ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ႏွင့္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို Endorse မလုပ္ႏိုင္ေတာ့သူမ်ား

Fcebook မွာတစ္ေယာက္က tagged လုပ္လိုက္လို ့ “ဘာကိုျပင္မွာလဲေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးကိုဖတ္ရတယ္။ 

က်ေနာ့္အျမင္ဒီစာဟာလႊတ္ေတာ္ႏိိုင္ငံေရး ေမြးဖြားလာၿပီးတဲ့အခ်ိန္ကေနယခု အထိကာလအတြင္းလက္ေတြ ့ႏို္င္ငံေရး(Real politics) နဲ ့ပါတ္သက္လို ့
အေတာ္အသားပါတဲ့ ေဆာင္းပါး တပုဒ္ျဖစ္တယ္။ ျပန္လွန္ေဆြးေႏြးထိုက္တယ္လို ့ယူဆပါတယ္။

ပထမေျပာခ်င္တာက NLD နဲ ့စစ္အစိုးရတို ့ရဲ့ႏိုင္ငံေရးခရီးတေလွ်ာက္ဆက္ဆံေရး မွတ္တမ္းကိုတိုတိုတုပ္တုပ္ နဲ ့တိတိက်က်ေျခရာေကာက္ျပထားတာခ်ီးက်ဴးစရာျဖစ္ေၾကာင္းပါ။ 

ျမန္မာဘာသာစကားနဲ ့ေရးတဲ့ဒီႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးမွာဂရပ္ဖစ္ေတြဘာေတြနဲ ့
အထင္ႀကီးေလာက္စရာရွင္းလင္း တင္ျပထားတာကိုလဲေတြ ့ရတယ္။ အပင္ပမ္းခံၿပီးက်ိဳးစားပမ္းစားလုပ္ျပထားေတာ့ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းရိွတယ္။ သို ့ေသာ္သူေျပာလိုတဲ့အခ်က္က (ဘယ္နည္းနဲ ့တြက္တြက္ NLD သည္လႊတ္ေတာ္ထည္းမွာလူနည္းစုျဖစ္မည္။ လႊတ္ေတာ္တြင္းကေန
ဥပေဒကိုျပင္မယ္ဆိုတာမျဖစ္ႏိုင္) ဒါေတြမပါဘဲနားမလည္ေလာက္ေအာင္ေတာ့ မခက္ခဲလွပါဘူး။

ေဆာင္းပါးရဲ့ပထမတင္ျပခ်က္ကေတာ့ NLDဟာလႊတ္ေတာ္ထည္းမွာအတိုက္အခံျဖစ္ မလာႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။

ဒုတိယနဲ ့အဓိကအခ်က္ကေတာ့့ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရးအေၾကာင္းျပခ်က္ျဖစ္တဲ့ ‘ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုျပင္ေရး’ ဆိုတာျဖစ္ႏိုင္စရာမရိွလို ့ဆိုပါတယ္။ ဆက္ေရးတဲ့အေသးစိတ္ေတြက လဲဒီနိဂံုးခ်ဳပ္ကိုအားျဖည့္တဲ့တြက္ခ်က္ျပထားတာေတြပါ။ အားေကာင္းတဲ့ေကာက္ခ်က္ေတြလဲပါတယ္ေပါ့။ 

ဥပမာ -

ေကာက္ခ်က္ (၁) ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္လဲဒီႏွစ္ (၂၀၁၂) ထဲမွာေတာ့အိမ္မွာငုတ္တုပ္ထိုင္ေနယံုက လဲြလို ့ဘာမွ လုပ္စရာမရိွ။ ေနာက္က်န္ေသးတဲ့ (၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိ) သံုးႏွစ္က်ေတာ့လဲေအာက္ေဖၚျပပါ ေကာက္ခ်က္ (၂) ပါအတိုင္း -

ေကာက္ခ်က္ (၂) NLD ေနရာအားလံုးႏိုင္ေတာင္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ၉% ပဲရိွတယ္။ ဒါေၾကာင့္အတိုက္အခံ အေနအထားနဲ ့လႊတ္ေတာ္ထည္းမွာမရပ္တည္ႏိုင္။ (ဘာမွထိထိေရာက္ေရာက္မလုပ္ႏိုင္)

ေဆာင္းပါးရွင္က - 

“ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ အန္အယ္ဒီက လစ္လပ္ ေနရာ ၄၀လုုံးႏုုိင္ေတာင္ၾကံ့ဖြြံ႔အမတ္ေတြက ၅၀%နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုုိ ဆက္ၿပီးလႊမ္းမုုိးထား ဦးမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အန္အယ္ဒီ အေနနဲ႔ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္လစ္လပ္ေနရာ ၄၀လုုံး ႏုုိင္မယ္ ဆုုိရင္ေတာင္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဘာမွေျပာခြင့္မရမွာေသခ်ာေနတယ္။ ဒီအခ်က္ကအန္အယ္ဒီဟာ အတုုိက္အခံအေနအထား နဲ႔ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာမရပ္တည္ႏုုိင္တာညႊန္ျပေနတယ္။”  - လို ့ဆိုပါတယ္။

ေဆာင္းပါးရွင္ကသူ ့ရဲ့ေကာက္ခ်က္ (၂)  ကိုလာမဲ့ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲအားျဖင့္ရလာမဲ့ရလဒ္တစ္ခုတည္း အေပၚမွာအေျချပဳၿပီးတြက္ျပထားတယ္။

သမိုင္းေၾကာင္းမပါတဲ့တကၠိကသေဘာသက္သက္ (metaphysical conclusion based on speculative  and abstract reasoning) သံုးသပ္ခ်က္မ်ိဳးဟာနားလည္ရလြယ္ကူတဲ့၊ ရိုးစင္းတဲ့နိဂုံးခ်ဳပ္ကိုေပးလို ့ႀကိဳက္တဲ့လူေတြ ရိွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့သမိုင္းေၾကာင္း
(historical contexts) နဲ ့တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါလက္ေတြ ့နဲ ့ ကြာဟ ေနတတ္တယ္။

ပထမဆံုးေျပာခ်င္တာကလာမဲ့ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲဟာႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ႀကီးတစ္ခုလံုးရဲ့
လမ္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းလဲသြားေစမဲ့အေရးႀကီးတဲ့ပြဲမဟုတ္ဘူး။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကိုအလွည့္
အေျပာင္းျဖစ္ေစတဲ့ကိစၥႏွစ္ခုက ေတာ့၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ ့၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတို ့သာျဖစ္တယ္။ အဲဒါေတြကၿပီးသြားၾကၿပီ။

-        
    ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကေခတ္ကိုမေျပာင္းလဲႏိုင္ခဲ့ေပမဲ့ NLD ကိုျမန္မာေကာကမၻာကပါတညီတညြတ္ တည္းအသိအမွတ္ျပဳတဲ့အဓိကအတိုက္အခံႏိုုင္ငံေရးအင္အားစုအျဖစ္က်န္ေစရစ္တယ္။ (putatively national political opposition)။

-      ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့လႊတ္ေတာ္ႏိုင္ငံေရးကိုေမြးဖြားေပးခဲ့တယ္။ 
    ဒါေပမဲ့လဲမပီျပင္တဲ့ေရြး ေကာက္ပြဲကႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံအသစ္ေမြးဖြားမေပးခဲ့ဘူး။
    မႏွစ္ကေပၚလာတဲ့အသစ္စက္စက္လႊတ္ ေတာ္ဟာသူ ့ဖြားဘက္ေတာ္အျဖစ္အတိုက္အခံမယ္မယ္ရရ
 ပါ မလာခဲ့ဘူး။ အဂၤါမစံုတဲ့လႊတ္ေတာ္ ျဖစ္လာတယ္။ေဆာင္းပါးရွင္တင္ျပထားတဲ့ပထမဂရပ္ဖစ္စက္၀ိုင္းကိုၾကည့္ရင္အဲဒီလုိတကယ့္အတိုက္ အခံမရိွျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ကသိသာတယ္။ ရလဒ္ကေတာ့မပီျပင္တဲ့ဒီမိုကေရစီေပါ့။

ပီျပင္တဲ့ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံသစ္ေမြးဖြားပါမလာတဲ့အတြက္ရိွေနတဲ့ 
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲေဟာင္းအရေမြးဖြားခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံေဟာင္းဟာ
ဆက္ပီးေတာ့တရား၀င္ေနတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲအဲဒါကလႊတ္ေတာ္ျပင္ပ မွာေရာက္ေနတယ္။ ပီျပင္တဲ့ဒီမိုကေရစီျဖစ္လာဖို ့အတြက္ (ဒါမွႏိုင္ငံတကာကသံသယကင္းၿပီးအစစအရာရာ အဆင္ေျပမွာ) ၁၉၉၀ေရြးေကာက္ပြဲကေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ NLD နဲ ့ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုျပန္သံုးဖို ့လိုလာတယ္။ 

ဒါေၾကာင့္လဲဦးသန္းစိန္ အစိုးရသစ္က NLD ကို (၁၉၉၀) အတိုက္အခံကိုလႊတ္ေတာ္ထည္း၀င္လာပါလို ့ဖိတ္ တာျဖစ္တယ္။ NLD မပါ ဘဲလဲလႊတ္ေတာ္ႀကီး တကယ္အျပည့္အ၀တရား၀င္ေနယင္ဘယ္ဖိတ္လိမ့္မလဲ။ လက္ေတြ ့ မွာ NLD ရဲ့ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာမႈေၾကာင့္သာလမ္းျပေျမပံုတစ္ခုလံုးကမၻာ့အျမင္မွာပို တရား၀င္လာတာျဖစ္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ NLD ပါတီကေအာင္ဆန္းစုၾကည္တစ္ေယာက္ထည္းလႊတ္ေတာ္ထည္းေရာက္သြားယင္ေတာင္သူမ သည္အဓိကႏိုုင္ငံေရးအတိုက္အခံအေနအထားမွာရိွေနလိမ့္မယ္။ က်န္တဲ့ဒီမိုကေရစီဆက္လက္တိုးခ်ဲ ့ေရး လႊတ္ေတာ္တြင္းအင္အားစုေတြကသူတို ့လုပ္ခ်င္တာေတြကိုသူမကိုေခါင္းေဆာင္ထားၿပီးတိုက္မွာပဲ။ သူတို ့ပါတီ ေဘာင္ေတြကိုအဓိကမထားဘဲ issue by issue / ad hoc basis နဲ ့ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားၾကမဲ့သေဘာေပါ့။ ဒီေတာ့က်ေနာ္ရဲ့ တန္ျပန္ျငင္းခံုခ်က္(counter argument) ကေတာ့ “လႊတ္ေတာ္ထဲကိုသာေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရာက္ပါေစ၊ ဘယ္ႏွစ္ရာခိုင္ႏႈံးျဖစ္ျဖစ္ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံလုပ္ေနသူေတြရဲ့ေခါင္းေဆာင္- တနည္းအားျဖင့္ လုပ္ငန္းတူေတြရဲ့ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ဆိုတာပါဘဲ။”

လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာစကားေျပာခြင့္ရဘို ့ဟာကိုယ္တင္မဲ့ေခါင္းစဥ္ကိုလႊတ္ေတာ္ရဲ့ ၂၀ % ကေဆြးေႏြးရန္လကၡံ မခံအေပၚမွာမူတည္တယ္။ ကိုယ့္ပါတီကအမတ္ဦးေရကလႊတ္ေတာ္ရဲ့ ၂၀% မရိွယင္ဘယ္လိုလုပ္ၿပီးေဆြးေႏြး ဘို ့ေတာင္အဆိုႏိုင္ႏိုင္မလဲလို ့ေဆာင္းပါးရွင္ကေမးထားတယ္။ ဒီေတြးေခၚပံုဟာပါတီႏိုင္ငံေရးစံနစ္အသားက် ၿပီးသား၊ပါတီလိုင္း/ေဘာင္ကိုမေက်ာ္တဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာမွန္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီစံနစ္၊ လႊတ္ေတာ္ဘာတစ္ခု မွအသားမေသေသးတဲ့ပစၥကၡျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့တထစ္ခ်တြက္လို ့မရဘူး။ ၿပီးခဲ့သမွ်လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀း ေတြမွာပါတီေဘာင္ကိုဂရုမစိုက္ဘဲကိုယ္ယံုၾကည္ရာမဲေပးခဲ့တာမ်ိဳးေတြအေတာ္အတန္ရိွခဲ့တယ္။ စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြေတာင္လြပ္လပ္စြာမဲေပးတဲ့သာဓကေတြရိွေနတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲအနယ္မထိုင္ေသး တဲ့အခ်ိန္မွာဘယ္သူမွသမိုင္းတရားခံသစ္ေတြမျဖစ္လိုၾကတဲ့စိတ္ထားကမိမိရဲ့ပါတီကို၊ မိမိတို ့ရဲ့တပ္မႈးကို မ်က္စိ မွိတ္သစၥာရိွေရးထက္သာေနေသးတယ္။

အင္မတန္သင့္ျမတ္ေလွ်ာ္ကန္ၿပီးတိုင္းျပည္ကစိတ္၀င္စားေနတဲ့ hot issue တစ္ခုခုကိုလႊတ္ေတာ္ထည္းမွာ ေဆြးေႏြးဘို ့ေလာက္ကိုေအာင္ဆန္းစုၾကည္
(လိုလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က)အဆိုျပဳတာကိုပါယ္ခ်မယ္ဆိုရင္ ျပႆနာႀကီးပါလိမ့္မယ္။ 

ဘယ္လိုလုပ္ပီးျပႆနာႀကီးလာႏိုင္သလဲဆိုရင္ -
ဒီမိုကေရစီစံနစ္မွာ လႊတ္ေတာ္တြင္းႏိုင္ငံေရးနဲ ့လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရး ၂ခုအၾကားဆက္ဆံေရးဟာဆံုလည္ တံခါးဆက္ဆံေရး (revolving door relationship) ပါ။ (လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရးရဲ့အဓိကတလင္းျပင္ကေတာ့
မီဒီယာပါ။ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ NGO politics နဲ ့ Lobby politics ေတြပါ ရိွေနေပမဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဒီဟာေတြ အားမေကာင္းေသးဘူး)။ ဒီကေန ့လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရးမွာအပူတျပင္း ျဖစ္ေနတဲ့ issues ေတြဟာ
ေနာက္တေန ့ လႊတ္ေတာ္ၾကမ္းျပင္ေပၚကိုေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ ့လႊတ္ေတာ္ထည္းမွာရႈံးနိမ့္ခဲ့တဲ့ကိစၥတစ္ခုဟာေနာက္ေန ့ေတြမွာအြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြ၊ တီဗီဖလ္
သားျပင္ေတြ၊ လမ္းမေတြေပၚမွာေပၚမွာေပါက္ကြဲထြက္လာ၊ ကမၻာတပါတ္-ပါတ္ၿပီးေနာက္တစ္ႀကိမ္လႊတ္ေတာ္
ၾကမ္းျပင္ကို ျပန္ေရာက္လာနိုင္ပါတယ္။ “လႊတ္ေတာ္”နဲ “့လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ” အသြားအျပန္တႀကိမ္နဲ ့မလံု
ေလာက္ရင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ကူးေခ်သန္းေခ်လုပ္ၿပီးတိုင္းျပည္ကလက္ခံထဲအဆင့္ကိုတနည္းနည္းနဲ ့ေရာက္သြား တာပဲ။
လႊတ္ေတာ္တြင္းႏိုင္ငံေရးဆိုတာ decision making အပိုင္းပါ။ လႊတ္ေတာာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရးဆိုတာ cooking up
အပိုင္းပါ။ ဒီႏွစ္ခုတဆက္တည္းျဖစ္ပါတယ္။  

လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရးမွာအားေကာင္းၿပီးသားျဖစ္ေနတဲ့ NLD လိုႏိုင္ငံေရးအင္အားစုတစ္ခုဟာလႊတ္ေတာ္
ထဲမွာေျခကုတ္ကေလးရေနယံုနဲ ့တင္လႊတ္ေတာ္ကိုလက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားႏိုင္ေပမဲ့လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရး
မွာသူ ့ကိုမယွဥ္သာတဲ့ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုကိုေက်ာ္လႊားၿပီးမိမိရဲ့ႏိုင္ငံေရးအာဂ်င္ဒါေတြ (political agendas) ေတြကို ခရီးေပါက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုတကယ္ျဖစ္ဘို ့အတြက္လိုအပ္ခ်က္ (requirement) ကတစ္ခု တည္းပါ။ တိုင္းျပည္နဲ ့လူထုရဲ့အေရးတႀကီးေတာင့္တခ်က္ေတြကိုျပတ္ျပတ္သားသားကိုယ္စားျပဳ ေပးယံုပါဘဲ။ 

ဒီအခ်က္ကိုျမင္လို ့ဦးေက်ာ္ဆန္းကစတုတၳမ႑ိဳင္(ျပည္တြင္းေကာ၊ျပည္ပပါ) ကိုသဲႀကီးမဲႀကီး စည္းရံုးေန တာေပါ့။

တကယ္က NLDဟာအတိုက္အခံအေနနဲ ့ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္မွာမရပ္တည္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့တြက္ခ်က္မႈဟာသခ်ၤာ
နည္းအရ တနည္း အမတ္အေရအတြက္အရ (headcount) သာမွန္ကန္တယ္။ အရည္အခ်င္းအရမဟုတ္ဘူး။ ဒီသခ်ၤာကလဲလာမဲ့ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကေလးတစ္ခုတည္းကိုသာအေျချပဳထားလို ့အေတာ္ေဘာင္က်ဥ္း ေနတယ္။

ႏိုင္ငံေရးလက္ေတြ ့မွာ NLD/ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာျမန္မာျပည္မွာအဓိကအတိုက္အခံ (putative national   opposition) ျဖစ္ေနတာၾကာၿပီ။ ေျပာရယင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကေန ကေန ့အထိျဖစ္တယ္။ ဒါကိုလက္မခံခ်င္လို ့မရ ဘူး။ ကိုယ္ကလက္မခံလဲျပည္သူ /တိုင္းျပည္ကလက္ခံေနတာအျမင္ဘဲ။ အရပ္သားေတြေကာ၊ ေက်ာင္းသား ေတြေကာ၊ တိုင္းရင္းသားေတြေကာ၊ ဘုန္းႀကီးေတြေကာ၊ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြေကာ အားလံုး သူ ့ေနာက္စု ျပံဳလိုက္ေနၾကလို ့ ဒီမိုကေရစီပံုပ်က္လာေနၿပီလို ့ေတာင္အေနာက္တိုင္း သတင္းစာေတြကသတိေပးယူေနရၿပီ။

(Ref: In Burma, ‘Suu Kyi cult’ grows more visible as opposition leader runs for office - Gwen Robinson | Financial Times, Published: January 16 - 2012/ reprinted in Washington Post)

ကမာၻ ့ေခါင္းေဆာင္အသီးသီးျမန္မာျပည္လာတာအဓိကအားျဖင့္ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလာေတြ ့တာျဖစ္တယ္။ သူ ့ဆီကိုအစိုးရသစ္အေၾကာင္းသတင္းေမးလာၾကတာျဖစ္တယ္။ ဒါကိုအစိုးရသစ္ကသေဘာေပါက္ပံုရတယ္။ ဒါေၾကာင့္သူမကို(လႊတ္ေတာ္ႏိုင္ငံေရး)စည္း၀ိုင္းထဲကိုသြင္းဘို ့က်ိဳးစားတာပဲ။ 

တကယ္ပူရမွာက သူမနဲ ့NLD ၾကံ့ဖြံ ့လႊမ္းမိုးေနတဲ့လႊတ္ေတာ္မွာအရာမေရာက္ျဖစ္မွာကိုမဟုတ္ဘဲအစိုးရသစ္ကသူမဆီကလာမဲ့အႏၱရယ္ကို ေရွာင္ခ်င္လို ့သူမကိုရာထူးေပးၿပီးအစိုးရအဖြဲ ့ထည္းဆြဲသြင္းလိုက္မွာကိုသာျဖစ္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို “လူ” ကိုေသာ္၄င္း၊ သူမရဲ့ႏိုင္ငံေရးစတိုင္ကိုေသာ္၄င္း ခင္ဗ်ားတို ့က်ေနာ္တို ့ အထင္မႀကီးတာကကိစၥတစ္ခုျဖစ္ပီး၊ အရိွ/အျဖစ္ကို အရိွ/အျဖစ္အတိုင္းလက္ခံရမွာကသီးျခားကိစၥတစ္ခုျဖစ္ ေနတယ္။ ဒီေတာ့လာမဲ့ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ကေနသူမတစ္ေယာက္ထည္းပဲအေရြးခံရတယ္ဆိုရင္ ေတာင္အဲဒီ “တစ္” ဟာ ‘မႈ’ ရမဲ့ “တစ္” ျဖစ္တယ္။ 

အမႊမ္းတင္ရာေရာက္လို ့ဥပမာမေပးခ်င္ေပမဲ့အီစြပ္ပံုျပင္ေတြ ထဲကစကားတစ္ခြန္းကိုယူသံုးရယင္ “တစ္ေကာင္ေတာ့ တစ္ေကာင္ထဲပဲ - ဒါေပမဲ့ ျခေသၤ့” ျဖစ္ေနတယ္။

လာမဲ့ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲက အဲဒီ ‘တစ္’ ကိုဘုရားငယ္တစ္ဆူလိုလို၊ မင္းသမီးတစ္ပါးလိုကိုးကြယ္ေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးေတြနဲ ့ႏိုင္ငံေရးတေဇာက္ကမ္းေတြရဲ့လက္ခုပ္ထဲကေနကယ္ထုတ္ပီးလႊတ္ေတာ္ထည္းမွာအလုပ္ လုပ္ေနႏွင့္ၾကပီျဖစ္တဲ့လူေတြနဲ ့ခ်ိပ္ဆက္ေပးလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခါမွာေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ “လူမတတ္ေပမဲ့ -လၻက္ထုပ္တတ္” တဲ့အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္လာမယ္။

ဒီေနာက္မွာေတာ့ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ေရြးေကာက္ပြဲေၾကြးေက်ာ္သံ (election platform) ကိုေဆာင္းပါးရွင္ ကေခ်ဖ်က္တဲ့အပိုင္းပါ။ “ျပင္လို ့ရပါ့မလား” ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ငယ္ေအာက္မွာဒီဥပေဒကိုပဲသံုးၿပီးျပင္လို ့မရႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရွည္ႀကီးရွင္းျပထားတယ္။

အေသးစိတ္ပီးကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းတင္ျပခ်က္ျဖစ္ေနလို ့သာမန္စာ ဖတ္သူမ်ားအဖို ့လက္မခံလို ့မျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပါ။ မွန္ပါတယ္။ သူခင္းတဲ့ Analytical framework (AF) ကိုလိုက္နင္းေနမိယင္ေတာ့ဒါဟာတကယ့္ကိုျငင္းကြက္ေပ်ာက္ေနတဲ့တင္ျပခ်က္ပါ။

ပိုၿပီးသတိျပဳသင့္တာက ေဆာင္းပါးရွင္ကဘယ္အခ်က္ကိုျပင္ေစခ်င္ေနတာလဲဆိုတာနဲ ့ဘယ္လိုျပင္ေစခ်င္တယ္
ဆိုတာပါ။ သူ ့စာအရ

သူျပင္ေစခ်င္တာက = “အနာဂတ္ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ေရး”
စာဖတ္သူေတြအာရံုကိုအမိဖမ္းထားတဲ့အခ်က္က = အေျခခံဥပေဒကိုသံုးပီးအဲဒီဥပေဒကိုပဲျပင္တဲ့နည္း
 
သူ ့အေျဖက = ဒါဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္ဘူး - ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ျပည္သူကိုလိမ္ေနတာမဟုတ္ရင္ -  ကိုယ္တိုင္က “တံုး” တာ (ဒီေလာက္ရွင္းေနတဲ့ကိစၥမွာ အလိမ္မိေနတာ)
 
စာဖတ္သူေတြရင္ထဲမွာက်န္ရစ္ေစခ်င္တဲ့ခံစားခ်က္က = ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေရးလမ္းေၾကာင္း
ေဟာင္းေပၚ (လမ္းမေတြေပၚျပန္တက္တဲ့နည္း/ေတာ္လွန္ေရးနည္း) ကလြဲလို ့တျခားမရိွ။

ေျပာရမွာအားနာေပမဲ့ဒါဟာသိပ္ကို “ဗကပ” ေလသံေပါက္ေနတယ္။ “ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို၀န္းရံၾက” မဟုတ္ေတာ့ဘဲ “ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုအတင္းကန္ခ်” ျဖစ္လာေနၿပီ။ ေအာက္မွာဖတ္ၾကည့္ပါ -

“အေျခခံဥပေဒ ၂၀၀၈ ကုုိ ဒီမိုုကေရစီစံနဲ႔ အကဲျဖတ္မယ္ဆုုိရင္ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ေရး  ဆုုိတဲ့အခ်က္ပါေနသမွ်ဒီမိုုကေရစီနည္း က်တယ္လုုိ႔ မေျပာႏုုိင္သလုုိ ဒီအေျခခံဥပေဒကုုိ အေျခခံတဲ့ လႊတ္ေတာ္ႏုုိင္ငံေရးနဲ႔သြားေနသမွ် ဒီမိုုကေရစီပန္းတုုိင္ကုုိ မေရာက္ႏုုိင္တာ ထင္ရွားေနတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ေရး  ဆုုိတဲ့အခ်က္ကုုိ မုုခ် ျပင္ဖိုု႔လုုိတယ္။ ဒီအခ်က္ကုုိ ျပင္မယ္ဆုုိရင္လဲ
လႊတ္ေတာ္ႏုုိင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္က ၂၅% ပါ၀င္ေရးကိုု ျပင္မွ ျဖစ္မယ္။ ”

ႏုုိင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္နဲ႔ လက္တြဲလုုပ္မွျဖစ္မယ္လုုိ႔ ေဒၚစုုယုုံၾကည္တယ္ဆုုိရင္လဲ လႊတ္ေတာ္ႏုုိင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္က ၂၅% ပါ၀င္ေရးကိုု ျပင္စရာမလုုိဆုုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ေဆာင္သြားမယ္။ ဒါဆုုိရင္ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ေရး  ဆုုိတဲ့အခ်က္ကုုိ လက္ခံတာနဲ႔ အတူတူျဖစ္မယ္။ ဒီ mindset နဲ႔သြားရင္ ဒီမိုုကေရစီနည္းမက်တဲ့ အေျခခံဥပေဒ ၂၀၀၈ ကုုိကုုိင္ျပီး ဒီမိုုကေရစီပန္းတုုိင္ေရာက္ေအာင္ သြားမယ္ေျပာေနသလုုိျဖစ္မယ္။ ဒါဆုုိရင္ ျပည္သူကုုိ လိမ္ေျပာသလုုိ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ တလြဲေတြ ေပးသလုုိ ျဖစ္မယ္။

ေဆာင္းပါးရွင္ကဥပေဒျပဌန္းခ်က္ေတြ (letters of the law) အေပၚအေျခခံၿပီးသူ ့argument ကိုတည္ေဆာက္ ထားတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ ့သူ ့ရဲ့အဲဒီ framework ကိုလက္မခံႏိုင္ဘူး။ 

ဘာျဖစ္လို ့လဲဆိုေတာ့ သူ ့ AF ကို လက္ခံရင္ေတာ့သူေျပာထားတဲအတိုင္း ဥပေဒကိုျပင္လို ့ရမွာမွမဟုတ္ဘဲ။ ေဘာင္ကသိပ္က်ဥ္းေန တယ္။  

က်ေနာ္ကစာအုပ္ထဲမွာေရးထားတဲ့စာဥပေဒ (code) ကို“ရလဒ္”လို ့ျမင္တယ္။ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံေရးလမ္း ေၾကာင္းကသာအေၾကာင္းရင္းပါ။ အဲဒီအထိျပန္လုိက္မွဥပေဒကိုျပင္ႏိုင္စရာအစကိုရွာလို ့ေတြ ့မွာျဖစ္တယ္။

တကယ္ကအခုျပင္လို ့မရႏိုင္ဘူးလို ့ေျပာေနတဲ့အေျခခံဥပေဒဟာအခုလုိစာအုပ္ထဲကိုေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ အေတာ္အသင့္အျပင္ခံခဲ့ရၿပီးပါၿပီ။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကစၿပီး ၂၀၀၇ အထိရွည္လွ်ားခဲ့တဲ့အမ်ိဳးသားညီလာခံကာလ ကိုျပန္သြားၾကည့္ပါ။ ဖြဲ ့စည္းပံုေရးဆြဲရာမွာအေျခခံရမဲ့မူ (၁၀၄) ခ်က္ထဲမွာ “ႏိုင္ငံေတာ္သမတသည္စစ္ေရး
အေတြ ့အၾကံဳ ရိွသူျဖစ္ရမည္” လို ့မူလကပါရိွခဲ့တာပါ။ 

ဆိုလုိတာကစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္(ေဟာင္း)ျဖစ္ကိုျဖစ္ရမယ္ေပါ့။ သမတရဲ့တန္ခိုးအာဏာ ကိုလဲအေမရိကန္သမတလိုအျပည့္အ၀အပ္ႏွင္းေပးေရးစီမံထားခဲ့တယ္။

အဲဒီအခ်က္အေပၚအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ရဲ့သပိတ္ေမွာက္ေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုမနာခံဘဲညီလာခံကိုဆက္
တက္ခဲ့တဲ့ G -7 အုပ္စုအမည္ရဦးၾကည္၀င္း(မဂၤလာဒံု NLD အမတ္) ပါေျခာက္ဦးတို ့နဲ ့တိုင္းရင္းသားကိုယ္စား လွယ္ေတာ္ေတြထည္းကေဒါက္တာတူးဂ်ာ (KIA), ေဒါက္တာမႈးထန္ (ခ်င္း) အစရိွတဲ့ယခုအခါအေမ့ခံႏိုင္ငံေရး သမားေတြက - “ဒါဆိုယင္အရပ္သားထည္းကသမတျဖစ္ဘို ့ရာလမ္းမစမရိွေတာ့ဘူး” ဆိုၿပီးအျပင္းအထန္ ကန္ ့ကြက္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္။ (ဒီကာလအတြင္းက်ေနာ္ကိုယ္တိုင္သူတို ့နဲ ့ ေတြ  ့ပီးေမးျမန္းၾကည့္ခဲ့တာပါ။) တျခားညီလာခံကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့တကၠသိုလ္ျမတ္သူကလဲဒီအခ်က္ကိုအတည္ျပဳပါတယ္။

အဲဒီကန္ ့ကြက္ခ်က္ေတြေၾကာင့္“သမတသည္စစ္ေရးအေတြ ့အၾကံဳရိွသူျဖစ္ရမည္” ဆိုတဲ့အခ်က္ကေနယခုစာ ထဲမွာပါေနတဲ့အတိုင္း “စစ္ေရးအျမင္ရိွသူျဖစ္ရမည္” သို ့ေျပာင္းလိုက္တာျဖစ္တယ္။ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာအရပ္သား ကလဲသမတျဖစ္ႏိုင္လာၿပီမို ့မူလကစီစဥ္ထားတဲ့သမတကိုရက္ရက္ေရာေရာအပ္ႏွင္းမဲ့
အာဏာေတြကိုလဲျပန္ေလွ်ာ့ခ်ဘို ့ေဆြးေႏြးတာေတြလဲအထိုက္အေလွ်ာက္ေအာင္ျမင္
သြားတယ္ေပါ့။ ဒီလိုနဲ ့ ၂၀၀၈ မွာျပည္သူ ့ထံ ဆႏၵခံယူလိုက္တဲ့ဥပေဒမူၾကမ္းဟာသမတကိစၥမွာ မူလကစစ္တပ္ကမွန္းထားတာကိုအေတာ္အတန္ေရေဆးခ်
ခံထားရတဲ့မူ (watered down version) ျဖစ္လာတယ္။ 

အဲဒီေလာက္အတိုင္းအတာေအာင္ျမင္ရရိွခ်က္ကို NLD ကညီလာခံကိုသပိတ္ေမွာက္ထြက္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွ က်န္ကုိယ္စားလွယ္ေတြကႀကိဳးစားခဲ့တာပါ။

ေဆာင္းပါးပါအမ်ိဳးသားညီလာခံတက္အခ်ိဳးအစားျပ ဂရပ္ဖစ္ (၂) အရဆိုယင္သူတို ့စုစုေပါင္းဟာအမ်ိဳးသားညီလာခံတစ္ခုလံုးရဲ့ ၁၀% သာရိွေတာ့တယ္။ ဒီဆယ္ရာခိုင္ႏႈံးကပဲ က်န္တဲ့စစ္သားနဲ ့ၾကံ့ဖြံ ့၂ မ်ိဳးေပါင္း ၇၈% နဲ ့ေဆြးေႏြးျငင္းခံုၿပီးဆိုခဲ့တဲ့ျပင္ဆင္မႈကိုလုပ္ႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။

က်ေနာ္ဟာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္အတြင္းကအမ်ိဳးသားညီလာခံတက္ေနၾကဆဲ ၾကံ့ဖြံ ့နဲ ့တစညမဟုတ္တဲ့ အရပ္သား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ဆယ္ဦးေလာက္နဲ ့ေလးငါးႀကိမ္ေတြ ့ၿပီးေမးျမန္းစံုစမ္းခဲ့ဘူးတယ္။ သူတို ့အထည္း မွာတိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ (ခ်င္း၊ကခ်င္၊ကရင္၊ရခိုင္၊တေအာင္းပေလာင္) ေတြလဲပါတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ သူတို ့အားလံုးတညီတညြတ္တည္းေျပာတတ္ၾကတဲ့အခ်က္တစ္ခုရိွတယ္။ အဲဒါကတျခားမဟုတ္ဘူးအမ်ိဳးသား ညီလာခံထည္းမွာစစ္ဗိုလ္ေတြနဲ ့ဆက္ဆံရတာ - အတူတြဲအလုပ္လုပ္ရတာနဂိုထင္ထားတာနဲ ့တျခားစီျဖစ္ပီး
အဆင္ေျပ၊ နားလည္မႈရိွၿပီးေလးစားမႈလဲရိွၾကတဲ့အေၾကာင္း။ ဒီအခ်က္ဟာတစ္ဦးတည္းကေျပာတာမဟုတ္ သူတို ့အားလံုးကေျပာေနၾကလို ့သာက်ေနာ္လက္ခံတာျဖစ္တယ္။

အဲဒါဘာေၾကာင့္လဲ၊ စစ္ဗိုလ္ေတြကတမင္ဟန္ေဆာင္ပီးေကာင္းျပေနၾကတာလားလို ့လဲေမးၾကည့္ခဲ့ဘူးတယ္။
 
ဒီအခါမွာသူတို ့အားလံုးကဘဲအဲသလိုမဟုတ္တဲ့အေၾကာင္းႏွစ္ေတြနဲ ့ခ်ီၿပီးၾကာသြားတဲ့အဲဒီညီလာခံမွာ လက္ပြန္းတတီးတြဲလုပ္ၾကရင္းအရင္ကသူ ့တို ့မွာရိွေနၾကတဲ့စစ္သားေၾကာက္ေရာဂါဘယ္လိုေပ်ာက္
သြားမွန္းမသိလိုက္ သလို စစ္ဗိုလ္ေတြဘက္ကလဲမူလကအရပ္သားေတြကိုအထင္အျမင္ေသးတဲ့၊ မယံုၾကည္တဲ့အျမင္ေတြေပ်ာက္ကုန္ကာဘက္ႏွစ္ဘက္အင္မတန္ရင္းႏွီးအဆင္ေျပလာၾကတာလို ့ေျဖၾကတယ္။

သူတို ့ေျပာတဲ့အခ်က္ေတြအနက္တျခားအေရးႀကီးတဲ့ေနာက္တစ္ခ်က္ကသာမန္သူသူကိုယ္ကိုယ္ထင္ေနၾက သလိုစစ္ဘက္နဲ ့အရပ္ဘက္ႏိုင္ငံေရးအျမင္ဘာမွမတူဘူးဆုိတာမဟုတ္ဘဲ၊ တူတာေတြလဲအမ်ားႀကီးရိွေနတာ ကိုအခုလိုတြဲလုပ္ၾကည့္ မွအခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ရွာေဖြေတြ ့ရိွသြားၾကတာဆိုတဲ့အခ်က္ပဲ။

အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးရဲ့ေသာ့ခ်က္ဟာ “ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရး” ျဖစ္တယ္။ အဲသလိုျဖစ္ေပၚ လာဘို ့ဆိုတာ အလုပ္အတူတူတြဲလုပ္ၾကည့္မွျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသားညီလာခံကာလကစခဲ့ဘူးတဲ့အလုပ္တြဲလုပ္ရင္းစခဲ့တဲ့ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးဟာ
အခုလႊတ္ေတာ္ႏိုင္ငံေရးေမြးဖြားလာခ်ိန္မွာျပန္ဆက္မိတယ္ လို ့ေျပာလို ့ရတယ္။ 

ဒီလိုေျပာတဲ့အတြက္လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာတပ္က ၂၅% ထည့္ထားတာဟာအဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္အရျဖစ္တယ္လို ့ဆို ခ်င္တာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒါထက္စစ္တပ္ရဲ့အက်ိဳးစီးပြားကိုကာကြယ္ဘို ့ထည့္ထားတာဆိုတဲ့အခ်က္ကသာပိုယုတၱိ ရိွပီး၊ ပိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သို ့တိုင္ေအာင္လဲေရရွည္အလုပ္တြဲလုပ္ၾကယင္းအျပန္အလွန္ေလးစားမႈေတြျဖစ္ေပၚ၊ သံသယ ေတြနည္းပါးသြားၿပီးယံုၾကည္မႈပါတည္ေဆာက္မိရက္သားျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကလဲ
ဒုတိယ ေျမာက္ယုတၱိတန္တဲ့အခ်က္ပါ။ သက္ေသကေတာ့ခုနတင္ျပခဲ့တဲ့အမ်ိဳးသားညီလာခံအေတြ ့အၾကံဳပါ။

ယၡဳလႊတ္ေတာ္ထည္းကိုေစလႊတ္လိုက္တဲ့တပ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာအရင္တစ္ေခတ္တံုးက
လိုတပ္မွာသံုးမရ ေတာ့လို ့အရပ္ဘက္ (ဘီအီးဒီစီတို ့၊ ကုန္းလမ္းပို ့ေဆာင္ေရးအာတီစီ စတဲ့ဌာနေတြ) ကိုပို ့လိုက္တဲ့ပင္စင္နား နီး diehard ႀကီးေတြမဟုတ္ဘဲမ်ိဳးဆက္သစ္ေခတ္ပညာတတ္အရာရိွငယ္ေတြျဖစ္ေနတယ္။ 

သူတို ့ဟာလႊတ္ ေတာ္ထည္းမွာမဲေပးတဲ့ အခ်ိန္ကလြဲလို ့မ်ားေသာအားျဖင့္အရပ္သားကိုယ္စားလွယ္ေတြေဆြးေႏြးေနၾကတာ ေတြကို၀င္မရႈပ္ဘဲနားေထာင္ေနၾကတယ္။ဘာနဲ ့တူသလဲဆိုေတာ့အရပ္သားေတြဆီကဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရးလုပ္နည္းကိုလက္ေတြ ့လာသင္တန္းတက္ေနၾကသလိုဘဲ (internship)။ ဒါဟာလက္ေတြ ့မွာေကာင္းတဲ့အခ်က္ပဲ။

ေရရွည္မွာႏိုင္ငံေရးသမားေတြကိုအထင္ေသးတဲ့စိတ္ေတြေပ်ာက္လာမယ္၊ ကိုယ္တိုင္အရပ္သားစိတ္ ၀င္လာ မယ္ (Civilianized)။ လွ်ိဳ ့၀ွက္မဲေပးခြင့္ရတဲ့အခါတိုင္းကိုယ္္ယံုၾကည္ရာကိုပဲလြပ္လြပ္လပ္လပ္မဲေပးမိၾက လိမ့္မယ္။ ဒီလႊတ္ေတာ္ကေနစစ္ဘက္အရပ္ဘက္ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးကိုသူ ့ဖာသာအရိွန္ႏႈံးတစ္ခုနဲ  ့
လုပ္ေနလိမ့္မယ္။ ဒီအျမင္အရဆိုယင္တပ္ေစလႊတ္တဲ့ ၂၅% ဆိုတာ တပ္ကသူ ့အက်ိဳးအတြက္လႊတ္ထားတာ ျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့သူ ့အက်ိဳးထက္ကိုယ့္အက်ိဳးက
ပိုျဖစ္ထြန္းေနတယ္။

သို ့ေသာ္ဘာဘဲေျပာေျပာလႊတ္ေတာ္ထဲကိုေရြးေကာက္ပြဲနည္းနဲ ့မဟုတ္ဘဲ၀င္ထိုင္ပီးမဲေပးေနတဲ့ကိစၥဟာ
ဒီမိုကေရစီကိုေျပာင္ေလွာင္ေနတာသာျဖစ္လို ့ထာ၀ရေတာ့မျဖစ္သင့္ဘူး၊ ျပင္ကိုျပင္ရမယ္ဆိုတာကိုလကၡံတယ္။ သေဘာတူတယ္။

ျပႆနာက ဘယ္အခ်ိန္မွာလဲ၊ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုေဆာင္းပါးရွင္ကေမးၿပီး သူ ့ဖါသာသူ ျပန္ေျဖျပကာ သူမကိုသိကၡာခ်တဲ့ ေမးခြန္းကဒါပဲ။ 

အေျခခံဥပေဒထဲမွာပုဒ္မေပါင္းတစ္ရာေလာက္နဲ ့အေသပိတ္ဆို ့ထားတာဟာ အိမ္ေရွ ့တံခါးမႀကီးကိုအခိုင္အမာ အေသပိတ္ထားတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ အဲဒါကိုပဲ “ကြက္“ ၾကည့္ၿပီး “၀င္လို ့မရဘူး” လို ့ထိုင္ေအာ္ေနတာဟာအၾကံ ကုန္ေနတာမဟုတ္ရင္အျခားရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခုခုေၾကာင့္သာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

လက္ေတြ ့မွာအိမ္ထဲကိုမျဖစ္မေန၀င္ရမယ္၊အိမ္ေရွ ့တံခါးမႀကီးကလဲဖြင့္မရဘူးဆို
ယင္ျပဴတင္းေပါက္တို ့မလြယ္ ေပါက္တို ့ကေနက်ိဳးစားၾကည့္ဖို ့ကိုေျခာက္တန္းေက်ာင္းသား
ကေလးမ်ားေတာင္သိၾကပါတယ္။

ဥပေဒဆိုတာလူကလုပ္ထားတာျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလိုပုဂၢိဳလ္ကိုးကြယ္မႈ (cult of personality) သိပ္အား ေကာင္းတဲ့ political culture မွာ “လူကိုခင္ယင္ မူကိုျပင္တယ္။ လူကိုမုန္းယင္ မူကိုသံုးတယ္” ဆိုတာ public life ကိုတကယ္ေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ဥပေဒသႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ 
ဆိုလုိတာက “ဥပေဒကအဓိကမဟုတ္ေသးဘူး၊ လူကအဓိက” ျဖစ္ေနေသးတယ္။ (ဒါဟာဒီမိုကေရစီ၀ါဒနဲ ့ဆန္ ့က်င္ေပမဲ့ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အတြက္ “ခုတံုး” (stepping stone) အျဖစ္အသံုး၀င္တယ္။ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ၿပီးယင္ေတာ့ဘုရားၿပီး ျငမ္းဖ်က္ လုပ္ပစ္ရမွာျဖစ္တယ္။) ဒါေၾကာင့္က်ေနာ့္ခ်ဥ္းကပ္နည္း (approaching method) ကလူလူခ်င္းဆက္ ဆံေရးကိုပိုအာရံု စိုက္တယ္။ focus လုပ္တယ္။ ဒါကိုက်ေနာ္ရဲ့ AF ထည္းမွာထည့္ၿပီးသံုးစြဲတယ္။

ဒါေၾကာင့္ဥပေဒတစ္ခုခုကိုျပင္ခ်င္ယင္ - ဘယ္ေလာက္ႀကီးတဲ့ဥပေဒပဲျဖစ္ျဖစ္ -
ႏိုင္ငံေရးေလာကသား အခ်င္း ခ်င္းလူပုဂၢိဳလ္ခင္လာေအာင္လုပ္ဘို ့ - ယံုၾကည္မႈရလာေအာင္အရင္တည္ေဆာက္ဖို ့ကအခ်က္အခ်ာပဲ။ 

ဒီလိုသာဆိုယင္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ“အစိမ္းေရာင္”ေတြေရာက္ေနတာကိုကာလအတိုင္းအတာ
တစ္ခုအတြင္းႀကိဳ ေတာင္ႀကိဳဆိုသင့္တယ္။ သူတို ့ရိွမေနယင္ေတာင္ လာၾကည့္ၾကစမ္းပါဗ်ာလို ့ဖိတ္ရမဲ့သေဘာျဖစ္ေနတယ္။
 
ဆက္ဖတ္ၾကည့္ရေအာင္ -

 “၂၅% စစ္ဗိုလ္အမတ္ေတြ လႊတ္ေတာ္ထဲ ထားရတဲ့ ဖုံးကြယ္ထားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ (Hidden agenda) က စစ္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းကုိ တရားစြဲၿပီး ဒုကၡေပးႏုိင္တဲ့ ပုဒ္မေတြပါတဲ႔ ၉၅ ခုကုိ အရပ္သား အမတ္ေတြရာသက္ပန္ မျပင္ႏုိင္ေအာင္ ကန္႔ကြက္ဘုိ႔အတြက္ စနစ္တက် သခ်ၤာနည္းနဲ ့ တြက္ပီး လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ထဲ့ထားတာျဖစ္ တယ္လုိ႔ တထစ္ခ် ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

ဒီ ပုဒ္မ ၉၅ ခုကုိသာ ျပင္ႏုိင္ရင္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ တခ်ိန္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ တရားစြဲခြင့္ရ သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေရႊက ပုဒ္မ ၉၅ ခုနဲ႔ သူတုိ႔ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အနာဂတ္ကုိ ကာကြယ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပုုဒ္မေတြ ျပင္မဲ့သူမွန္သမွ် စစ္တပ္ရဲ႕ ရန္သူျဖစ္မွာေသခ်ာေနတယ္။ ေဒၚစုုဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ ရန္သူျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားမဲ့ အေနအထားရွိသလား။ စစ္တပ္ကုုိ စည္းရုုံးနုုိင္စြမ္းရွိသလားဆုိ တာဆန္းစစ္သင့္တယ္။”

ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပင္ဖို ့အားထုတ္ေနတာေတြကအဲဒီဘက္မ်က္ႏွာစာ
(အတိပ္) ကိုမဟုတ္ပါဘူး။ ျပန္ျပင္လို ့မရေတာ့တဲ့အတိပ္ကို စတိေလာက္ကေလးျဖစ္ျဖစ္မရမေနျပင္ယူၿပီး (ဆိုလုိတာက စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ တခ်ိန္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ တရားစြဲတာ) စိတ္ေက်နပ္မႈရွာမဲ့အစား ပစၥဳပၸန္ နဲ ့အနာဂါတ္မွာ ဒီမိုကေရစီပီျပင္ လာရင္ ဒါမ်ိဳးေတြထပ္မျဖစ္ေတာ့မွာမို ့ပစၥဳပၸန္နဲ ့အနာဂါတ္ႏွစ္ခုကို အာရံုထား ၿပီးျပင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေယ်ဘူယ်အေျဖပါ။

ရာဇ၀တ္မႈဆိုတာေတြကိုေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကာယကံရွင္ေတြကိုယ္စားခြင့္လႊတ္လို ့မရသလို အျပစ္ေပးလို ့ လဲမရပါ။ သူ ့အလုပ္လဲမဟုတ္ပါ။  ျမန္မာျပည္မွာအဲဒီလုပ္ႏိုင္တဲ့အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္ရိွလာမယ္ဆိုယင္လဲ အဲဒီလူေတြ လူ ့ျပည္မွာမရိွ ေတာ့ တာၾကာၿပီ ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္။ ဒီကိစၥမ်ိဳးေတြဟာ တရားစြဲ တရားစီရင္တဲ့အလုပ္နဲ ့အသက္ ေမြးတဲ့လူေတြနဲ ့NGO ေတြမွတပါး တျခားဘယ္သူမွ အက်ိဳးမရိွပါဘူး။ မလုပ္သင့္ေတာ့ဘူးလို ့ေျပာတာမဟုတ္၊ ကိုယ့္အလုပ္မဟုတ္ဘူးလို ့သာဆိုလိုတာျဖစ္တယ္။ 

အဲဒီအထည္းကိုေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုျဖစ္ျဖစ္ - အျခား အရပ္သားႏိုင္ငံေရးသမားဘယ္သူ ့ကိုမဆို ဆြဲသြင္းတာဟာ မရိုးသား တာပဲ။

သို ့ေသာ္ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္တပ္က ၂၅% ယူထားတဲ့ကိစၥကေတာ့ - ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ  ့ထည့္ထားတာပဲျဖစ္ျဖစ္ -အခ်ိန္ယူၿပီးျပင္ဘို ့က်ိဳးစားၾကပါမွာ -  ကဲ က်ိမ္းေသထေျမာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ဘယ္လိုျပင္ယူမလဲ။

သမိုင္းကိုနည္းနည္းေျခရာျပန္ေကာက္ၾကည့္ပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဗိသုကာျဖစ္ခဲ့တဲ့ 
မူလ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ဖြဲ ့ စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒမွာေတာင္တန္းေဒသေတြကို ဆယ္ႏွစ္ၾကာယင္ျပည္ေထာင္စုကေနခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ ေပးထားခဲ့ပါတယ္။

“ဒါေပမဲ့သူတို ့ကို ျပည္ေထာင္စုႀကီးထည္းကေနခြဲထြက္မသြားခ်င္ေအာင္လုပ္ရမွာက က်ေနာ္တို ့တာ၀န္” (ဗမာေတြရဲ့ အလုပ္) လို ့လဲသူကေျပာခဲ့ပါတယ္ ။ (စကားလံုးအတိအက်မဟုတ္ရင္ခြင့္လႊတ္ပါ - ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္)

အခုလဲဒီအတိုင္းပါဘဲ -  စစ္တပ္ကလႊတ္ေတာ္ထည္းမွာ ၂၅% ေနရာယူထားတာကိုသူတို ့ဖာသာ
သူတို ့ ရုပ္ သိမ္းသြားခ်င္ လာတဲ့အထိအရပ္သားႏိုင္ငံေရးသမားေတြကအလုပ္လုပ္ျပရမွာျဖစ္ေနတယ္။ အရည္အခ်င္း ေတြတိုးတက္လာေနတာကို သက္ေသျပႏိုင္ရမွာျဖစ္တယ္။ သူ ့တို ့အထင္ႀကီးလာ၊ ေလးစားလာေအာင္ေနျပ ၊ လုပ္ျပႏိုင္ရမွာျဖစ္တယ္။ ေခါင္းေဆာင္ ျပႏိုင္ရမွာျဖစ္တယ္။

ျပန္ျပင္လို ့မရ ေတာ့တဲ့ ျဖစ္ခဲ့သမွ်ေတြအတြက္သူတို ့ကိုသမိုင္းတရားခံလုပ္ - သူတို ့ေခါင္းေပၚခ်ည္းပံုခ်တာမ်ိဳး မလုပ္ေတာ့ဘူးလို ့ယံုၾကည္စိတ္ခ်လာတဲ့တေန ့မွာ 
လႊတ္ေတာ္ထည္းက ၂၅% ကိစၥဟာတမနက္ထည္းမွာတင္ အျပတ္ျဖတ္လို ့ရတဲ့ကိစၥမ်ိဳးပါ။ 

၁၉၉၄ ခုႏွစ္တံုးကက်ေနာ္နားေထာင္ခြင့္ရလိုက္တဲ့ ၿဗိတိသွ်စာေရးဆရာမာတင္စမစ္ (Martin Smith) ကို ဦးတင္ေမာင္၀င္း (ေခတ္ၿပိဳင္) ေမးခဲ့တဲ့အင္တာဗ်ဴးတိပ္ေခြထည္းမွာမာတင္စမစ္က - ျမန္မာ့အေရး မွာ “neither side is totally right or totally wrong. Neither side has the monopoly of truth and righteousness.” လို ့ေျပာခဲ့တယ္။

ဒါေၾကာင့္ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ယံုၾကည္မႈ (ဆက္လက္) တည္ေဆာက္ေရးဘဲ။ အျပန္အလွန္ယံုၾကည္လာ ၾကဘို ့ဆိုတာ ကလည္းအခုလုပ္ေနတဲ့အတိုင္း အလုပ္ေတြအတူူတူပူးတြဲလုပ္ေနတဲ့နည္း ထက္ပိုေကာင္း တာမရိွဘူး။ ဒါဟာ တစ္ဘက္နဲ ့ တစ္ဘက္အျပန္အလွန္ mutually constructive engagement ပဲ။

[၁၉၈၈ တံုးကဦးႏုက “လက္စားမေခ်နဲ ့ သင္ပုန္းေခ်”  ဆိုၿပီး ေခ် - ၂ - ေခ် မူနဲ ့စစ္တပ္ကိုစည္းရုံးခဲ့ဘူး ပါတယ္။ မရခဲ့ပါဘူး၊ မရခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္းကစစ္တပ္ကဦးႏုကို မယံုတာ မဟုတ္ဘူး။  ဗရုသုကၡေတြ အၾကားမွာအဲဒါကို လက္ေတြ ့ျဖစ္ေအာင္လုပ္ႏိုင္၊ မလုပ္ႏိုင္ဆိုတဲ့ဦးႏုရဲ့အစြမ္းအစကိုမယုံရဲ တာျဖစ္တယ္။]

သမိုင္းလက္ေတြ ့အရ ခုအခ်ိန္ဟာ အမ်ားႀကီးေျပာင္းလဲလာတယ္ဆိုရင္လဲဟုတ္တယ္။ အမ်ားႀကီးဘဲ ေျပာင္းလဲဘို ့ေတြ က်န္ေနေသးတယ္ဆိုတာလဲမွန္တယ္။   

အမွန္ဆံုးအခ်က္ေတာ့အခုေျပာင္းလဲသမွ်ေတြဟာ - ကိုယ္ကတိုက္ယူလို ့ဆိုတာ ထက္စစ္တပ္ကိုယ္တိုင္ကေျပာင္းလဲခ်င္လာလို ့လမ္းဖြင့္ေပးလာလို ့ျဖစ္တယ္။  
သူ ့ဘက္ကကို politically enlightened ျဖစ္လာတယ္။

အခုေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့အစိုးရသစ္နဲ ့လက္တြဲေဆာင္ရြက္ေရးအစီအစဥ္ကိုေဆာင္းပါးရွင္က
သေဘာမေတြ ့ပါဘူး။ ဒါ ေၾကာင့္သူမရဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရး နဲ ့ သူမရဲ့ဥပေဒကိုျပင္မယ္ဆိုတဲ့ေယ်ဘူယ် ေျပာေဟာခ်က္ ၂ခုကို အမိ အရကိုင္ၿပီးထြက္ေပါက္မေပးစတမ္းေ၀ဘန္တိုက္ခိုက္ထားတယ္။

ခုေလာေလာဆယ္သူမနဲ ့စစ္တပ္အၾကားယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးအစဥ္ႀကီးတစ္ခု
ကိုျဖတ္သန္းေနတာကို အသိအမွတ္ မျပဳဘူး။ 

တသက္လံုးကမၻာရန္ျဖစ္လာၿပီးအခုမွစတင္ေျပလည္ခါစစစ္တပ္အေပၚမိမိရဲ့အဆံုးစြန္ စိတ္ကူး ကဘာဆိုတာကိုခုအခ်ိန္ကတည္းကထုတ္ေျပာထားဘို ့ဆိုတာကေတာ့ႏိုင္ငံေရးအရ ေသတြင္းပို ့ တာပါ။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးစအခ်ိန္က ဦးၾကည္ေမာင္ရဲ့ Nuremberg ဆိုတဲ့စကားလံုးကေလး တစ္လံုးကို ‘out of the context’ နားလည္လိုက္မိၾကလို ့ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ခရီးဘယ္ေလာက္ေကာက္ေကြ ့သြားခဲ့သလဲ။ 

ဒါေၾကာင့္ ပရိႆတ္တစ္ဦးအေနနဲ ့ႏိုင္ငံေရးအသြင္ကူးေျပာင္းေရးအစဥ္ ေခ်ာေခ်ာေမြ ့ေမြ ့ နဲ ့ အျပည့္အ၀ ျဖစ္ေရးအတြက္ကိုယ္ျမင္ခ်င္တာကိုကြက္ၾကည့္ပီး၊ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အေျဖကိုပဲတြက္ျပတဲ့သခ်ၤာနည္းအစား၊ ပိုက်ယ္ျပန္ ့တဲ့သမိုင္းအျမင္၊
လူပဓာနအျမင္ (Human agency aspect) ေတြနဲ ့ခ်ဥ္းကပ္ မွျဖစ္မယ္လို ့ ယူဆပါတယ္။ 

ခုအခ်ိန္မွာေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာလႊတ္ေတာ္တြင္း၀င္ၿပီး ဥပေဒကိုတကယ္ျပင္ဘို ့ လုပ္ငန္းမစရေသးပါဘူး။ သူမကိုသက္ေသျပခြင့္အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္ေပးရပါဦးမယ္။ အာဏာရွင္စံနစ္ႀကီးရိွေန ေသးတယ္လို ့တိုင္းျပည္က ယံုၾကည္ေနေသးသမွ်သူမရဲ့ ရာဇ၀င္ေပးအခဏ္းက႑ရိွေနေသးတယ္၊ မကုန္ေသးဘူး။

သတိေပးခ်င္တာကေတာ့သမတလင္ကြန္းကိုးကားဘူးတဲ Dutch farmer metaphor အတိုင္း - (ေခ်ာင္းကိုျဖတ္ကူးေနတံုး) ေရလည္ေခါင္မွာလွည္းကိုျမင္းလဲတပ္တာအႏၱရယ္ႀကီးတယ္။
(“It is dangerous to change horses midstream.”) ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပါဘဲ။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္

February 10, 2012