂ်ာ”အမည္တပ္ေနသူမ်ားအား
တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္သည္ဟုသြယ္၀ိုက္၍အတည္ျပဳေပးေနသလိုျဖစ္ေနလိမ့္မည္။
သမတႀကီးကသူတို ့ကိုဘဂၤလီမ်ား (ဘဂၤလားဒ္ရွ္မွလာေသာႏိုင္ငံျခားသားမ်ား)ဟုေခၚေနၿပီး
သူတို ့ဖန္တီးေသာျပႆနာကိုေတာ့ “ျပည္တြင္းေရး”ဟုသတ္မွတ္ေနလွ်င္
ေရွ  ့ေနာက္ညီညြတ္မႈရိွမည္မဟုတ္ပါ။  (inconsistent)

အျခားတဘက္တြင္လည္းျပည္တြင္းေရးျဖစ္သည္ဟုသတ္မွတ္ထားသည့္ကိစၥတစ္ခုကို

အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးခ်ိမ္းေခ်ာက္မႈဟုထပ္၍ေခါင္းစဥ္တပ္ရခက္ေပလိမ့္မည္။
အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကိုခ်ိမ္းေခ်ာက္ျခင္းမဟုတ္ေသာ(ဟုတ္/မဟုတ္မေသခ်ာေသာ) ကိစၥတစ္ခုအားျဖင့္ႏိုင္ငံသားအားလုံး၏စည္းလံုးညီညြတ္ေသာေထာက္ခံမႈရႏိုင္ရန္ခက္ခဲလိမ့္မည္။ 

အထူးသျဖင့္ျမန္မာမူဆလင္မ်ား၏သစၥာရိွ၍လိႈက္လွဲေသာေထာက္ခံမႈ
(sincere and resolute support) ကိုရယူရန္ခက္ေပလိမ့္မည္။

ထို ့ေၾကာင့္ဤျပသနာတြင္ျပည္တြင္းေရးျဖစ္သည္ဟူေသာရပ္တည္ခ်က္သည္မိမိကိုယ္ကို
မိမိျပန္ေခ်မႈံုးရာေရာက္ေနသည့္ရပ္တည္ခ်က္ (a self-defeating attitude) ျဖစ္ေနသည္။

ေျပာရလွ်င္ကမၻာရြာႀကီးေခတ္မွာျပည္တြင္းေရးဆင္ေျခသည္ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္
အက်ိဳးထက္အျပစ္ကပိုမ်ားကာသံုးမ၀င္ေတာ့သေလာက္နီးနီး (almost irrelevant)ျဖစ္ေနၿပီ။
ထို ့ေၾကာင့္၄င္းအစားကိုယ့္စီရင္ပိုင္ခြင့္ (our jurisdiction)ဆိုတာေလာက္ပဲေျပာလာၾကသည္။ 
ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို ့၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကစတင္၍ေျပာင္းလဲခ်မွတ္ခဲ့ေသာ open doorေပၚလစီကို
စီးပြားေရးမ်က္ႏွာစာတစ္ခုတည္းအတြက္ကန္ ့သတ္ထား၍မရႏိုင္ပါ။
  

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္(၁၉၆၂- ၂၀၁၂) အတြင္းပထမ၂၆ ႏွစ္သည္ မိမိဖာသာအထီးက်န္လမ္းေၾကာင္း (self-isolation) ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့၍ေနာက္၂၄ ႏွစ္မွာ အေနာက္တိုင္းဆန္ရွင္ပိတ္ဆို ့ေရးေအာက္မွာေနခဲ့ရကာအားကိုးရေလာက္သည့္
အင္အားႀကီးႏိုင္ငံတစ္ခုခုႏွင့္မဟာမိတ္ျပဳထားေသာလံုျခံဳေရးစာခ်ဳပ္(Security Pact)
တစ္ခုခုမရိွခဲ့။ လြပ္လပ္၍တက္ၾကြေသာႏိုင္ငံျခားေရး၀ါဒကိုက်င့္သံုးေနသည္ဟူေသာ
အမိ်ဳးသားေရးမာန(national pride) ကလည္းဤအထီးက်န္ျဖစ္မႈကိုဖံုးကြယ္ေပးထားခဲ့သည္။
သို ့ေသာ္ထိုကာလမ်ားအတြင္းႏိုင္ငံတကာမီဒီယာကျမန္မာႏိုင္ငံကို
(Pariah state) ဟုသာအမွန္အတိုင္းသာေခၚေ၀ၚခဲ့သည္။

၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတရုပ္ျပည္သူ ့သမတႏိုင္ငံကအေရးေပၚမိတ္ေဆြ
(A friend in need) အျဖစ္ရပ္တည္ေပးခဲ့ေသာ္လည္းအခမဲ့မဟုတ္ဘဲ
တန္ဘိုးေပးရသည္မ်ားရိွသည္မွာအားလံုးအသိျဖစ္သည္။ 

တရုပ္ႏိုင္ငံ၏ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမႈမ်ားကိုလက္ခံထားေသာေၾကာင့္
အထူးသျဖင့္ေက်ာက္ျဖဴဆိပ္ကမ္းႏွင့္ဓါတ္ေငြ ့ပိုက္လိုင္းေၾကာင့္ တရုပ္ကျမန္မာႏိုင္ငံကိုအထိုက္အေလွ်ာက္(ကုလလံုျခံဳေရးေကာင္စီတြင္)
ေဖးမမည္ဟုေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ေသာ္လည္းတိတိက်က်ေျပာၾကၿပီဆိုလွ်င္
တရုပ္သည္ျမန္မာ၏လံုျခံဳေရးကိုအေမရိကန္ကထိုင္း၊ ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္
ဂ်ပန္တို ့ကိုအာမခံသလိုအာမခံသူ (security guarantor) မဟုတ္ေပ။ 

ထို ့ျပင္ျမစ္ဆံုဆည္ကိစၥသည္ျမန္မာကတရုပ္ကိုနားရြက္တံေတြးဆြတ္လိုက္သလိုျဖစ္ခဲ့သည္။ (ဤကိစၥေၾကာင့္အာဏာရပါတီအတြင္းတင္းမာသူအုပ္စုလႈပ္လႈပ္ရြရြျဖစ္သြားေသးသည္။)

ထိုကာလမ်ားအတြင္းျမန္မာ-တရုပ္ဆက္ဆံေရးသည္စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈက အဓိကျဖစ္ေသာ္လည္းျမန္မာႏွင့္ ASEAN ႏိုင္ငံမ်ားဆက္ဆံေရးသည္
ဘက္ေပါင္းစံုျဖစ္သည္သာမကရြယ္တူႏိုင္ငံေတြခ်င္းျဖစ္သျဖင့္ပို၍ရင္းႏွီးၾကသည္။
အထီးက်န္ ၂၄ ႏွစ္တာကာလတေလွ်ာက္ ASEAN ကအေနာက္ဒီမိုကေရစီမီဒီယာမ်ား ၏ေလွာင္ေျပာင္မႈကိုခံလွ်က္ျမန္မာႏွင့္ Constructive engagement policy ကို က်င့္သံုးေပးခဲ့သျဖင့္ျမန္မာအဖို ့အသက္ရႈေပါက္ရခဲ့သည္။
ASEAN ေခါင္းေဆာင္မ်ားအနက္ဆူရင္ပစ္ဆူ၀မ္(Surin Pitsuwan) သည္ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚအထူးေစတနာထားသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။

ASEAN အုပ္စုတြင္လူဦးေရသန္း ၅၀၀ ရိွသည့္အနက္မူဆလင္ကတ၀က္ေက်ာ္သျဖင့္

ျမန္မာျပည္တြင္ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုတာကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ဘာသာေရးပဋိကၡျဖစ္မွာ
မလိုလားေခ်။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဤကဲ့သို ့ေသာေပါက္ကြဲမႈတစ္ခုျဖစ္လာ၍သက္တမ္းၾကာ
သြားလွ်င္အလာူတူပဋိပကၡမ်ိဳးရိွၿပီးသားထိုင္းႏိုင္ငံအျပင္မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွားတို ့အထိ
ကူးစက္က်ယ္ျပန္ ့လာကာအဖြဲ ့၏စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကိုထိခိုက္မွာစိုးရိမ္ဟန္ရိွသည္။
ထို ့ေၾကာင့္“ရိုဟင္ဂ်ာ”ဟူေသာေခါင္းစဥ္ျဖင့္ေဆြးေႏြးမည္ကိုကန္ ့ကြက္လိုကကန္ ့
ကြက္ႏိုင္ေသာ္လည္းျပည္တြင္းေရးျဖစ္သည္ (ASEAN ပဋိဥာဥ္ကိုခ်ိဳးေဖါက္ရာက်သည္) ဟူေသာျငင္းပါယ္မႈသည္ေတြးေခၚပံုလြဲေနသည္(wrong-headed) ဟုထင္ပါသည္။

ေသခ်ာသည္မွာဘဂၤလီမ်ားစိမ့္၀င္လာျခင္းလူ၀င္မႈျပႆနာ (immigration issue သည္ အခ်ိန္မွီမေျဖရွင္းႏိုင္၍သက္တမ္းရင့္သြားလွ်င္မူလရင္းျမစ္ျပႆနာေပ်ာက္ကာ
လူ ့အခြင့္အေရး၊လူသားခ်င္စာနာေရးျပႆနာ (humanitarian issue) မ်ား
အျဖစ္တျဖည္းျဖည္းေျပာင္းလဲသြားလိမ့္မည္။ ဤသို ့ဆိုလွ်င္လူသား
အေရး၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ (humanitarian intervention)
လုပ္ရန္ေတာင္းဆိုသံေတြက်ယ္ေလာင္ဖြယ္ရာရိွသည္။

ဤသို ့ဆိုလွ်င္မိမိဘက္ကတပမ္းရံႈးေနသည္။
ၾကာေလေျဖရွင္းရခက္ေလျဖစ္လာႏိုင္သည္။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္