ႏုိင္ငံေရးအေမြဆက္ခံႏိုင္ငံေတာ္၏ ေခါင္းခဲစရာျပႆနာမ်ား

( Some messy issues of the Burmese ‘successor state’ )

မံုရြာလက္ပန္းေတာင္းေတာင္တြင္အစိုးရဘက္ကအင္အားသံုး၍လူစုခြဲခဲ့ရာ
ဘုန္းႀကီးႏွင့္ကိုရင္ ၇၀ ေက်ာ္ျမင္မေကာင္းရႈမေကာင္းအသားနီလန္ေနသည့္
မီးေလာင္ဒဏ္ရာမ်ားကိုယ္စီျဖင့္ေဆးရံုေရာက္ကုန္သည္။
တခ်ိဳ  ့မ်က္ေစ့ပ်က္သည္အထိအဂၤါခ်ိဳ  ့ယြင္းသြားသည္။

ရခိုင္ျပည္၌ဘဂၤလီမ်ားကိုကိုင္တြယ္ထိမ္းခ်ဳပ္ရာတြင္ဤကဲ့သို ့အေရးယူခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ႏိုင္ငံ တကာအထူးသျဖင့္အိုအိုင္စီကဆူၾကပြက္ၾကမည္ျဖစ္သည္။လူေျခတိပ္ခ်ိန္မနက္သံုးနာရီ
ကိုေရြးခ်ယ္၍ၿဖိဳခြဲသည္မွာလူစုကြဲရံုေလာက္ရည္ရြယ္တာဟုတ္ရဲ့လားဟုသံသယရိွစရာျဖစ္သည္။

သမတရံုးကထုတ္ျပန္ေသာႏိုင္ငံတကာလုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကိုမေက်ာ္လြန္ ပါဟုေၾကျငာေသာ္လည္းအြန္လိုင္းတြင္ပလူပ်ံေနေသာဓါတ္ပံုသက္ေသမ်ားကႏိုင္ငံတကာ
ပရိႆတ္ကိုမတူကြဲျပားေသာအျခားပံုျပင္တပုဒ္ (a different story ကိုတင္ေျပာေနသည္။

ျပႆနာေျဖရွင္းနည္းကိုေရြးခ်ယ္ရာ၌အစုိးရဘက္ကအေကာင္းဆံုးနည္းကိုေရြးခ်ယ္ႏိုင္ခဲ့ပံုမရ
[ျပႆနာေၾကာင့္ဒုကၡမျဖစ္ေျဖရွင္း နည္းေၾကာင့္ဒုကၡျဖစ္တတ္သည္ဟုယခင္ကတင္ျပခဲ့ဘူးပါသည္။]

ဤသို ့အေရးမယူမီ၀န္ႀကီးဦးေအာင္မင္းကသမတကိုယ္စားလာ၍ေဒသခံမ်ား၏
တင္ျပခ်က္ကိုနားေထာင္ခဲ့သည္ဦးေအာင္မင္းသည္သြားေလသူဦးေဇာ္မင္းလုိ
မေမာက္မာသည့္အျပင္ေဒသခံမ်ားအားပရိယယ္မပါနဂိုစိတ္ရင္းျဖင့္ဆက္ဆံခဲ့ဟန္ေပါက္သည္။
သို ့ေသာ္သူသည္လူထုဒုကၡကိုစာနာရမည့္အစားထက္အစိုးရ၏အခက္အခဲကိုသာေလးထားေျပာသြားသည္။ 

သူ၏ “တရုပ္ေက်းဇူး” ဆိုေသာစကားတခြန္းကားျပည္သူအၾကားျပန္ ့ႏွံ ့ေနကာရာဇ၀င္တြင္၍ က်န္ရစ္လိမ့္မည္။  

ဦးေအာင္မင္းျပန္သြားၿပီးမၾကာခင္အားသံုးဖယ္ရွားမည့္သတိေပးခ်က္ထြက္လာသည္။ ဆက္တိုက္ဆိုသလိုသတိေပးထားသည့္အတို္င္းဆက္၍လုပ္သြားသည္ကိုၾကည့္လွ်င္ ျမစ္ဆံုကိစၥေနာက္ပိုင္းအေလွ်ာ့မေပးေတာ့ဟူ၍အစိုးရဘက္ကစိတ္ပိုင္းျဖတ္လာဟန္ရိွသည္။

အေလွ်ာ့ေပးေနရလွ်င္တစ္ခုၿပီးတစ္ခုဆက္တိုက္ေလွ်ာ့ေပးေနရေတာ့မည္ဟူ၍
အုပ္စိုးေရးအသိုင္းအ၀ိုင္း (ruling circle) အတြင္းတင္းမာသူမ်ား၏ဆင္ေျခကအႏိုင္ရသြားပံုရသည္။

တင္းမာသူမ်ားေက်နပ္ေအာင္တစ္ကြက္ျပန္၍ေရႊ  ့ေပးလိုက္ေလသလား။
ဤသို ့ဆိုလွ်င္အုပ္စိုးသူမ်ားအၾကားမွာ “အတြင္းတိုက္ပြဲ” (inner struggle) တကယ္ရိွေနေၾကာင္းကိုသတိျပဳမိေစသည္။ ။

ယခုလုပ္ရပ္ကိုအထိမ္းအကြပ္ျဖင့္ေလွ်ာ့ေပးျခင္း(controlled liberalization)
၏အသြင္တရပ္ (feature) လားဟုေမးလိုကေမးႏိုင္သည္။
ျမစ္ဆံုကိစၥတြင္အမ်ားအံ့အားသင့္သြားေအာင္အမွတ္ယူျပသြားႏိုင္ေသာသမတႏွင့္
အဖြဲ ့ကအမ်ားအံ့အားသင့္စရာေနာက္တစ္မ်ိဳးလုပ္ျပလုိက္ျပန္ၿပီဟုထင္မွတ္ရသည္။

ျဖစ္ရပ္အား၀တၳဳေၾကာင္း(narrative) အၾကမ္းဖ်င္းေလ့လာၿပီးေသာအခါပို၍ နက္ရိႈင္းေသာျပႆနာကိုကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေနသူမ်ားအားလႊမ္းမိုးထားေသာေတြးေခၚ
ယူဆပံုမ်ား (line of thought)ကိုလွန္ေလွာၾကည့္လိုပါသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား အထူးသျဖင့္ေခါင္းေဆာင္အေခၚခံေနသူမ်ား၏ဤျပႆနာအေပၚအေျခခံ ေတြးေခၚယူဆပံုမ်ားသည္အေပၚယံေက်ာဆန္ေနသည္၊ သို ့မဟုတ္ေခတ္ ေဟာင္းကေတြးေခၚပံုအတိုင္းဆက္လက္ေတြးေခၚျပဳမူေနသည္ဟုသံသယ ျဖစ္စရာမ်ားရိွေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

အစိုးရအေၾကာင္းျပခ်က္မွာႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြား (national interest argument) ျဖစ္၏။ တကယ့္အတြင္းသရုပ္အစစ္အမွန္တြင္နအဖေခတ္စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အစုရွယ္ယာမ်ားျဖင့္တည္ေထာင္ထားေသာဦးပိုင္ကုပၼဏီ၏အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေပးေရးပါ၀င္ေနသည္။ထို ့ေၾကာင့္ “ဦးပိုင္အလိုမရိွ”ဟု ဆူးေလဘုရားကိုပါတ္၍ဆႏၵျပသြားေသာေက်ာင္းသားသမဂၢ
လူငယ္ကေလးမ်ားကေၾကြးေက်ာ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္မည္။

မွတ္မွတ္ရရဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို ့ႏွစ္ဦးစလံုးတို ့က
 ‘ေျမႇာက္ေပးတဲ့သူေတြရိွေနတယ္’၊မီဒီယာေတြကေဘးတီးေပးေနတယ္ဟု
သတၱဳခ်ျပရာ၌တူညီေနၾကသည္။

ဤသည္မွာအခ်က္အလက္အားျဖင့္မွန္ေသာ္လည္းသူတို ့၏ အဆင့္အတန္းအရမေျပာထိုက္ေသာစကားမ်ားဟုယူဆပါသည္။

ေခြးႏွစ္ေကာင္ကိုက္သည္မွအစကမၻာစစ္ႀကီးမ်ားအထိျပႆနာတိုင္းသူ ့ဘက္ ကိုယ့္ဘက္စိတ္သန္ရာဘက္မွပါ၀င္ပါတ္သက္ၾကသည္မွာသဘာ၀ျဖစ္သည္။ေရးႀကီးခြင့္က်ယ္လုပ္၍စကားထည္းထည့္ေျပာေနရန္မလိုပါ။
စင္စစ္ျမန္မာမီဒီယာသည္ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကိုေရာ၊ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုပါသူတို ့ႏွင့္ ထိုက္တန္သည္ထက္ပို၍ေကာင္းခ်ီးေပးေနခ်ီးက်ဴးေနၾကသည္။

ယခုတိုင္လည္းမံုရြာကိစၥမွအပေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ထိုႏွစ္ဦး၏ ပူးတြဲေခါင္းေဆာင္မႈကိုဆက္လက္၍အသိအမွတ္ျပဳဆဲ၊
ဆက္၍ခ်ီးက်ဴးေနၾကဆဲျဖစ္ပါသည္။

ထို ့ေၾကာင့္ေျမႇာက္ေပးေနတဲ့သူေတြရိွေနလို ့ဟူေသာစြပ္စြဲခ်က္သည္တစ္ ဘက္တြင္မံုရြာကေတာင္သူမ်ားကိုဦးေႏွာက္မရွိတဲ့လူေတြဟုေျပာရာေရာက္သည္။  စင္စစ္ေတာသားမ်ားသည္ၿမိဳ့သားမ်ားထက္အစိုးရကိုပိုေၾကာက္တတ္ပါသည္။
သူတို ့၏ဘ၀မ်ားတည္မွီရာပ်က္စီးဆံုးရႉံးေနၿပီျဖစ္၍သီးမခံႏိုင္ၾကလြန္းလို ့သာထ၍ကန္ ့ကြက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ေဒသခံေခါင္းေဆာင္သူအမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ေခတ္ပညာမတတ္၊ေတာသူစစ္စစ္ေတြျဖစ္သည္ကိုၾကည့္လွ်င္ဤအခ်က္သိသာသည္။

လက္ပန္းေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းရပ္တန္ ့ေနရသျဖင့္တစ္လလွ်င္ေဒၚလာႏွစ္သန္းဆံုးရႈံးေနရ ပါသည္ဟုဆိုသည္။ ကမၻာ့အဆင့္အတန္း၀င္ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈႀကီးမ်ားတြင္တႏွစ္ေဒၚလာ ၂၄ သန္း ေလာက္သည္ဘာမွ်မေျပာပေလာက္။ တရုပ္ကုပၼဏီကျမန္မာစစ္အစိုးရႏွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကလက္မွတ္ထိုးသူ၀န္ႀကီးကိုေပးရသည့္ kickback ေလာက္ပဲရိွႏိုင္သည္။ ေသေသခ်ာခ်ာဂဃနဏမေျပာႏိုင္ေသာ္လည္းအက်င့္ပ်က္လာဘ္စားရာ၌ ကမၻာေက်ာ္ေသာျမန္မာအစိုးရေဟာင္းျဖစ္ေနသည့္အတြက္မေျပးေသာ္လည္း
ကန္ရာရိွေန၍ဤသို ့ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ဤကိစၥေျပလည္သည္အထိ
တစ္ႏွစ္ေလာက္ေစာင့္ဆိုင္းေနလို ့ဦးပိုင္ႏွင့္၀မ္ ေပါင္မြဲမသြားႏိုင္ပါ။

ဒီမိုကေရစီစံနစ္တြင္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္အက်ိဳးမရိွလွ်င္ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္လည္းအက်ိဳးမရိွႏိုင္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုႏိုင္ငံသားမ်ားျဖင့္ဖြဲ ့စည္းတည္ေဆာက္ ထားသည္ျဖစ္ရာႏိုင္ငံသားထု၏အက်ိဳးစီးပြားကို
ဆန္ ့က်င္၍ႏိုင္ငံေတာ္၏အက်ိဳးစီးပြားဟူသည္အဓိပၸါယ္မရိွ။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏အက်ိဳးစီးပြားကိုခ်နင္း၍ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားကိုမတည္ေဆာက္သင့္။

[ဤအခ်က္ႏွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍ ယခင္ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္ကတင္ျပၿပီးျဖစ္ေသာ “ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ႏိုင္ငံသား ဘယ္ဒင္းကပင္ရင္းမူလ” ေဆာင္း ပါးကိုျပန္လည္ရည္ညႊန္းလိုပါသည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ားကိုသားေကာင္မ်ားသဖြယ္သေဘာထား၍လိုသလိုစေတးပစ္ ေသာႏိုင္ငံေတာ္အမ်ိဳးအစားကိုႏိုင္ငံေရးသိပၸံဘာသာရပ္တြင္သားရဲတိရိစၦန္တို ့၏ႏိုင္ငံေတာ္
(predatory state) ဟုအမည္တပ္ပါသည္။ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္ေသာအခါတင္ျပပါဦးမည္]

မည္သို ့ျဖစ္ေစမျဖစ္မေနလုပ္ရပါမည္ဆိုလွ်င္ေဒသခံတို ့၏အက်ိဳးစီးပြား၊ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္မထိခိုက္ေရး၊ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ဘာသာေရးအေမြအႏွစ္တို ့
ရိွေနေသာေနရာမ်ား၌တမ်ိဳးသားလံုး၏ခံစားခ်က္
(social, environmental and public emotional impact assessments)
တို ့ကိုထည့္သြင္းတြက္ ခ်က္ၿပီးမွမည္သို ့ကုစားမည္ဆိုသည္ကိုေဒသခံလူထု
သာမက တိုင္းျပည္ကလက္ခံသည္အထိႀကိဳတင္၍စံနစ္တက်ျပင္ဆင္သင့္သည္။

ႏိုင္ငံေရးအရတိမ္ေသာအျခားအယူအဆတခုမွာယခင္အစိုးရမ်ားလက္ထက္
ကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာႏိုင္ငံတကာႏွင့္သေဘာတူကတိက၀တ္မ်ားကိုဆက္လက္
အတည္ျပဳလိုက္နာသင့္သည္။သို ့မွသာႏိုင္ငံတကာရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံ ့လာၾကမည့္သူမ်ား၏ယံုၾကည္မႈကိုရႏိုင္မည္ဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

ဤအခ်က္သည္ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္သာလက္ခံထားၾက၍လက္ေတြ ့တြင္ဤအတိုင္းမည္သူမွ်ေလွနံဓါးထစ္မက်င့္သံုးေသာကိစၥျဖစ္သည္။
အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ယခင္အစိုးရမ်ားျပဳလုပ္ထားခဲ့ေသာႏွစ္ႏိုင္ငံ
သို ့မဟုတ္ႏိုင္ငံတကာႏွင့္သေဘာတူစီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား
(bilateral, multilateral agreements / deals) ကိုေျပာင္းလဲလာေသာ
အေျခအေနမ်ားတြင္ review လုပ္ၾက re-negotiate လုပ္ၾကသည္မွာႏိုင္ငံတိုင္း
တြင္ထံုးစံျဖစ္သည္။ Re-negotiate လုပ္လိုေသာဘက္၌ခိုင္လံုေသာအေၾကာင္းျပခ်က္ရိွ လွ်င္အျခားတစ္ဘက္ကလက္မခံပဲမေနႏိုင္။ ဤအဆင့္မၿပီးေျမာက္မခ်င္း လုပ္ငန္းစၿပီးသားျဖစ္ေနလွ်င္ရပ္ထားရမည္။ လုပ္ငန္းမစရေသးလွ်င္လံုး၀ အစမပ်ိဳးသင့္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကိုႏွစ္ေပါင္း၂၀အုပ္ခ်ဳပ္သြားေသာန-အ-ဖအစိုးရသည္ ႏိုင္ငံ ေတာ္အာဏာ၌တရား၀င္မႈအျငင္းပြားခံခဲ့ရေသာ (contested political legitimacy) အစိုးရတရပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုအစိုးရကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာကတိက၀တ္မ်ားကို သက္ဆိုင္သူမည္သူမဆိုဆက္လက္၍အ တည္ျပဳလိုကျပဳႏိုင္သည္။ေစာဒကတက္လိုကလည္းတက္ႏိုင္သည္သာ။ ဤကိစၥကိုဖြဲ ့စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသစ္ တြင္ထည့္သြင္းျပဌန္း၍လမ္းပိတ္ ထားခဲ့ေစကာမူထိုအေျခခံဥပေဒသည္

ပင္လွ်င္လက္မခံႏိုင္သူမ်ား၏ေ၀ဘန္မႈခံေနရသည္ျဖစ္၏။

ဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္ယခင္နအဖအစိုးရအနွစ္၂၀တာကာလအတြင္း
ဖန္တီး၍ခ်န္ထားပစ္ခဲ့ေသာျပႆနာမ်ား(အေမြဆိုးမ်ား)ကိုတစ္ခုတစ္ေလ
ကိုမွကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းမရိွေသး(သက္တမ္း၂ႏွစ္ပဲရိွသျဖင့္အခ်ိန္လိုေသး
သည္ဟုေစာဒကတက္ႏိုင္ေသာ္လည္းလက္ရိွျပဳမူေနပံုအတိုင္းဆိုလွ်င္
၄င္း၏အစိုးရသက္တမ္းေစ့သြားသည့္တိုင္လည္းေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဘြယ္မျမင္ပါ။

ထိုျပႆနာမ်ားမွာ-

1.    မျပည့္၀ေသာဒီမိုကေရစီျဖင့္ဖန္တီးထားေသာဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ပထမဆိုးေမြျဖစ္သည္။ [အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ဥပေဒျပဳအာဏာတို ့ ကိုအသားတင္ခြဲတမ္း၀င္ယူထားျခင္းကတပ္မေတာ္သည္ဒီမိုကေရစီ၏
လက္ေအာက္ခံမဟုတ္ဟုအဓိပၸါယ္အလိုလိုထြက္ေနပါသည္။]
ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္နယ္စပ္ေဒသေရးရာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားကိုဆက္၍
ကိုင္ထားသျဖင့္တိုင္းျပည္ကိုတကယ္ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္မွာ
တပ္မေတာ္သာျဖစ္ေနသည္။

2.    ျပည္တြင္းစစ္အခ်ိန္မေရြးျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေသာအေျခအေနမွေရွ  ့သို ့မေရြ  ့ႏိုင္ေသးျခင္း။
     (ကခ်င္ - ကရင္ - ကယား - ၀ - ရွမ္း - မြန္ - ရခိုင္လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား)

3.    တစ္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားမွပိုလွ်ံလူဦးေရမ်ား(တရုပ္မ်ား၊ဘဂၤလီမ်ား) တိုင္းျပည္၏ေနရာအႏွံ ့အတြင္းပိုင္းေဒသမ်ားအထိသို ့စိမ့္၀င္လာေနသည္ကိုထိထိေရာက္ေရာက္မတားဆီးႏိုင္ျခင္း

4.   ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမႈကတိက၀တ္မ်ားကိုေျပာင္းလဲလာေသာအေျခအေနႏွင့္ အညီျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆို (modify မလုပ္ႏိုင္ေသးျခင္း၊

5.    ႏိုင္ငံေတာ္၀န္ထမ္းယႏၱယားႀကီးသည္ေခတ္ကိုေနာက္ျပန္ဆြဲ ထားလိုသူေဖါက္ျပန္ေရးအင္အားစုမ်ား၏ခံတပ္ႀကီးျဖစ္ေနသည္။ ေခတ္ေဟာင္း၏အေမြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားေဟာင္းအားျပဳျပင္ေရး 
     administrative reform  စ၍မလုပ္ေသးျခင္း။ (လာဘ္စားမႈ၊ခ်စားမႈမ်ား ကိုကိုင္တြယ္ရာ၌အလြန္ညႇာတာသည္။လူထုကလိုလားသေလာက္ျပတ္ျပတ္သားသားမလုပ္။

6.    ျပည္ေထာင္စုႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားအတြင္း၌

     စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ားအရပ္၀တ္လဲကာ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား၊၀န္ ႀကီးမ်ားအျဖစ္ျဖင့္ဆက္လက္ခိုေအာင္းေနကာလူထုႏွင့္ဆက္ဆံေရးတြင္
စံနစ္ေဟာင္းကအတိုင္းအာဏာျပနည္းဖိႏိွပ္သည့္နည္း (abuse of power) ကိုသာဆက္က်င့္သံုးေနၾကျခင္း (သာေအး - ေမာင္ဦး - ျမင့္ေဆြ )

စစ္တပ္ကဆက္၍ကိုင္ထားေသာျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၏လက္ေအာက္တြင္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာန၊ ရဲတပ္ဖြဲ  ့(လံုထိမ္းပါ)၊အက်ဥ္းဦးစီးဌာန၊
စသံုးလံုးႏွင့္မီးသတ္တပ္ဖြဲ ့မ်ားရိွေနသည္။ယခုမံုရြာလက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ကိစၥသည္ဤေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲအင္အားစုမ်ားကေနျပည္ေတာ္အစိုးရ
ကိုေခ်ာက္က်ေအာင္၊တစ္တိုင္းျပည္လံုးကိုေနာက္ထပ္အခြင့္အေရးမ်ား
ဆက္မေတာင္းရဲေအာင္အလြန္အကြ်ံအားသံုး (excessive use of force)
၍ေခ်ာက္လွန္ ့ျပလိုက္တာလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္းေဒသခံမ်ား၏ဆႏၵျပျခင္းကိုေနရာတကာ
demonstration နဲ ့ခ်ည္းသြားေနလို ့မရ။ negotiation နဲ ့သြားဖို ့လည္းလိုတယ္ဟု
မွတ္ခ်က္ျပဳေလသည္။ နစ္နာခ်က္မ်ားကို demonstration ႏွင့္ဇာတ္ လမ္းစကာဖိအားမေပးဘဲ negotiation အဆင့္သို ့ေရာက္မလာႏိုင္သည္ကိုကိုယ္တိုင္စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ကိုႏွစ္ေပါင္း ၂၀ေက်ာ္ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေရးလမ္းေၾကာင္းျဖင့္နည္းမ်ိဳးစံုအသံုးခ်၍ဖိအားမ်ားဖန္တီးခဲ့သူက
ဤသို ့ေျပာလိုက္ျခင္းကိုအံ့အားသင့္မိသည္။

ထိုျပင္သူမကလႊတ္ေတာ္တြင္ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳႇတ္ႏွံသူမ်ား၏ယံုၾကည္မႈမပ်က္ေရး၊တိုင္းျပည္၏ဂုဏ္သတင္း(reputation) ထိမ္းသိမ္းေရးကိုေဇာင္းေပး၍ေျပာဆိုသြားသည္။ဤကတိက၀တ္မ်ားကိုေျပာင္းလဲေနသည့္အေျခအေနနွင့္ readjust မလုပ္ဘဲ- နဂိုပါအတိုင္းမလိုက္နာလွ်င္တိုင္းျပည္၏ဂုဏ္သတင္းထိခိုက္မည္။ ႏိုင္ငံႀကီးသားမပီသရာေရာက္မည္ဟုေျပာျခင္းသည္အေပၚယံေက်ာဆန္သည္။

အထူးသျဖင့္ဤသို ့သူမ၏လႊတ္ေတာ္အတြင္း၊ အျပင္ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခ်က္မ်ားသည္ မရည္ရြယ္ဘူးဆိုသည့္တိုင္အကယ္၍သပိတ္ကိုအားသံုး၍ႏွိမ္နင္းလွ်င္သူမကကန္  ့ကြက္ လိမ့္မည္မဟုတ္ဟုသူမကအစိုးရဘက္ကိုမီးစိမ္း(green light) ျပလိုက္ရာေရာက္ေနသည္။

ထို ့ေနာက္မွတဖန္ပုလိပ္တပ္ဖြဲ ့မ်ား၏လက္ခ်က္ျဖင့္ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ခါ

ဒဏ္ရာရသူမ်ားကိုျမင္ရျပန္ေသာအခါသူမကတာ၀န္ရိွသူမ်ားကို
အျပစ္တင္စကားဆို၍ေဒသခံမ်ားဘာလုပ္ေပးမည္ညာလုပ္ေပးမည္
ဆိုေနျပန္ရာဤအျပဳအမူသည္အစိုးရကိုႏိုင္ငံေရးေခ်ာက္တြန္းျခင္း
မဟုတ္လွ်င္ပင္ေရွ  ့ေနာက္မညီရာက်ေနသည္။ 

လက္ေတြ ့တြင္ယခုေလာက္အနာခံဆႏၵျပခဲ့သည့္တိုင္အစိုးရဘက္ ကေတာင္းဆိုသူမ်ား၏ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ေတြ ့ဆံု၍ညႇိႏိႉင္းမည့္
negotiation လမ္းေၾကာင္းကိုပီပီျပင္ျပင္ေဖၚမေပး။
စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တစ္ခုကိုသာဖြဲ ့ေပးခဲ့သည္။

သဘာ၀အားျဖင့္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဟူသည္အစိုးရႏွင့္မပါတ္သက္ေသာ၊အစိုးရေၾကာင့္ျဖစ္တာမဟုတ္ေသာျပည္သူတြင္းပဋိပကၡမ်ား (

(where Government is not a party to the conflict) ကိုအစိုးရကၾကား၀င္ေျဖရွင္းေပးရာတြင္သာအသံုးျပဳေလ့ရိွသည္။ ဥပမာရခိုင္ ဘဂၤလီပဋိပကၡတြင္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ ့ေပးသည္ကို - မူအားျဖင့္ - လက္ခံ၍ရသည္။

မည္သို ့ျဖစ္ေစယခုအခါဦးသိန္းစိန္အစိုးရကဤျပႆနာကိုသူမ၏လက္သို ့ ထိုးအပ္လိုက္ၿပီျဖစ္ရာသူမ၏ႏိုင္ငံေရးအရည္အခ်င္းကိုယခင္အခါမ်ားတံုးက
လိုေယာင္၀ါး၀ါးေျပာျခင္းလုပ္ျခင္းတို ့မပါဘဲျပည္သူ ့အက်ိဳးေဆာင္ႏိုင္မႏိုင္ ျပတ္ျပတ္သားသားျမင္ၾကရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ဦးသိန္းစိန္အစိုးရယခုရင္ဆိုင္ေနရေသာျပႆနာမ်ားသည္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ
ဘာသာရပ္တြင္အေမြဆက္ခံႏို္င္ငံေတာ္ (successor states မ်ားရင္ဆိုင္ရေလ့ရိွ သည့္ႏိုင္ငံေတာ္အေဟာင္းမ်ား၏အေမြဆိုးမ်ားျဖစ္သည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးကဟစ္တလာ၏တတိယဂ်ာမန္ႏိုင္ငံေတာ္(Third Reich)
ႏွင့္အာရွတြင္ဂ်ပန္တို ့၏ဖက္ဆစ္ႏိုင္ငံေတာ္မ်ားကိုအဆံုးသတ္ပစ္ခဲ့သည္။ 

စစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမဟာမိတ္မ်ား၏ပ်ိဳးေထာင္ေပးမႈျဖင့္အသစ္ျပန္လည္ ေပၚေပါက္လာေသာဂ်ပန္ႏွင့္ဂ်ာမဏီသည္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္မ်ားျဖစ္ၾက သည့္တိုင္ယခင္အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေဟာင္းမ်ား၏ဆိုးေမြမ်ားကိုေပးဆပ္ၾကရ ေသာအေမြဆက္ခံႏိုင္ငံေတာ္မ်ား (successor states) ျဖစ္လာၾကသည္။

ဂ်ာမဏီသည္ကမၻာတ၀ွမ္းမွဂ်ဴး Holocaust victims မ်ား၏အဆက္မျပတ္ ေလွ်ာ္ေၾကးေတာင္းခံမႈကိုႏွစ္ေပါင္း၅၀မွ်ဆက္တိုက္ေပးဆပ္ခဲ့ရၿပီး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္
Gerhard Schroeder ၏ညြန္ ့ေပါင္းအစိုးရလက္ထက္ ၂၀ ရာစုအကုန္က်မွ
လက္စသပ္သြားသည္။ ထို ့နည္းတူဂ်ပန္ႏိုင္ငံသည္လည္းျမန္မာ၊ကိုးရီးယား စေသာသိမ္းပိုက္ခံႏိုင္ငံမ်ားအားစစ္ေလွ်ာ္ေၾကး(war reparations)ေတြေပးဆပ္ခဲ့ရသည္

ေတာင္ကိုးရီးယားဆိုလွ်င္စစ္ႀကီးအတြင္းလိင္ကြ်န္အျပဳခံရသူ မ်ား (Comfort women) ကပါေလွ်ာ္ေၾကးေတာင္းခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သစ္တြင္ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံသူမ်ားသို ့ျပဳခဲ့ေသာ စီးပြားေရးကတိက၀တ္မ်ားျပႆနာကစတင္ေပါက္ကြဲထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

ျဖစ္ခဲ့သည့္အတိုင္းမွ်တစြာသံုးသပ္ရလွ်င္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေရႊ၏စစ္အစိုးရသည္

တရုပ္၊ေတာင္ကိုးရီးယား၊ထိုင္းစေသာအာရွႏိုင္ငံမ်ားမွကုပၼဏီမ်ားအား ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံ ့ခြင့္မ်ားကိုအေနာက္တိုင္း၏စီးပြားေရး၊ႏိုင္ငံေရးပိတ္ဆို ့မႈဆန္ရွင္မ်ားေအာက္တြင္မိမိတို ့အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္ေကာတိုင္းျပည္စီးပြားေရးပါဘံုးဘံုးလဲမသြားေရးအတြက္ပါ အထူးအခြင့္အေရးမ်ားေပးအပ္၍ျပဳလုပ္ခဲ့ရတာျဖစ္သည္။ 

ပံုမွန္အေျခအေနမ်ားေအာက္တြင္ႏိုင္ငံတကာမွရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံမည့္သူမ်ား
အတြက္ေရျပင္ညီကြင္း(level playing field) တစ္ခုဖန္တီးေပး၍ျပည့္၀ေသာၿပိဳင္ဆိုင္မႈ 

(perfect competition) တစ္ခုကိုကမကထျပဳေပးႏို္င္ခဲ့သည္မဟုတ္သျဖင့္တိုင္းျပည္အတြက္နစ္နာခဲ့သည္။

[စင္စစ္ဤပိတ္ဆို ့မႉဆန္ရွင္မ်ား၏ဗိသုကာလက္ရာရွင္သည္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္

ကိုယ္တိုင္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္းသူမအားေထာက္ခံသည့္အေနာက္တိုင္းအစိုးရ

အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားကတစ္ႀကိမ္မကေျဗာင္ေျပာခဲ့ၾကသည့္မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ားအထင္အရွားရိွသည္။

ကေန ့တိုင္းျပည္ကရင္ဆိုင္ေနရေသာအေထြေထြ စီးပြားေရးေခတ္ေနာက္က်ေနမႈ၊ ၀ိဇၨာ၊ သိပၸံ၊ ဘာသာစကားႏွင့္၊ နည္းပညာ မ်ားအဆင့္အတန္မမွီျဖစ္ေနျခင္း၊ပညာတတ္မ်ားဆံုးရႉံးကုန္ျခင္း 

(brain drain) တို ့သည္ဆန္ရွင္ေၾကာင့္ျဖစ္ရျခင္းကအဓိကျဖစ္သည္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွသည္ ၂၀၁၀ အထိအႏွစ္ ၂၀ တာကာလအတြင္းျမန္မာျပည္သားမ်ား၏ဒုကၡမွာ
‘ေအာင္ဆန္း’ ႏွင့္ ‘စုၾကည္’ ကိုခြဲ၍မျမင္ႏိုင္ၾကျခင္း၊ ‘စုၾကည္’ ကို ‘ေအာင္ဆန္း’ ဟု ထင္မွတ္ေနခဲ့ၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ရသည္။ ဤခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္ကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က်မွသူတို ့ လြန္ေျမာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲသစ္ကိုသူမကသပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည့္တိုင္
လူထုကမဲထည့္ကာႏိုင္ငံေရးေရွ  ့မတိုးေနာက္မဆုပ္ျဖစ္ေနသည့္အေျခအေန

ကိုအဆံုးသပ္ခဲ့ ၾကသည္။

ဤသံုးသပ္ခ်က္ (analysis) သည္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုအၿပီးတိုင္ျငင္းပါယ္ေနျခင္းမဟုတ္ေပ။သမိုင္းတြင္သူမ၏အခဏ္းက႑သည္အထင္ကရႏွင့္သတ္သတ္မွတ္မွတ္ရိွေနသည္ကို
မည္သူမွ်မျငင္းပါယ္ႏိုင္။ ခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္မကင္း၊အေကာင္းဆံုးကျပအသံုးေတာ္မခံႏိုင္ခဲ့ေစကာမူ သူမသည္စစ္အာဏာ ပိုင္မ်ားအားအဆက္မျပတ္ႀကိမ္တို ့ေပးခဲ့သည့္ႏွင္တန္ေကာင္း (whip)
တစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ သူမမရိွခဲ့လွ်င္ပင္သူမ၏ ေနရာတြင္အျခားသူတစ္ဦးဦးကိုသမိုင္းက ဖန္ဆင္းေပးမည္ျဖစ္သာျဖစ္သည္။

သူမ၏ပစၥဳပၸန္ျပႆနာမွာေတာ္လွန္ေရးစခန္းအဆင့္တံုးကအတိုင္းတည္ေဆာက္ေရးကာလတြင္

ဆက္၍အသံုးတည့္ (relevant ေနေစရန္အတြက္မိမိကိုယ္ကိုျပင္ (upgrade) ရမည္ျဖစ္သည္။ 

ဤသို ့မလုပ္ဘဲႏွင့္ေတာ့သူမေမွ်ာ္မွန္းေနေသာ ၂၀၁၅ေရြးေကာက္ပြဲအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကိုရယူႏိုင္ရန္မွာမေသခ်ာေပ။ ]

မဆီမဆိုင္မီဒီယာကိုရန္လုပ္ျခင္းကားမလုပ္သင့္ဆံုးျဖစ္သည္။ 

အြန္လိုင္းမီဒီယာဆိုလွ်င္မိမိကမည္သို ့မွ် policing မလုပ္ႏိုင္ေသာအရာျဖစ္သျဖင့္ရန္စျခင္းျဖင့္ပို၍ဆိုးလာစရာသာရိွသည္။

ျဖစ္သင့္သည္မွာဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္လက္ပန္းေတာင္လူထုေတာင္းဆိုမႈကို

အေၾကာင္းျပ၍တရုပ္အစရိွေသာႏိုင္ငံတကာကုပၼဏီမ်ားထံသို ့- ေဒသခံေတြ မနစ္နာေစမည့္၊သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္မထိခိုက္ေစမည့္အခ်က္မ်ားယခုထက္ ပို၍တိုးခ်ဲ ့ထည္းသြင္းလာမည့္ အခ်က္မ်ားပါလာေရးျပန္လည္ညႇိႏိႉင္းမႈမ်ားလုပ္ရန္အသံျပဳရန္ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအေနျဖင့္လည္းမိမိ၏ input  ေပးရံုသက္သက္အေနျဖင့္
‘ထိုင္ေနတာအေကာင္းသား-ထသြားမွက်ိဳးမွန္းသိ’ ျဖစ္မည့္အေပၚယံေက်ာ ဆန္သည့္စကားမ်ားမေျပာမိၾကဘို ့လိုသည္။

ယေန ့ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္တပ္ရင္းေတြတိုးျမႇင့္ခ်ထားယံု၊ မံုရြာတြင္မ်က္ရည္ယိုဗံုး၊မီးေလာင္ဗံုးမ်ားပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းယံုႏွင့္ျပႆနာေတြကိုလက္စသပ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ထင္လွ်င္လည္းမွားပါသည္။ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္မ်ားဆိုသည္မွာလည္းႏိုင္ငံေရး အဓိပၸါယ္ထက္ရံုးလုပ္ငန္းသေဘာပိုေဆာင္ေနပါသည္။ ပိုနက္ရိႉင္း၍ေအာက္ေျခ က်ေသာေျဖရွင္းခ်က္မ်ားရလာေအာင္လူထုအသံ --အထူးသျဖင့္ - ေဒသခံ လူထု၏အသံကိုနားေထာင္သင့္သည္။ႏိုင္ငံတကာမွအလားတူ

အေတြ ့အၾကံဳမ်ား၊ဥပမာမ်ားကိုလည္းသုေတသနျပဳသင့္ပါသည္။

မံုရြာလက္ပေတာင္းေတာင္ကန္ ့ကြက္မႈႏွင့္အလားတူပဋိပကၡမ်ိဳးေတြ မိုင္တစ္ေထာင္ေက်ာ္ရွည္လ်ားမည့္သဘာ၀ဓါတ္ေငြ ့ပိုက္လိုင္းျဖတ္သန္းမည့္
လမ္းေၾကာင္းႏွင့္၊  ထား၀ယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္း
mega project တို ့တြင္တန္းစီ၍ ေစာင့္ေနၾကသည္။

အျခားအေမြဆိုးမ်ားျဖစ္ေသာယခုအခ်ိန္အထိအကင္းမေသေသးဘဲအခ်ိန္မ ေရြးျပန္လည္ေတာက္ေလာင္လာႏိုင္ေသာျပည္တြင္းစစ္အႏၱရယ္၊ တိုင္းျပည္ ၏နယ္နိမိတ္မ်ားမလံုျခံဳက်ိဳးေပါက္၍ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားခိုး၀င္ေနမႈ၊ ယိုယြင္းေန

ေသာ၀န္ထမ္းယႏ ၱယားႀကီး၊ ၀န္ႀကီးအဆင့္မွသည္ေအာက္ေျခရဲသားအထိ အဆင့္ဆင့္အာဏာအလြဲသံုးစားလုပ္ေနဆဲစသည့္အျဖစ္မ်ားသည္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ေနၾကသည္။

လက္ရိွဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္တို္င္းျပည္ကိုဒီမိုကေရစီႏွင့္မိတ္ဆက္ေပးမည့္ အပိုင္းကတိုးတက္ေရးသေဘာကိုေဆာင္ေသာ္လည္းယခင္စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုကာကြယ္ထားသည့္အပိုင္းကေဖါက္ျပန္ေရးျဖစ္ေနသည္။
ဤအခ်က္ကိုတိုင္းျပည္ကအခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအတြင္းသာသီးခံႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထိုအတိုင္းအတာမကုန္မီအစိုးရကဦးေဆာင္၍ျပင္ဆင္သင့္ပါသည္။ လူထုကအစိုးရကိုဒရြတ္တိုက္ဆြဲေခၚရသည္အထိဆိုင္းင့့ံမေနသင့္။

ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအျပည့္အ၀မရႏိုင္ျခင္းသည္ဤအေျခခံဥပေဒ၏

ဒီမိုကေရစီအႏွစ္သာရမျပည့္၀ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

တပ္မေတာ္သည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ဥပေဒျပဳအာဏာမ်ားကိုဒီမိုကေရစီ
ကိုေက်ာေပး၍ခြဲတမ္းခ်ကာရယူထားသည္ကျပႆနာ၏အစိပ္အပိုင္းတစ္ရပ္
(part of the problem) ျဖစ္ေနသည္။ လူတန္းစားတရပ္၏သီးသန္ ့အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးဘို ့ဆိုလွ်င္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရိွေသာကမၻာ့သမိုင္းေခတ္မဟုတ္ေတာ့ၿပီ။

တပ္မေတာ္သည္ျပည္တြင္းစစ္ထည္းတြင္ပါ၀င္ခဲ့သည့္အတြက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိစၥကိုမိမိကိုယ္တိုင္ကမကထျပဳအားထုတ္ေနမည့္အစားတိုင္းရင္းသားမ်ားအပါအ၀င္ အရပ္သားႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားလက္သို ့လံုး၀လႊဲေျပာင္းတာ၀န္ေပးသင့္သည္။
ဤေနရာတြင္မည္မွ်ေစတနာျဖဴစင္သည္ျဖစ္ေစဦးေအာင္မင္း၊ဦးစိုးသိန္းတို ့လို
စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းမ်ားကိုတာ၀န္မေပးသင့္ေတာ့ေပ။

တဘက္တြင္လည္းယေန ့တပ္မေတာ္ကို ၁၉၄၉၊ ၁၉၆၂၊ ၁၉၈၈ ေခတ္ကာလ မ်ားအတြက္တာ၀န္မရိွေတာ့ေသာမ်ိဳးဆက္မ်ားကေခါင္းေဆာင္ေနၿပီ္။ ထို ့ ေၾကာင့္အတိပ္၏ခ်ဳပ္ကိုင္ဖမ္းစားထားျခင္းကိုခံမေနေတာ့ဘဲအနာဂါတ္၏

ဆြဲေဆာင္ရာေနာက္သို ့လိုက္ပါဘို ့အခ်ိန္တန္ၿပီ။

အေျခခံဥပေဒ၏ေနာက္ထပ္ခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္တစ္ရပ္မွာျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသ ႀကီးမ်ားရိွသဘာ၀သယံဇာတရင္းျမစ္မ်ားကိုဗဟိုအစိုးရကသာခ်ဳပ္ကိုင္၍ထုပ္

ယူေရာင္းခ်ေနတာ ( discretionary resource exploitation - ထို ့ေနာက္ သယံဇာတမွႏိုင္ငံျခား၀င္ေငြမ်ားကိုဗဟိုကစိတ္တိုင္းက်သံုးစြဲေနတာျဖစ္သည္ 

discretionary allocation of funds။ ဥပမာရခိုင္ျပည္နယ္မွထြက္ေသာ

သဘာ၀ဓါတ္ေငြ ့၏၂ရာခိုင္ႏံႉးမွ်ကိုသာေဒသရင္းတြင္ျပန္လည္အသံုးျပဳေပးပါ လွ်င္ျပည္နယ္တစ္ခုလံုးမီးလင္းၿပီဆိုေသာေလွ်ာက္လဲခ်က္ (appeal) သည္အလြန္အားေကာင္းေသာခံစားခ်က္ကိုျဖစ္ေစသည္။ 

စီးပြားေရးတရားမွ်တမႈ (economic justice)ဟူသည္လုပ္ၾကံဖန္တီးတီထြင္ ထားေသာေ၀ါဟာရတစ္ခုမဟုတ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ဒီမိုကေရစီအတြက္
ႀကိဳတင္လိုအပ္ခ်က္တစ္ခု (a prerequisite) ျဖစ္သည္။

အေနာက္ဒီမိုကေရစီကမၻာတြင္ Fiscal federalism ေခၚတိုင္းျပည္၏အမ်ိဳး သား၀င္ေငြကိုဗဟိုအစိုးရတစ္ဦးတည္းသေဘာျဖင့္စီမံခန္ ့ခြဲမႈမလုပ္ဘဲျပည္ နယ္အစိုးရမ်ား၏သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္းခြဲေ၀သံုးစြဲသည့္စံနစ္က်င့္သံုးေနၾကသည္။(ျမန္မာျပည္မွခ်င္းေတာင္လို)ဖြံ ့ၿဖိဳးမႈအနည္းဆံုးျပည္နယ္မ်ားအ တြက္ပို၍ခ်မ္းသာေသာျပည္ နယ္မ်ားမွထည့္၀င္ေပးသည့္အထူးပ့ံပိုးေရး ဘ႑ာေငြျဖင့္ Equalization Program တစ္ခုဖန္တီးေပးထားသည္။ 

အခြင့္အေရးတန္းတူမရျခင္းသည္ခြဲထြက္ေရးကိုဦးတည္ေစေသာအဓိကအခ်က္ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတကာေစာင့္ၾကည့္ပရိႆတ္ကျမန္မာအစိုးရသစ္၏ႏိုင္ငံေရးအျမင္မွန္ရလာမႈ

political enlightenment ကိုအသိ အမွတ္ျပဳသလိုအာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတာ္ေဟာင္းက ထားရစ္ေသာအေမြဆိုးမ်ားကိုရင္ဆိုင္ကိုင္တြယ္ရာ၌၀န္ႏွင့္အားခ်ိန္ဆေနသည္

ကိုနားလည္ေပးႏိုင္သည္။သို ့ေသာ္နားလည္ေပးျခင္းသည္မေအာင္မျမင္ျဖစ္လာ သည့္အခါခြင့္လႊတ္ျခင္းအျဖစ္သို ့ေျပာင္းလဲေပးလိမ့္မည္ေတာ့မဟုတ္ေပ။ 

က်ရႉံးျခင္း (failure) အားက်ရႉံးျခင္းအျဖစ္သာသတ္မွတ္ၾကပါလိမ့္မည္။

ေလာေလာဆယ္အစိုးရလက္ထည္းတြင္ပူပူေလာင္ေလာင္ျပႆနာသံုးခု
(ကခ်င္ေကအိုင္ေအ - ရခိုင္ဘဂၤလီ - မံုရြာ-ဦးပိုင္/၀မ္ေပါင္) ရိွသည္။

၄င္းတို ့အနက္တစ္ခုမွလြယ္လြယ္ႏွင့္ၿပီးသြားမည့္ပံုမေပၚ၊ ပို၍ႀကီးထြား
က်ယ္ျပန္ ့မလာၾကလွ်င္ပင္ကံေကာင္းေနသည္ဟုမွတ္ယူရမည္။

သို ့ေသာ္ျငားလည္းတစ္ခုေသာရႉေဒါင့္မွႏႈိင္းယွဥ္သံုးျပန္သပ္လွ်င္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏
ဒီမိုကေရစီေဖၚေဆာင္ေရး၊ စီးပြားေရးတိုးတက္ဖြံ ့ၿဖိဳးေရးသည္ထင္ရသေလာက္မခက္ပါ။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ျမန္မာသည္ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီမိသားစုႀကီးအတြင္းသို ့ေနာက္ဆံုး မွဆိုရေလာက္ေအာင္ေနာက္က်၍၀င္လာသူျဖစ္သည္ (late latecomer)
မိမိ၏ေရွ ့၌ႏိုင္ငံေရးစီးပြားေရးအသြင္ကူးေျပာင္းမႈၿပီးေျမာက္သြားၾကေသာ သမိုင္းလမ္းေၾကာင္းဆင္ဆင္တူေသာ၊ အရြယ္တူႏိုင္ငံေပါင္းဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီ 

၍ရိွေနၿပီးသားျဖစ္သည္။ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ တိုင္၀မ္၊ ထိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊ေတာင္အာဖရိက
ဂါနာ၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ခ်ီလီ၊ အာဂ်င္တီးနား၊ မကၠဆီကိုစသည့္ျဖင့္ Samuel Huntington ၏တတိယလိႈင္းႏိုင္ငံ (Third wave countries) တစ္ဒါဇင္မကရိွၾကသည္။
ယင္းတို ့ထံမွအတုယူစရာေရွာင္က်ဥ္စရာအေတြ  ့အၾကံဳမ်ား၊
သခၤစာမ်ားမကုန္ႏိုင္မခမ္းႏိုင္ရိွေနပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားကတကယ္လုပ္ခ်င္ေသာစိတ္ဓါတ္ (Political will) သာလိုအပ္ပါသည္။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္