စာေရးဆရာေက်ာ္၀င္း သို ့ျပန္လွန္ေဆြးေႏြးခ်က္

အင္းစိန္ေတာရေက်ာင္းေနဘက္ကိုေက်ာ္၀င္းရဲ့ “ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြးမိသည္မ်ား” ဆိုတဲ့စာကိုဖတ္လိုက္ရတယ္။ ကိုယ္အသက္ရွင္ေနခိုက္ ေျပာသင့္ေျပာထိုက္တဲ့စကားကိုတာ၀န္ေက်စြာေျပာ

တာေက်းဇူးတင္စရာ ေကာင္းတယ္။

ဒါ့အျပင္အတိုက္အခိုက္ေတြ - အစြဲအလမ္းေတြမ်ားတဲ့ - ကိုယ္ၾကည္ညိဳတဲ့လူ ကိုဆတ္ဆတ္ထိမခံတတ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးေလာကသား အားလံုးနားခံသာ ေအာင္သူ ့ကိုယ္ပိုင္ဟန္ေလသံေျပာ့ေျပာ့ကေလးနဲ ့ကြ်မ္းက်င္စြာ

တင္ျပထားတာေတြ ့ရတယ္။

ေျပာ့ေျပာင္းရမယ္၊ ညက္ေညာရမယ္။ ေမာက္ေမာက္မာမာေျပာလဲဒီစကား - ခ်ိဳခ်ိဳသာသာေျပာလဲဒီစကားဆိုတဲ့အဆံုးအမကိုေက်ာ္၀င္းလိုက္နာႏိုင္တာကို အျပည့္အ၀မဟုတ္ေပမဲ့က်ေနာ္အတုယူပါတယ္။
ေျမခ်စ္သူရဲ့ - “ငါ့အသဲကို ခြဲၾကည့္ပါ - လူထု၀ါဒ - မ်က္လႊာခ်၍ 
- ဂီတဖြဲ ့တာေတြ ့လိမ့္မယ္” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္လိုေပါ့။

လိုအပ္မယ္ထင္လို ့ကိုေက်ာ္၀င္းရဲ့ေဆြးေႏြးခ်က္ကိုအနည္းငယ္ေလာက္ခ်ဲ  ့ထြင္ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ အတိုက္အခံသေဘာမပါ- အတူတူျဖတ္သန္းခဲ့ၾက တဲ့ေခတ္ကိုကိုယ္စီျမင္တာခ်င္းညိႇၾကည့္တဲ့သေဘာပါ။

စာရွည္လို ့ႏွစ္ပိုင္းခြဲတင္ျပထားတဲ့သူ ့စာရဲ့ပထမပိုင္းကိုေဆြးေႏြးစရာသိပ္မရိွပါ။ လြပ္လပ္ေရးေခတ္ႏိုင္ငံေရးနဲ ့မရင္းႏွီးတဲ့လူငယ္စာဖတ္သူေတြကိုသမိုင္း

 ေၾကာင္းအၾကမ္းဖ်င္းခင္းျပတဲ့သေဘာလို ့ယူဆပါတယ္။ လိုအပ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ‘တရားေသ၀ါဒအႏၱရယ္’ႏွင့္ ‘စကားလံုးတေစၦ’ လို ့ကိုေက်ာ္၀င္းက အေသးစိတ္ ၂မ်ိဳးခြဲျပတဲ့အခ်က္ကိုေတာ့က်ေနာ္ကစစ္ၿပီးေခတ္ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ ရဲ့ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈလို ့ပဲတစ္မ်ိဳးတည္းေပါင္းၿပီးသံုးသပ္ခ်င္ပါတယ္။

ေျပာခ်င္တာကေတာ့ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးစေခတ္ကကိုလိုနီႏိုင္ငံေဟာင္းေတြ

မွာႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားေနတဲ့လူတိုင္းဟာမာ့က္စ္၀ါဒရဲ့ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ေအာက္မွာရိွေန

ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာလဲဒီအတိုင္းပါဘဲ။

ကမၻာစစ္ႀကီးေၾကာင့္စစ္တိုက္တဲ့အေတြ ့အၾကံဳလဲရ၊ လက္နက္ေတြကလည္း လက္ထည္းက်န္ခဲ့တဲ့လူေတြကိုသေဘာတရားအရအဆံုးစြန္ေတာ္လွန္ေရး က်တဲ့သေဘာတရားျဖစ္တဲ့ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒကလဲအဆင္သင့္ေသြးထိုးလံႈ ့ေဆာ္ ေပးေနတယ္။ အဲဒီ၀ါဒအရျပည္တြင္းစစ္ဆိုတာလူတန္းစားတိုက္ပြဲလို ့ခံယူ ၾကတယ္ - တိုက္ပြဲ၀င္ရမယ္- တိုက္ရာမွာလဲလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး လုပ္မွမာက့္စ္၀ါဒီစစ္တယ္လို ့ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေခတ္ကအခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာမာ့က္စ္၀ါဒီမစစ္ဘူးလို ့သတ္မွတ္ခံရယင္

ဖေအမေပၚဘဲေမြးတဲ့ခေလးလို ့ သတ္မွတ္ခံရတာထက္ပိုနာတတ္ၾကတယ္။

‘ကိုလိုနီတပိုင္း၊ ပေဒသရာဇ္တပုိင္းတိုင္းျပည္’ တို ့ ‘ႏိုင္ငံေရးအရလြပ္လပ္ေပ မဲ့စီးပြားေရးအရမလြပ္လပ္ဘူး’ဆိုတာတို ့ဟာအဲဒီေခတ္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ

 ျမန္မာႏိုင္ငံကိုအကဲျဖတ္သံုးသပ္ခဲ့တဲ့စကားလံုးေတြျဖစ္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ဦးႏုအစိုးရကဘယ္ေလာက္ပဲေခ်ာ့ေခ်ာ့ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွစ္ခုစလံုး ဘက္ကတင္းမာတဲ့သေဘာထားရိွခဲ့တယ္။ ဦးသိန္းေဖျမင့္လိုလူ 

ဦးခ်မ္းေအး (ေမာင္စူးစမ္း)  လိုလူေတြကိုအေသအလဲမုန္းတယ္။ 

အထင္ေသးၾကတယ္။ ဘေရာက္ဒါ၀ါဒီ (Earl Browder/ CPUSA) လုိ ့ပုတ္ခတ္ၾကတယ္။

တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြဘက္က်ေတာ့တမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။ သူတို ့ အျမင္မွာအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးစခန္းဆင့္ဟာဗမာလူမ်ားစုႀကီးအတြက္သာၿပီး

ဆံုးသြားတယ္သူတို ့အတြက္ကမၿပီးေသးဘူး။ ဗမာေတြလက္ေအာက္ ကလြတ္ဖို ့

လုပ္ရဦးမွာျဖစ္ေနတယ္။ သူတို ့ကိုလဲလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး နည္းနဲ ့လုပ္မွမွန္ကန္တယ္အားလံုးကလို ့ခံယူၾကေအာင္စစ္ၿပီးေခတ္ဗမာ မာ့က္စ္၀ါဒီေတြကပဲသင္ၾကားေပးခဲ့ၾကတယ္။ ကေန ့အထိ - ရခိုင္လြတ္

 ေျမာက္ေရး(ပါတီ) - မြန္ျပည္သစ္(ပါတီ) - ကခ်င္လြပ္လပ္ေရး(အဖြဲ ့) ဆိုတဲ့ အမည္ေတြသူတို ့ရဲ့ႏိုင္ငံေရးပါတီဆိုင္းဘုတ္ေတြမွာဒီသေဘာအထင္အရွားရိွေနေသး

တာကိုေတြ ့ႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနမွာဦးေန၀င္းရဲ့အာဏာရွင္စံနစ္ႀကီးျဖတ္၀င္လာေတာ့ပိုဆိုး သြားခဲ့တယ္။ ၁၉၄၉ ေနာက္ပိုင္းကစပီးတကယ္ခြဲထြက္ႏိုင္ၾကတဲ့ရုပ္အင္အား မရိွၾကေပမဲ့ခြဲထြက္ေရး ဆိုတဲ့စကားလံုးနဲ ့ျပည္ေထာင္စု၀ါဒီေတြ (Unionists) ကိုေတာ့ေခ်ာက္လွန္ ့ႏိုင္ခဲ့တယ္။ 

ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွသည္ကေန ့အထိအမ်ိဳးသားစည္းလံုး ညီညြတ္ေရးကိုစစ္ေရး၊ႏိုင္ငံေရးႏွစ္နည္းစလံုးနဲ ့အဓိကဆက္တိုက္အားထုတ္ေနတဲ့

သူကတပ္မေတာ္ျဖစ္ေနတယ္။

တပ္မေတာ္ဟာသူ ့ပင္ကိုအေနအထားအရျပည္တြင္းစစ္မွာကိုယ္တိုင္ပါ၀င္

ေနတဲ့ဘက္တစ္ဘက္ျဖစ္ေနတယ္။ (a party to the conflict) ဒါေၾကာင့္ယံု ၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးဟာခက္ခဲတယ္။(ဦးခင္ညြန္ ့လက္ထက္အထိုက္

အေလွ်ာက္လမ္းစပြင့္ခဲ့တာကိုထည့္ေျပာမေနေတာ့ပါ။) ဒီေတာ့ျပႆနာကို တပ္ မေတာ္ကဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္ေနသမွ်အၿပီးသပ္ေျဖရွင္းႏိုင္

ဘို ့ျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္း တယ္လို ့ဆိုရမွာေပ့ါ။

အလွ်ဥ္းသင့္လို ့ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး (conflict resolution) ကိုဘာသာရပ္ တစ္ခုလိုသေဘာထားၿပီးအရွင္းဆံုးနည္းလမ္း (methodology) တစ္ခုတည္ ေဆာက္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ဒီလိုျဖစ္လိမ့္လို ့မယ္ထင္ပါတယ္။

[Issue –> agency (practitioner) –> structure –> process -> (desired) end result]

အရပ္စကားနဲ ့ေျပာရယင္ -> ျပႆနာကဘာလဲ -> ဘယ္သူကရွင္းေပး မွာလဲ -> ဘယ္မူေဘာင္ထဲကေနရွင္းမလဲ -> ဘယ္လိုအဆင့္ဆင့္ရွင္းမလဲ ->  ျဖစ္ခ်င္တဲ့ကရလဒ္ကဘာလဲစသည္ျဖင့္ေပါ့။

ပထမဦးစြာ issue identification မွာပထမကိစၥကျပႆနာရဲ့ မူလဇစ္ျမစ္က ႏိုင္ငံေရးလား - အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလား - စီးပြားေရးလားဆိုတာကို အရင္ေဖၚထုတ္ ဘို ့ပါ။ ႏိုင္ငံေရးဇစ္ျမစ္ကဆိုရင္ (ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမွာ)ပါလီမန္တို ့လႊတ္ေတာ္ တို ့ကိုလႊဲရမွာပါ၊ 

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဇစ္ျမစ္ကဆိုရင္ ေတာ့အစိုးရတို ့တပ္မေတာ္ တို ့ကိုတိုက္ရိုက္လႊဲသင့္တယ္။ တပ္မေတာ္ကိုလႊဲတဲ့ အခါမွာအရပ္ဘက္အာ ဏာကိုကူညီ (aid to civil power) တဲ့အျဖစ္နဲ ့သာပါ၀င္သင့္တယ္လို ့ ျမင္ပါတယ္။

ျပည္တြင္းစစ္ေတြဟာႏိုင္ငံေရးဇစ္ျမစ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာမ်ားၿပီးႏိုင္ငံခ်င္းစစ္၊ ႏို္ငံ အမ်ားစစ္(ကမၻာစစ္)ေတြကေတာ့စီးပြားေရးဇစ္ျမစ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာမ်ားတယ္။

ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ ့ကေတာ့ျပႆနာထည္းမွာတူညီတာနဲ ့ကြဲျပားတဲ့ေန ရာေတြ 

(common ground and differences) ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးရွာေတြ  ့ဘို ့လို မယ္ထင္ပါတယ္။

က်ေနာ္တို ့မ်ိဳးဆက္ရဲ့အသက္ေတြထက္ႀကီးတဲ့ျပည္တြင္းစစ္ရဲ့အခုလက္ရိွ အေျခအေနမွာ - တူတာေတြကဘာလဲ - မတူတာေတြက ဘာေတြလဲ -

ကိုေက်ာ္၀င္းေျပာသလိုပါဘဲလက္ေတြ ့မက်တဲ့ခြဲထြက္ေရးကိုဗမာမဟုတ္တဲ့တိုင္း

ရင္းသားေတြကစြန္ ့လႊတ္ခဲ့တာၾကာပါၿပီ။ တရား၀င္နဲ ့အေစာဆံုးအား ျဖင့္၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကတည္းကျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေဖဖါ၀ါရီလ ၁၂ရက္ေန ့ မွာ၀ဂၤဘာလမ္းဗိုလ္မႈးေအာင္ရဲ့ျခံ၀င္းအတြင္းမွာက်င္းပတဲ့ျပည္ေထာင္စုေန ့အခမ္းအနားမွာ ‘ခြဲထြက္ေရးကိုစြန္ ့လႊတ္ေၾကာင္းျပည့္၀တဲ့ဖက္ဒရယ္မူကိုလို ခ်င္’ေၾကာင္း

လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ့ (အဲဒီတံုးကအႀကီးဆံုး) မဟာ မိတ္အဖြဲ ့အစည္းႀကီးဆီကသူသတင္းေကာင္းရထားၿပီ - ဒါေၾကာင့္မို ့(န၀တ) အစိုးရကဆႏၵရိွယင္သူ ့ကိုတာ၀န္ေပးပါ၊အေကာင္အထည္ေပၚေအာင္

သူလုပ္ေပးပါ့မယ္လို ့၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းဦးႏုေျပာသြားတာက်ေနာ္ၾကားခဲ့ရဘူးတယ္။

လက္နက္ကိုင္သည္ျဖစ္ေစမကိုင္သည္ျဖစ္ေစတိုင္းရင္းသားအားလံုးဘက္က အတူတူႏိုင္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့သေဘာထားဟာအဲဒီကေန အခုအထိအထိမ ေျပာင္းလဲဘဲတသမတ္တည္းရိွေနတယ္လို ့ေျပာလို ့ရပါတယ္။ 

ကေန ့၀မ္ေပါင္ကခ်င္ႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးေၾကြးေက်ာ္ေနတဲ့ဂမ္ေရွာင္ -ဂြမ္ ေမာ္တို ့ဟာကခ်င္ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြမဟုတ္ပါဘူး၊ စစ္သားေတြပါ။ သူတို ့စကားကိုအတည္ယူလို ့မရပါဘူး။ သူတို ့ေျပာေနတဲ့ဗမာဆန္ ့က်င္ေရး ေတြ၊ သီးျခားႏိုင္ငံထူေထာင္ေရး၊ ဘုရားသခင့္အကူအညီဆိုတာေတြဟာ သူတို ့ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့စစ္ေရးဖိအားအေပၚခံစားခ်က္နဲ ့ေျပာေနတာျဖစ္တယ္။ စိတ္ထည္းကပါလို ့ယံုၾကည္ခ်က္အရေျပာတာလို ့မယူဆႏိုင္ဘူး။]

ဒါျဖင့္တရား၀င္တာကဘာလဲဆိုရင္ ၁၉၉၄ ကေန ့ ၂၀၀၄ အထိ ဆယ္ႏွစ္ ေက်ာ္အမ်ိဳးသားညီလာခံကိုအစအဆံုးတက္ၿပီးႏိုင္ငံေရးပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ခဲ့တဲ့ေကအိုင္ေအရဲ့အျပဳသေဘာလုပ္ရပ္ပါ။ အတူတူေနၾကမယ္ဆိုတဲ့ တူညီခ်က္ပါ။ 

အဲဒီတံုးကေကအိုင္ေအဟာတျခားတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ ့အစည္း

ေတြရဲ့တေလွ်ာက္လံုးေလးစားမႈေတြကိုအဆံုးရံႉးခံၿပီးတန္ဘိုးႀကီးႀကီး ေပးခဲ့တာျဖစ္တယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ကေန ့တိုက္ေနၾကတဲ့ဘက္ႏွစ္ဘက္ဟာလက္ရိွတဘက္နဲ ့တဘက္  ‘နာစရာ’ေတြအျပန္အလွန္လုပ္ေနပီဆိုယင္ေတာင္သိပ္မၾကာလွေသးတဲ့အ တိပ္က ‘လြမ္းစရာ’ကေလးကိုျပန္သတိရဖို ့ၾကေကာင္းတယ္။ တစ္ခ်ိန္တံုးက တူညီခဲ့တဲ့အခ်က္ဟာအခုလဲတူညီေနဆဲပါဘဲ။

အျခားတဘက္မွာေတာ့မတူညီတဲ့အခ်က္ (difference) ကဘာျဖစ္မလဲ -

မတူညီခ်က္ကဘာေတြျဖစ္မလဲဆိုတဲ့ကိစၥကေတာ့က်ယ္၀န္းတယ္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒသစ္ဟာျမန္မာျပည္မွာရိွတဲ့လူတိုင္းေလာက္နီးပါးရဲ့မေက်နပ္မႈ

 ေပါင္းစံုတို ့ျမစ္ဖ်ားခံရာျဖစ္တယ္လို ့သာအတိုခ်ဳပ္ေျပာရမလိုျဖစ္ေနတယ္။ ဒီဥပေဒရဲ့ခ်ိဳ  ့ယြင္းခ်က္ေတြကိုျပင္ခ်င္ယင္ျပင္လို ့ရတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္အရ စိတ္သက္သာရာရေနၾကေပမဲ့အဲဒါေတြကိုမျပင္ႏိုင္မခ်င္း (ျပည့္၀ေသာဒီမို ကေရစီစနစ္တစ္ခုျဖစ္မလာမခ်င္း) ျမန္မာျပည္သားေတြအၾကားအႀကီးစား စိတ္၀မ္းကြဲမႈေတြ(မတူညီမႈေတြ) ဆက္ရိွေနၾကဦးမယ္လို ့သာေျပာခ်င္တယ္။

အေျခခံဥပေဒသစ္ပါႏိုင္ငံေတာ္သစ္ဖြဲ  ့စည္းတည္ေထာင္ပံုဟာဒီမိုကေရစီရဲ့အေရး

အႀကီးဆံုးအႏွစ္သာရတစ္ခုျဖစ္တဲ့ႏိုင္ငံေရးအာဏာျဖန္ ့ေ၀ေပးမႈမွာ (decentralization of political power) ျဖစ္သင့္သေလာက္မျဖစ္ေသးဘူး။ ဗဟိုအစိုးရကိုဗမာလူမ်ားစုရဲ့အစိုးရလို ့ျမင္ေနၾကတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြဟာ ပဋိပကၡပါအျခားတဘက္ကျပင္ခ်င္တဲ့ဆႏၵလို ့ေယ်ဘူယ်ေျပာရပါမယ္။

တိုင္းရင္းသားမ်ားဘက္ကတင္ျပတဲ့ျပည္ေထာင္စုမူေတြအနက္ဥပေဒေဘာင္တြင္း ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ (ေတာင္ႀကီး/ရွမ္းမူ /ဖက္ဒရယ္မူ) ဟာအပီျပင္ဆံုးျဖစ္မယ္ လို ့ထင္ပါတယ္။ ဒီမူကို ကိုေက်ာ္၀င္းရဲ့စာထည္းမွာဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ ေဆြး ေႏြးခ်က္ရဲ့နိဂံုးက်မွထပ္သံုးသပ္ပါဦးမယ္။ ခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ဒုတိယ အခ်က္ဆီကိုဆက္သြားပါမယ္။

ဒုတိယျဖစ္တဲ့ဘယ္သူ(Practitioner)ကရွင္းေပးမလဲဆိုတဲ့အခ်က္က်ေတာ့ပိုအေရးႀကီးတယ္။အေျခအေနအရျပည္တြင္းစစ္မွာကိုယ္တိုင္ပါေနရတဲ့တပ္မ ေတာ္ကပဲေျဖရွင္းသူလုပ္ေနတာဟာယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးခက္ခဲေစ တယ္လို ့က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။ ျဖစ္သင့္တာကျပႆနာရဲ့အျပင္ဘက္က တတိယအုပ္စု (Third party) ကေျဖရွင္းေပးသူကိုအသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာစစ္ျပဳေရးမျပဳေရးကိုလႊတ္ေတာ္ႀကီးထည္းမွာအက်ယ္ တ၀င့္အက်ိပ္အနယ္ေဆြးေႏြးအေျဖရွာၾကၿပီးတဲ့ေနာက္လံုျခံဳေရး(သို ့မဟုတ္)

 ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္တစ္ခု ဖြဲ  ့စည္း ေပး ၿပီးတာ၀န္ေပးတတ္ၾကပါတယ္။ အေျခအေနအရစစ္တိုက္ေနၿပီျဖစ္ေနယင္ေတာင္ အနီးစပ္ဆံုးလႊတ္ေတာ္ကို တင္ၾကပါတယ္။

တတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့မူေဘာင္ (Sturcture) ကိစၥမွာလဲဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ ကိုပဲရည္ညႊန္းၿပီး ျပည္တြင္းစစ္အပါအ၀င္ယခင္အစိုးရေဟာင္းကကိုင္ တြယ္ခဲ့သမွွ်ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြကိုလႊတ္ေတာ္သို ့မဟုတ္ အစိုးရသစ္သို ့ လႊဲေျပာင္းေပးၿပီးကိုင္တြယ္ေစသင့္ပါတယ္။

ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေျပာရယင္အဲဒီလိုနားလည္မႈမ်ိဳးနဲ ့အစိုးရသစ္တက္စက

တိုင္းျပည္နဲ ့လူထုဟာစံနစ္သစ္အရျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပႆနာကိုဘယ္လုိ

ကိုင္တြယ္မလဲဆိုတာကိုစိတ္၀င္တစားေစာင့္ေမွ်ာ္ေနခဲ့ၾကတယ္။

အမ်ိဳးသားညီလာခံမွာေကာ၊ အေျခခံဥပေဒသစ္ေရးဆြဲေရးေကာ္မရွင္မွာပါ 

ပါ၀င္ခဲ့တဲ့စာေရးဆရာ - သတင္းစာဆရာတကၠသိုလ္ျမတ္သူက “အေျခခံဥပ ေဒသစ္အရစံနစ္သစ္မွာသမတႀကီးကဇာတ္လိုက္ျဖစ္လာမွာေပါ့ကြာ” လို ့ က်ေနာ့္ကိုေျပာဘူးတယ္။ သူတကယ္ယံုၾကည္လို ့ေျပာခဲ့တဲ့ေလသံနဲ ့ပါ။

 ဒါေပမဲ့တကယ္ျဖစ္လာတာကတပ္မေတာ္ကသာယခင္နအဖအစိုးရလုပ္ခဲ့တဲ့ Border Guard Forces အသြင္ေျပာင္းေရးကိုအရင္လုပ္လက္စအတိုင္းဆက္ လုပ္သြားတာကိုေတြ ့ရတယ္။

BGF ဟာမူအရေတာ့သဘာ၀က်ပီးလက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့အစီအစဥ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္လဲေလွ်ာေလွ်ာလွ်ဴလွ်ဴလက္ခံတဲ့အဖြဲ ့ေတြရိွတာေပါ့။ သုိ ့ေပမဲ့ လမ္းျပေျမပံုကာလတေလွ်ာက္လံုးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေပးခဲ့တဲ့ေကအိုင္

 ေအေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမနန္တူးဂ်ာနဲ ့အဖြဲ ့ကို ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (ယခင္နအဖအစိုးရက)ႏိုင္ငံေရးပါတီေထာင္ခြင့္၊ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခြင့္မေပးခဲ့ ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ဆိုတာကိုလဲနအဖအစိုးရကထုတ္မေျပာဘူး။

ေကအိုင္ေအကခြဲထြက္လာတဲ့တျခားအဖြဲ ့ေတြကေခါင္းေဆာင္ေတြကိုေတာ့ေလွ်ာေလွ်ာ

လွ်ဴလွ်ဴပါတီေထာင္ခြင့္ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခြင့္ေတြေပးခဲ့တယ္။ အဲဒီကတည္း ကေကအိုင္ေအကိုႏိုင္ငံေရးစစ္ေရးအရသကၤာမကင္းျဖစ္ေနပီဆိုရင္ေတာင္  - ဥပေဒေဘာင္အတြင္းေကာအျပင္ပါေလွနံႏွစ္ဘက္နင္းဗ်ဴဟာခင္းခ်င္တာ လို ့ထင္ရင္ေတာင္အဲဒါကိုသေဘာထားႀကီးႀကီးနဲ ့သီးခံခြင့္ျပဳခဲ့သင့္တယ္။

အဲဒီတံုးကသာေဒါက္တာတူးဂ်ာတို ့ကိုအျခားသူမ်ားနည္းတူႏိုင္ငံေရးပါတီေထာင္ခြင့္

၊ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခြင့္ေပးလိုက္ရင္ေကအိုင္ေအဟာ BGF ကိုခု ေလာက္ေတာ့တင္းမာေနမွွာမဟုတ္ဘူးလို ့က်ေနာ္ယံုၾကည္ေနမိတယ္။

က်န္တဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြကေတာ့အားလံုးမ်က္ျမင္ပါဘဲ။ က်ေနာ္ရဲ့ပုဂၢလိက အျမင္အရဆိုယင္ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးမွာအင္အားႀကီးတဲ့ဘက္က

စၿပီးသေဘာထားႀကီးျပ-တန္ဘိုးေပးျပဘို ့လိုအပ္တယ္လို ့ဆိုခ်င္ပါတယ္။ (ဒါေတြကေတာ့အခုမရိွေတာ့ၿပီျဖစ္တဲ့နအဖအစိုးရလုပ္ရပ္ကိုေ၀ဘန္တာပါ။)

စတုတၳအခ်က္ျဖစ္တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ (process) ကေတာ့သူ ့ေရွ  ့က 

issue, practitioner, structure တို ့အေပၚမူတည္ေနတယ္။   

ဒါေပမဲ့လဲထံုးစံအ တိုင္း communication, delegation, venue, negotiation, 

pressure, compromise အစရိွတဲ့လုပ္ငန္းအဆင့္ေတြပဲမျဖစ္မေနပါ လာၾကမွာပါ။

အခ်က္နံပါတ္(၅) အျဖစ္တပ္မေတာ္ရဲ့ရည္မွန္းခ်က္ကကိုေက်ာ္၀င္းရဲ့ စကား အရ ‘တိုင္းျပည္တျပည္မွာတပ္မေတာ္တစ္ခုတည္းသာရိွရမည္’ ဆိုတဲ့မူ (principle) ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။

တိုင္းျပည္မွာသူတလူငါတမင္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ  ့ေတြအမ်ားႀကီးျဖစ္မေနရဘဲဗဟိုအစိုးရရဲ့ 

အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာလက္နက္ကိုင္အဖြဲ ့အစည္းအားလံုးစု စည္းၿပီးစံနစ္တက်ရိွရမယ္ (All armed groups must be remodeled to become a unified national defense system and be under the single command structure of the central government) လို ့နားလည္ပါတယ္။

ဒီသေဘာဟာသဘာ၀က်ၿပီးႏိုင္ငံတိုင္းက်င့္သံုးေနတာမို ့ျမန္မာျပည္အတြက္လဲျဖစ္

သင့္တယ္လို ့မူအရလက္ခံပါတယ္။ သို ့ေသာ္ဒီရည္မွန္းခ်က္ကိုေကာင္ အထည္ေဖၚရာမွာေတာ့အခုေျပာင္းလဲသြားတဲ့ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းသစ္အရ

လႊတ္ေတာ္/အစိုးရတစ္ခုခုကဦးစီးၿပီးလုပ္သင့္ပါတယ္။ [ယခင္နအဖ လက္ ထက္တံုးကစစ္တပ္ကပဲအစိုးရျဖစ္ေနလို ့တပ္မေတာ္ကပဲအားထုတ္ခဲ့တာ သဘာ၀က်ပါတယ္။]

အခုေကအိုင္ေအနဲ ့ျဖစ္တဲ့စစ္ကိုတျခားတိုင္းရင္းသားေတြကလဲစိတ္၀င္တစား

 ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ေမာ္စီတံုးကိုးကားဘူးတဲ့တရုပ္အရပ္ သားစကားတစ္ခြန္းလို “ေမ်ာက္(ေတြ)ေၾကာက္သြားေအာင္ၾကက္ကိုသတ္ျပ ေနတာ” (Kills the chicken to scare the monkey) ပါလို ့သေဘာပိုက္ သြားၾကယင္ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးေတြပိုၿပီးလက္၀င္လာႏိုင္ပါတယ္။

အခုဆိုယင္ကခ်င္စစ္ပြဲဟာနိဂံုးခ်ဳပ္ကာနီးလာၿပီ။ စိတ္သက္သာရာရစရာ တစ္ခုကေတာ့တပ္မေတာ္ဟာေကအိုင္ေအနဲ ့စစ္ျပန္တိုက္ရာမွာ

ကန္ ့သတ္ စစ္ပြဲသေဘာတိုက္ေနတာဘဲ။ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြရဲ့အမ်ိဳးသားေရး

ဇာတိမာန္ (national pride) ကိုခ်ိဳးဖဲ့ပစ္ (humiliate) ရာမေရာက္ေအာင္လိုင္ဇာကို သိမ္းႏိုင္ရင္ေတာင္မသိမ္းပိုက္ဘဲခ်န္ထားသင့္ပါတယ္။ ၾကည့္ရတာဒီအတိုင္း ပဲလုပ္မဲ့သေဘာလို ့ထင္ပါတယ္။

အခုနိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ ့ျပည္တြင္းစစ္အဆံုးသပ္ေရး၊ အမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီ ညြတ္ေရးအတြက္မျဖစ္မေနဆိုက္ေရာက္ရမဲ့ေနာက္ဆံုးဘူတာျဖစ္မဲ့အျပင္ ဒီမိုကေရစီရဲ့တစ္ဘက္စာမ်က္ႏွာလည္းျဖစ္တဲ့ဖက္ဒရယ္စံနစ္အတြက္ဗမာ

မဟုတ္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြ (ဗမာေတြလဲတိုင္းရင္းသားျဖစ္သည္ကို

တစ္စကၠန္ ့မွ်ေမ့မထားရ) ရဲ့ model တစ္ခုျဖစ္တဲ့ေတာင္ႀကီးရွမ္းမူကိုၾကည့္ ရေအာင္။ ဒါကလဲကိုေက်ာ္၀င္းေဖၚျပထားတဲ့အေပၚမွာသာသံုးသပ္ၾကည့္ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ရွမ္းမူအျပည့္အစံုကိုရွာေဖြမေနေတာ့ပါဘူး။ ရွည္ေနမွာစိုးလို ့။

ကိုေက်ာ္၀င္းကပင္လံုနဲ ့ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ေတာင္ႀကီးမွာခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ရွမ္းမူ ကပိုၿပီး inclusive ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာတယ္။ မွန္ပါတယ္။  

“လက္ရွိ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ (၁၉၄၇ ဥပေဒ) မွာျပည္ေထာင္စုမူဟုဆို ေသာ္လည္းလက္ေတြ႕တြင္တစ္ျပည္ေတာင္

သေဘာျဖစ္ေန၍ျပည္ေထာင္စု မူစင္စစ္ျဖစ္ေစရန္၊ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆဲြရန္ အဆိုျပဳျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။” ဒါလဲမွန္ပါတယ္။ ဒီေနာက္ -

“ဖက္ဒရယ္မူက၊ အဆိုျပဳခဲ့ေသာအေရးႀကီးသည့္ မူအခ်ဳိ႕မွာ-

၁။ ဗမာျပည္နယ္ဖဲြစည္းေရး (ရွစ္ျပည္နယ္မူ)

၂။ အထက္လႊတ္ေတာ္ (လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္) သို႔ ျပည္နယ္တိုင္းမွ၊ တူညီေသာကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ေစလႊတ္ေရး။

၃။ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ (အထက္ႏွင့္ေအာက္လႊတ္ေတာ္) ကိုအာဏာတူေပးေရး။

၄။ ဗဟိုအစိုးရ (ျပည္ေတာင္စုအစိုးရ) ကိုေအာက္ပါဌာနမ်ားလႊဲအပ္ၿပီး၊ က်န္ရွိေသာ အာဏာႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို ျပည္နယ္မ်ားသို႔လႊဲအပ္ေရး

-       ႏုိင္ငံျခားဆက္သြယ္ေရး

-       ကာကြယ္ေရး

-       ဘ႑ာေရး

-       ေငြဒဂၤါးႏွင့္ ေငြစကၠဴထုတ္ေဝေရး

-       စာတိုက္ႏွင့္ ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရး

-       ရထား၊ ေလေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္းဆက္သြယ္ေရး

-       တရားစီရင္ေရး

-       ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းခြန္ေကာက္ေရး

၅။ ျပည္ေထာင္စုဘ႑ာေတာ္မွ်တစြာခြဲေ၀ေရးတို ့ျဖစ္ပါသည္။” လို ့တင္ျပပါ တယ္။

ဒီအခ်က္ေတြကိုၾကည့္ရင္ႏိုင္ငံျခားေရးနဲ ့ကာကြယ္ေရးမွအပဗဟိုအစိုးရကို အပ္ႏွင္းမဲ့အခ်က္ေတြဟာ infrastructure (physical, legal, fiscal) သ ေဘာသက္၀င္ေနတဲ့ဘက္ေတြ မွာသာျဖစ္တယ္။

ဒီမူအရဗဟိုအစိုးရရဲ့အာဏာကန္ ့သတ္ဘို ့က်ိဳးစားခဲ့တာေပၚလြင္ေနၿပီးအ ထက္ေဖၚျပပါကိစၥေတြကလြဲလို ့က်န္တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ ့ဆိုင္တဲ့အာဏာအား လံုး 

(Residual powers) ကိုျပည္နယ္အစိုးရေတြကသာရယူက်င့္သံုးခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။

သို ့ေသာ္ရွမ္းမူရဲ့ပထမနဲ ့အေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္လို ့အဲဒီတံုးကေျပာရမဲ့ ဗမာ

ျပည္နယ္ဖြဲ  ့့စည္းေရး - ရွစ္ျပည္နယ္ဖြဲ  ့စည္းေရးဆိုတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ဒီမိုက ေရစီအေပၚအေျခမခံဘဲလက္က်န္ပေဒသရာဇ္အစဥ္အလာေပၚဆက္ၿပီး အေျခတည္ထားသလိုျဖစ္ေနတယ္လို ့ဆိုခ်င္ပါတယ္။

ျပည္နယ္ရွစ္ခုဖြဲ  ့စည္းေရးဟာလူမ်ိဳးႀကီးရွစ္မ်ိဳးကိုအေျချပဳထားတယ္။ ဒါဟာ က်န္အမ်ိဳးေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္ရိွတဲ့လူမ်ိဳးငယ္ေတြကိုခပ္ေျပာင္ေျပာင္ဘဲထည့္ မတြက္ရာက်ေနတယ္။ ေနာက္ၿပီးလူမ်ိဳးအလိုက္လဲျပည္နယ္ရခ်င္ၾကတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေၾကာင့္ဖဆပလနဲ ့ပမညတတို ့ကဒီမူဟာကြန္ဖက္ဒေရးရွင္း ဘက္ပိုနီးေနတယ္လို ့ေ၀ဘန္ခဲ့တာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလြယ္ကူေအာင္ ျပည္နယ္ျဖစ္ေစအျခားအေခၚအေ၀ၚ နဲ ့ျဖစ္ေစေဒသႏၱရမ်ားပိုင္းျခားသတ္မွတ္ရာမွာလူမ်ိဳးကိုစြဲၿပီးသတ္မွတ္တာမ်ိဳး အမည္ေပးတာဟာျပႆနာရိွတတ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ရပ္မွာလူမ်ိဳး ဟာအေျခခံက်တဲ့ယူနစ္မဟုတ္ဘူး။ တစ္ဦးခ်င္းျဖစ္တဲ့ႏိုင္ငံသား (individual citizens) မ်ားကသာအေျခခံအက်ဆံုးယူနစ္ေတြ (primary units)ျဖစ္တယ္။ 

ဒါေၾကာင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသႀကီးေတြ (states / provinces / regions) ကို အမည္တပ္ရာမွာမ်ားေသာအားျဖင့္ပထ၀ီအပိုင္းအျခားကိုအမည္တပ္ၾကတာ ရိွတယ္။

အကယ္၍မ်ားျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္က်ေနာ္တို ့တိုင္းျပည္ရဲ့ထင္ရွားတဲ့ပထ၀ီသြင္

ျပင္ႀကီးမ်ားအရျပန္လည္ဖြဲ ့စည္းအမည္ေပးဘို ့စိတ္ကူးၾကည့္စမ္းပါ။

(တေခတ ္တံုးကမူလတန္းေက်ာင္းသံုးပထ၀ီ၀င္စာအုပ္မွာသင္ဘူးခဲ့ၾကသလိုေပါ့) အဲဒီလိုျပန္လည္ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ -

၁ - အေနာက္ဘက္ကမ္းေျမႇာင္ေဒသ (ရခိုင္)
၂ - အေနာက္ေျမာက္ေတာင္ကုန္းေဒသ (ယခုခ်င္းျပည္နယ္)
၃ - ေျမာက္ဘက္ေတာင္ကုန္းေဒသ (ယခုကခ်င္ျပည္နယ္)
၄ - အေရွ ့ဘက္ကုန္းျမင့္ေဒသ (ယခုရွမ္းျပည္နယ္)
၅ - အလယ္ပိုင္းေျမနိမ့္လြင္ျပင္ေဒသ (စစ္ကိုင္း-မႏၱေလး-မေကြးတိုင္းမ်ား)
၆ - ဧရာ၀တီျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသ (ပဲခူးတိုင္း၊ဧရာ၀တီတိုင္း၊ရန္ကုန္တိုင္း)
၇ - စစ္ေတာင္း-သံလြင္ေဒသ (ယခုမြန္- ကရင္-ကယားျပည္နယ္မ်ား)
၈ - တနသၤာရီကမ္းရိုးတန္းေဒသစသည္ျဖင့္ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
 

ဒီနာမည္ေတြကေတာ့နမူနာအျဖစ္သာစိတ္ကူးျပတာပါ။ အဲဒီလိုသာျပန္လည္သတ္မွတ္ႏိုင္ရင္ယခုကခ်င္ျပည္နယ္္ထဲကရွမ္းေတြ၊ 

ရွမ္း ျပည္နယ္ထဲကလားဟူ၊ ၀ ၊ ပေလာင္နဲ ့တျခားလူမ်ိဳးေတြ၊ကရင္ျပည္နယ္က ပအို ့ေတြ၊ မြန္ျပည္နယ္ထည္းကကရင္ေတြ၊ ဧရာ၀တီတိုင္းထည္းက ကရင္ ေတြ၊ ေနာက္ပီးတစ္တိုင္းျပည္လံုးမွာျပန္ ့ႏွံ ့ေနထိုင္တဲ့ရခိုင္ေတြ

၊ျမန္မာျပည္ ေပါက္ႏိုင္ငံသားတရုပ္ကုလားေတြ၊ျမန္မာမူဆလင္ေတြဘယ္ေလာက္စိတ္ ခ်မ္းသာၾကမလဲဆိုတာစဥ္းစားၾကည့္ပါ။လက္ေတြ ့ကဒီတိုင္းျပည္မွာႀကီးငယ္မဟူလူမ်ိဳး အားလံုးတို ့ဟာေနရာတိုင္းမွာေရာေႏွာေနထိုင္လာၾကတာသမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္လံုးပါဘဲ။ အမည္သတ္မွတ္ထားပံုကသာတကယ့္လက္ေတြ ့ကို မထင္ဟတ္ပဲျဖစ္ေနတာ။

ျပည္နယ္ေတြကိုလူမ်ိဳးနာမည္မတပ္ထားေတာ့တဲ့အခါအခုလက္ရိွျပည္နယ္အမည္ေပး

ခံရတဲ့လူမ်ိဳးကအိမ္ရွင္လိုလို၊က်န္တဲ့လူမ်ိဳးေတြကဧည့္သည္လိုလိုျဖစ္ေနတာေတြပေပ်ာက္ကုန္မယ္။

အမွန္ကညီညြတ္ေရးအတြက္ “လိုအပ္ရင္”တိုင္းျပည္ရဲ့အမည္ကိုပင္လူမ်ိဳးေရး ဇစ္ျမစ္ဦးစားမေပးဘဲျပန္လည္မွည့္ေခၚသင့္ရင္မွည့္ႏိုင္ရမယ္။ ကမၻာမွာအဲဒီလို ႏိုင္ငံမ်ိဳး ေတြအရင္ကေကာအခုေကာရိွပါတယ္။

ဥပမာ United Kingdom (England), USSR (now Russian Federation)

 Republic of South Africa.

ကိုေက်ာ္၀င္းကသူ ့ေဆာင္းပါးကိုကန္ ့သတ္ခ်က္တစ္ခုနဲ ့ေရးတာမို ့ဒီ ေလာက္

ထိအက်ယ္ခ်ဲ  ့မေဆြးေႏြးတာကိုနားလည္ပါတယ္။ 

က်ေနာ့္က ေတာ့ျပႆနာတစ္ခုေခါင္းထည္းေရာက္လာယင္ေရဆံုးေရဖ်ားလိုက္ေတြး ခ်င္တဲ့၀ါသနာေၾကာင့္ဒီေလာက္ရွည္ရွည္လ်ားလ်ားစဥ္းစားေနတာပါ။

ေနာက္ဆံုးနဲ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ဗဟိုနဲ ့ေဒသႏၱရအစိုးရမ်ားရဲ့ ဆက္ဆံေရး 

(center-peripheries relations) မွာအဓိကက်တဲ့ Economic justice ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။

ကမၻာ့သမိုင္းမွာ Liberty, Equality, Fraternity  တို ့ဟာဒီမိုကေရစီရဲ့ေဒါက္ တိုင္ႀကီးသုံးခုပဲ။ သူတို ့အနက္တစ္ခုခုမရိွယင္ဘဲ ေနာက္ႏွစ္ခုလဲမရိွႏိုင္ဘူး။ ဥပမာစီးပြားေရးအရတရားမွ်တမႈ

မရိွယင္ဘယ္လို လုပ္ပီးလြပ္လပ္ျခင္းနဲ ့ ညီရင္းအစ္ကိုတမွ်ခ်စ္ၾကည္ေရး 

(အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး) ျဖစ္ႏိုင္မလဲ။  ဒါေၾကာင့္တစ္မ်ိဳးသားလံုးပိုင္သဘာ၀သယံဇာတေတြကရ တဲ့အက်ိဳးအျမတ္ ေတြခြဲေ၀သံုးစြဲေရးမွာလိုခ်င္ၾကသေလာက္မျဖစ္ ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာင္လက္ရိွ ထက္ေတာ့ပိုၿပီးမွ်တရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။

[ဒီ့ထက္ပိုအေရးႀကီးတာတစ္ခုကေတာ့အဆင္းရဲဆံုးျပည္နယ္(မ်ား)ကိုအခ်ိဳး က်သေဘာထက္အပိုေဆာင္းၿပီးေထာက္ပံ့ေပးဘို ့ျပည္ေထာင္စုအဆင့္အထူးရံပံုေငြ

တရပ္ထူေထာင္ၾကဘို ့လဲလိုအပ္ေနတယ္။ဒါမွတႏိုင္ငံလံုးတေျပးညီတိုးတက္မွာျဖစ္တယ္။ ကေနဒါမွာအဲဒီအစီအစဥ္ကို Equalization Program လို ့ေခၚ ပါတယ္။]

ေနာက္ပိတ္ဆံုးအေနနဲ ့ေစာေၾကာခ်င္တာတစ္ခုကေတာ့လက္ရိွတပ္မေတာ္

ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ့ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြအေပၚသေဘာထား (attitude) လို ့ ေခၚရမလားဘဲ။

စံနစ္ေဟာင္းကအေမြအျဖစ္ရလိုက္တဲ့ႏိုင္ငံေရးျပႆနာႀကီးတစ္ခုကိုေျဖရွင္းရာမွာ

တပ္မေတာ္ကဘာေၾကာင့္အစိုးရသစ္နဲ ့ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ (လႊတ္ ေတာ္) ကိုအားမကိုးဘဲကိုယ္တိုင္ဆက္ရွင္းေနသလဲ။

ဒီျပႆနာႀကီးကိုႏိုင္ငံေရးသမားေတြလက္ထည္းလႊဲေပးရမွာစိတ္မခ်ႏိုင္လို ့ - သူတို ့ရဲ့ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မႈကို အထင္မႀကီးလို ့လားလုိ ့လဲေတြးမိတယ္။

မွတ္မိၾကဦးမွာပါ။ သူမကိုသံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ႏွစ္ရွည္အက်ဥ္းခ်ထားတာခံရ စဥ္ကကာလတံုးကျမန္မာျပည္ရဲ့ျပႆနာအရပ္ရပ္ဟာေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္လြတ္ေျမာက္လာၿပီးသူမရဲ့ေခါင္းေဆာင္မႈရတဲ့အခါက်ယင္ျပႆနာေတြေျပ

လည္သြားလိမ့္မယ္လို ့ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကဘူးတယ္။အထူးသျဖင့္ျပည္ တြင္းစစ္ကိုသူမကိုင္တြယ္မွအၿပီးသပ္ႏိုင္မယ္လို ့တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ တစ္ခ်ိဳ  ့ဆီကအသံထြက္လာခဲ့ဘူးတယ္။ ဒါေပမဲ့သူမတကယ္လႊတ္ေတာ္ ထည္းေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္နဲ ့မေရွးမေႏွာင္းပဲရခိုင္ျပႆနာနဲ ့ ကခ်င္ျပႆနာ ေပါက္ကြဲထြက္လာေတာ့အဲဒီိအသံေတြေပ်ာက္ကုန္တယ္။

ေျပာခ်င္တာကႏိုင္ငံေရးသမားေတြကိုယ္တိုင္ဘက္ကလဲေျပာင္ေျမာက္တဲ့

 ျပတ္သားတဲ့ေခါင္းေဆာင္မႈအစြမ္းအစေတြျပဖို ့လိုေနသလားလို ့ပါ။

ထို ့နည္းတူရွစ္ေလးလံုးမ်ိဳးဆက္ဆိုသူေတြကလဲဒါးခုတ္ရာလက္၀င္

မလွ်ိဳခ်င္တဲ့သေဘာမ်ိဳးပဲေတြ ့ရတယ္။ NLD နဲ ့88 Generations အုပ္စုႏွစ္စုစလံုးက လာမဲ့ေနာက္ေရြးေကာက္ပြဲ (၂၀၁၅)ဆိုတာကိုသာႀကိပ္ၿပီးစိတ္၀င္စားေနၾက -ပံုရတယ္။

လတ္တေလာအေျခအေနဟာျပည္သူေတြအဖို ့ဆင္းရဲၾကပ္တည္းျမဲ အလုပ္ အကိုင္ရွားပါးဆဲျဖစ္ေနၿပီးျပဳျပင္ေရး (reform) ႏံႉးေႏွးေကြးမႈဒဏ္ကိုခံေနၾကရ တယ္။ “ေအာက္ေျခမွာအရင္အတိုင္းဘဲ-ဘာမွမထူးေသးဘူး” ဆိုတာကေန ့ လူတိုင္းပါးစပ္ဖ်ားကၾကားေနရတဲ့စကားတစ္ခြန္းပဲ။ ျပည္တြင္းမွာအလုပ္အ ကိုင္ မရိွလို ့ထိုင္း နဲ ့မေလးရွားကိုလူငယ္ေတြအလံုး အရင္းနဲ ့ဆက္ပီးထြက္ ခြာေနၾကတံုးပဲ။

ဒါေပမဲ့ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကေတာ့ရခိုင္နဲ ့ကခ်င္လိုျပႆနာေတြ -

 ဦးပိုင္ - ခရိုနီ - ၀န္ထမ္းပိုင္း - လယ္ေျမေတြသိမ္းခံရတာ - အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကအာ ဏာအလြဲသံုးစားလုပ္တာ - ဥပေဒပါအခြင့္အေရးေတြ (တရား၀င္ဆႏၵျပခြင့္) ေတြ ျငင္းပါယ္ခံေနရတာစတဲ့လူထုနစ္နာမႈေတြကို

 ေတာ့၀တ္ေက်၀တ္ကုန္ ေလာက္သာလုပ္ျပပီးသူတို ့အတြက္အႏၱရယ္မရိွတဲ့ “ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီ(ခမ္းမ) ႏိုင္ငံေရး”ကိုပဲလုပ္လာေနၾကတယ္။

 ႏိုင္ငံေရးကမၻာလွည့္ခရီးသည္ေတြျဖစ္ လာေနၾကတယ္။

ဂီတာတစ္လက္ - ဆြယ္တာတစ္ထည္ကိုခရိုနီေတြကက်ပ္သိန္းရာနဲ ့ ခ်ီၿပီး၀ယ္တာကိုလက္ခုပ္တီးၿပီးႏိုင္ငံေရးမီးရႉးမီးပမ္းေတြလႊတ္ရင္းျပည္သူ

 ေတြရဲ့ဒုကၡေတြကိုေလွာင္ေျပာင္ေနၾကတယ္။ [ဒီနည္းဟာေငြခ၀ါခ်နည္း တမ်ိဳးျဖစ္ေနမလားစီစစ္ၾကည့္ဘို ့လိုမယ္။]  အတိုခ်ဳပ္ေျပာရယင္ဒီလူေတြ 

ဒီလိုအခ်ိဳးမ်ိဳးေတြနဲ ့၂၀၁၅ မွာႏိုင္ငံေရးအာဏာစိတ္ကူးယဥ္ေနၾကတာ ကိုစစ္တပ္ကမသိဘဲမျမင္ဘဲေနမလား။ သူတို ့ကိုေလွာင္ေျပာင္တဲ့ကာ 

တြန္းေတြဟာဂ်ာနယ္ေတြမွာ Facebook မွာပိုၿပီးခပ္စိပ္စိပ္ပါလာေနတယ္။

ကိုေက်ာ္၀င္းတို ့က်ေနာ္တို ့နဲအတူအင္းစိန္ေတာရမွာအတူေနခဲ့ဘူးတဲ့ -   ပါတီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုမနာခံဘဲအမ်ိဳးသားညီလာခံဆက္တက္လို ့ NLD 

ကထုတ္ပစ္ခံရတဲ့ G 7 အုပ္စု၀င္ 1974 ေက်ာင္းသားေဟာင္းမဂၤလာဒံုက ကိုၾကည္၀င္းကက်ေနာ့္ကိုတစ္ခါကေျပာဘူးတယ္။

“ ဗမာျပည္မွာစစ္သားက-အရပ္သားကို (ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို) အထင္ မႀကီးႏိုင္ေသးသမွ် ႏိုင္ငံေရးကိုသူကိုယ္တိုင္၀င္လုပ္ေနဦးမွာပဲ။အဲဒီလို ျဖစ္ေနသမွ် 

ဒီမိုကေရစီဆိုတာလဲ - ေပးပါၿပီ - ရပါၿပီဆိုရင္ေတာင္ - ပီပီ ျပင္ျပင္နဲ ့တင္းျပည့္

က်ပ္ျပည့္ျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး” လို ့ညီးျငဴျပဘူးတယ္။

အခုကိုၾကည္၀င္းလဲလူ ့ျပည္မွာမရိွေတာ့ဘူး-မႏွစ္ကကြယ္လြန္ရွာၿပီ။ ခင္ဗ်ားက ၆၁ ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မွာ၊သိပ္မေနရေတာ့ဘူးလို ့အားေလ်ာ့ေနခ်ိန္မွာ။ ခင္ဗ်ားထက္အသက္တစ္ႏွစ္ပိုႀကီးၿပီးကမၻာ့တစ္ျခားဘက္ျခမ္းကိုေရာက္ေန -‘မတ္တပ္နာ’မ်ိဳးစံုအတြက္ေဆးမၾကာခဏေသာက္ေနရတဲ့က်ေနာ္ကပိုလို  ့

 ေတာင္အားပ်က္မိပါေသးတယ္။

“ငါမပါလို ့မၿပီးဘူးလို ့သေဘာမထားနဲ ့- အခ်ိန္တန္ရင္သူဟာနဲ ့သူျဖစ္သြား လိမ့္မယ္” လို ့သာကိုယ့္ကိုကိုယ္ဆံုးမေနရတယ္။ 

က်ေနာ္တို ့မ်ိဳးဆက္ေတြ ကေတာ့ “Lost generations” ပါ။

က်မၼာေရးဂရုစိုက္ပါကိုေက်ာ္၀င္းခင္ဗ်ား။ 

အိမ္ေပၚကေအာက္ကိုဆင္း ၿပီးလမ္းမွန္မွန္ေလွ်ာက္ေပးပါ။