ႏိုင္ငံေရးမီးရႉး မီးပန္းမ်ား ႏွင့္တကယ့္လက္ေတြဘ၀

 









ဒီဇင္ဘာ ၁၁ - ၂၀၁၁



ခရစၥမတ္ရာသီျဖစ္၍ကမၻာ့တ၀ွမ္းတြင္ေမာလ္မ်ား (shopping malls) ၌ခေလးသူငယ္မ်ားဆန္တာကေလာ့စ္ႏွင့္တြဲ၍ဓါတ္ပံုရိုက္ခံၾကခ်ိန္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္တြင္ကားေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ မိမၼ-ဆန္တာ (female Santa Claus) ျဖစ္ေနရသည္မွာၾကာၿပီ။ ျပည္တြင္းေကာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမ်ားမွ ပါအခြင့္အေရးရႏိုင္သူတိုင္းသူမႏွင့္တဲြ၍ဓါတ္ပံုရိုက္ခံလိုၾကသည္။ Group photo ထည္းမွာထက္ႏွစ္ဦးတည္းတြဲ၍ရိုက္ခြင့္ရလွ်င္ကား ေျပာဘြယ္ရာမရိွၿပီ။

အစိုးရသစ္ႏွင့္သူမတို ့ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ

သည္ယခုမွကမၻာ့ေျမပံုေပၚသို ့ေရာက္လာသည္ဟုေျပာရမ ေလာက္ျမန္မာႏွင့္ ပါတ္သက္ေသာသတင္းမ်ားကမၻာ့ထိပ္တန္းသတင္းစာႀကီးမ်ားတြင္ေန ့စဥ္

ေလာက္နီးပါးပါလာသည္သာမကသတင္းေကာင္းမ်ားလည္းျဖစ္သည္။

“Clean government, good governmentျဖစ္ရမည္ဟုသမတႀကီးကေျပာေၾကာင္း - ”

-“အမ်ိဳးသားေရးအတြက္အားလံုးႏွင့္ပါ၀င္ႏိုင္ေအာင္ေဆာင္စီမံရြက္မည္”

“ျမစ္ဆံုပရိုဂ်က္အမ်ားျပည္သူလက္မခံေၾကာင္းသိရ၍ရပ္ဆိုင္းထားလိုက္” -

 “လႊတ္ေတာ္ကဒီမိုကရက္တစ္ဥပေဒမ်ားတစ္ခုၿပီးတစ္ခုျပဳေန၍သမတႀကီး ကလည္းလက္မွတ္တြင္တြင္ထိုးေပးေန” -

ေရွ  ့ႏွစ္အေရွ  ့ေတာင္အာရွကၽႊန္းဆြယ္အားကစားပြဲျမန္မာျပည္တြင္က်င္းပ မည္။၂၀၁၄တြင္အာဆီယင္အလွည့္က်ေခါင္းေဆာင္မႈျမန္မာကိုအပ္ႏွင္းမည္-

ေငြေၾကးအကူအညီေတြကိစၥေဆြးေႏြးရန္ IMF ကိုယ္စားလွယ္ျမန္မာျပည္လာသြား - 

ဂ်ပန္က ODA ျပန္ေပးေတာ့မည္ - EU, Australia ႏွင့္ USA  တို ့မွရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံလို သူမ်ားတဖြဲဖြဲလာေရာက္ေလ့လာေနၾကၿပီ။

‘လိပ္’ႏွင့္‘ကန္’အစိုးရမ်ားကလူသားအက်ိဳးျပဳအကူအညီမ်ားေပးလာ -

ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္းပထမဆံုးအႀကိမ္အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး

ကိုမဖိတ္ရဘဲႏွင့္ဆိုက္ဆိုက္ၿမိဳက္ၿမိဳက္လာ - 

ျပည္ပေရာက္အင္အားစုမ်ားကိုျပန္လာၾကရန္ဖိတ္ေခၚေၾကာင္း -

စံနစ္သစ္တည္ေဆာက္ရာတြင္ပညာတတ္မ်ားပါ၀င္လာၾကရန္ လိုေၾကာင္းအစိုးရေျပာ -

ကမၻာလွည့္ႏိုင္ငံျခားဧည့္သည့္ေတြအ၀င္မ်ားလာ-ေဟာ္တယ္ေတြအခန္းျပည့္

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏိုဘဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရသည့္ႏွစ္ ၂၀ ျပည့္အထိမ္း အမွတ္က်င္းပ -

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအတၳဳပတၱိဇာတ္လမ္းရုပ္ရွင္ရိုက္ေတာ့မည္ -

ျမန္မာရုပ္ရွင္ေလာကသား၁၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ေတြ ့ဆံု -

ျပည္တြင္းပံုႏွိပ္မီဒီယာစာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ေကာင္းသတင္းမ်ားေ၀ေ၀ဆာဆာ

ျဖစ္ေနသည္။ ျပည္သူမ်ားအဖို ့စာေစာင္မ်က္ႏွာဖံုးမ်ားေပၚတြင္ေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ပံုမ်ားကိုေတြ ့ျမင္လာရျခင္းကိုသိသာေသာပြင့္လင္းလြပ္လပ္

လာမႈဟုယူဆေနၾကသည္။ 

ဤေကာင္းသတင္းမ်ားသည္သာမန္လူထုခံစားႏိုင္သည့္အဆင့္သို ့

အထိအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားရိွလာၿပီလား။

ႏိုင္ငံေရးမီးရႉးမီးပန္းမ်ားကိုေျမျပင္ကတကယ့္ဘ၀ႏွင့္ဆက္စပ္၍စစ္ေဆးကာ 
Realty check လုပ္ၾကည့္ဘို ့ေတာ့လိုမည္။

ေရွးဦးစြာေျပာရလွ်င္လူထုသည္ဤသတင္းမ်ားကိုဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ဖတ္ေနၾက 

ရျခင္းမွာဖတ္စရာ (ပုဂၢလိက) သတင္းစာမရိွေသးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ယခု ဖတ္ေနၾကေသာသတင္းမ်ားတြင္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အေရးအခင္းတံုးက၀င္သြားခဲ့

ေသာမင္းကိုႏိုင္၊ကုိကိုႀကီးအပါအ၀င္အမ်ားစိ္တ္၀င္စားေသာႏိုင္ငံေရး 

သမား မ်ား (ဇာဂနာမွအပ) လြတ္လာသည့္သတင္းမဖတ္ၾကရေသး။
ဒီမိုကေရစီသို ့ကူးေျပာင္းေရးေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ပါဟု အစိုးရသစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလူသိရွင္ၾကားအႀကိမ္ႀကိမ္ေျပာေနသည္။

ဤအခ်က္ကိုေကာင္းစြာလက္ခံပါသည္။ အေၾကာင္းမွာျပန္လွည့္ခ်င္၍လည္း
မရႏိိုင္ေတာ့ေသာအေျခအေနသို ့ဆိုက္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္။ (သေဘာမတူသူမ်ားရိွပါကေနာက္မွသီးျခား ေဆြးေႏြးပါမည္)
အစိုးရကို္ယ္တိုင္ပင္လွ်င္ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ႏိုင္ေတာ့ေသာ ဒီမို ကေရစီကူးေျပာင္းေရးကိုအျခားမည္သူမွ်လည္းေျပာင္းျပန္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ 

၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုႏွင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလက္မခံသူမ်ား၏
အထြဋ္ အထိပ္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေသာေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ ၂၀၀၈ လမ္းေၾကာင္း၏ခ်န္ပီယံဘ၀ေရာက္လာေတာ့မည့္ေျခလွမ္းအထင္အရွား ျပင္ေနၿပီ။

ယခုေထာင္ထည္းမွာက်န္ေနသူမ်ားသည္သူမကုိမ်က္ေစ့စံုမွိတ္
ေထာက္ခံခဲ့ၾက၍ေထာင္ထည္းေရာက္သြားသူမ်ားျဖစ္သည္။   

သူတို ့အားလႊတ္ေပးလိုက္လွ်င္ရုပ္ရုပ္သဲသဲျပန္လုပ္ၾကဦးမည္လား။ 

အေျဖမွာ - ဇာဂနာကိုၾကည့္ပါ - ဟုသာေျပာမည္။ ထို ့ေၾကာင့္ မရမေနအေျဖရွာၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္သူတို ့ႏွင့္ျပည္ထဲေရးဌာနအၾကား 

ခံ၀န္ခ်က္ကိုလက္မွတ္ထိုးေပးေရး-မထိုးေရး ဇြဲခ်င္းၿပိဳင္ေနၾကတာ ျဖစ္ႏိုင္သည္။

ဖြဲ ့စည္းပံုသစ္အရျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနကိုတပ္မေတာ္ကတိုက္ရိုက္ ကိုင္ထားကာဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ဦးက၀န္ႀကီးလုပ္ေနသည္။ 

စစ္တပ္ႏွင့္ေက်ာင္းသားပဋိပကၡကိုႏွစ္ဘက္စလံုးဆက္၍ေမြးျမဴထားၾက 
သည့္အေနမ်ိဳးျမင္ရသည္။ အေျပာင္းအလဲႀကီးအတြင္းကမေျပာင္း 

လဲေသးေသာအရာ (continuity within the change) တစ္ခု -

ဤႏွစ္ဘက္ဇြဲခ်င္း ‘ခတ္’ ေနၾကသည္ကိုေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေကာ၊
ဦးသိန္းစိန္ပါၾကား၀င္သည့္ပံုမေပၚ။ သူမအေနျဖင့္ကား ဒါပုဂၢိဳလ္ေရး
ဂုဏ္သိကၡာအတြက္တိုက္ပြဲ-ၾကား၀င္ရန္မသင့္ဟုယူဆ၍ျဖစ္ႏိုင္သည္။ 
သမတႀကီးအေနျဖင့္ကားစစ္တပ္အေပၚၾသဇာမရိွ၍သာဟုယူဆရသည္။
ထို ့ေၾကာင့္ပင္ ‘ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား’ မရိွ ဥပေဒကိုခ်ိဳးေဖါက္၍ျပစ္ဒဏ္
က်ခံေနရသူမ်ားသာရိွသည္ဟူေသာျပည္ထဲေရးဌာန၏ 'ပုလိပ္အျမင္’ကို

လိုက္ေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္မည္။

ေနာက္မၾကာခင္ပို၍ပရိႆတ္နားခံသာမည့္ ‘ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ 
အက်ဥ္းက်ခံမ်ား’ သို ့စကားလံုး ေျပာင္းသြားသည္။

မည္သို ့ျဖစ္ေစဤ ‘ကုလားႀကီး’ ႏွင့္ ‘အရာႀကီး’ စကားကပ္ျငင္းခ်က္ကိုၾကာ ၾကာလႊတ္ထားလွ်င္ကုန္က်မည့္ႏိုင္ငံေရးအဖိုးစားနား (political cost) ကို 

ဦးေရႊမန္းကတြက္မိပံုရသည္။ ဘယ္လိုပဲေခၚေခၚသိပ္မၾကာခင္ -လူေရြး၍-

လႊတ္ေပးမည္ဟုေျပာလာသည္။ ဟီလာရီကလင္တန္အားစကားကၽြံထား 

ၿပီးသားလည္းျဖစ္ေနသည္။

စစ္ဘက္လက္ထဲရိွျပည္ထဲေရးဌာနႏွင့္အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္နယ္စပ္ေရး ရာ၀န္ႀကီးဌာန၂ခုတို ့ကသာမန္ျပည္သူမ်ား၏ဘ၀ကိုမည္မွ်ဆက္လက္ခ်ဳပ္ ကုိင္ထားသနည္း။ ျမင္ေနၾကားေနၾကေသာႏိုင္ငံေရးမီးရႉးမီးပန္းမ်ားကေန ့ တဓူ၀ဘ၀မွန္ကိုလူထုအာရံုထဲမွာေပ်ာက္ေနေအာင္ကြယ္ထားသေလာ။

ယၡဳျဖတ္သန္းေနေသာအသြင္ကူးေျပာင္းေရးသည္အထက္ကလုပ္ေသာေတာ္
လွန္ေရး (revolution from above) တစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီးအထိမ္းအကြပ္ႏွင့္ဖြင့္
ေပးျခင္း (controlled liberalization) ျဖစ္၍ေႏွးေကြးလိမ့္မည္ကိုေမွ်ာ္လင့္ 
ထားၾကၿပီးသားျဖစ္ပါသည္။ 

သို ့ေသာ္ရပ္ေနသလား၊ေရြ  ့ေနသလားမကြဲျပားသည္အထိေတာ့မျဖစ္သင့္။

ထို ့နည္းတူစီးပြားေရးဘက္တြင္(အဓိကအားျဖင့္ခရိုနီေတြအတြက္)

လမ္းဖြင့္ ေပးေနမႈမ်ားကို (ႏိုင္ငံေရးအပါအ၀င္) မ်က္ႏွာစာအားလံုး

အတြက္ဖြင့္ေပးေနျခင္းဟုေယဘူယ်ျပဳ၍အဓိပၸါယ္မေကာက္ယူႏိုင္။

ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ရန္ဆံုးျဖတ္လိုက္ေၾကာင္းသတင္းထြက္ လာၿပီးေနာက္ပိုင္းၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကိုေနာက္သံုးလအတြင္းမက်င္း ပႏိုင္ေသးေၾကာင္းကအသံျပဳလာသည္။ ဘာ့ေၾကာင့္ဟူ၍အေၾကာင္းျပခ်က္ မပါ။ထို ့ေၾကာင့္သံုးလေလာက္ေတာ့ေစာင့္လိုက္၊သံုးလေက်ာ္တာနဲ ့က်င္းပ

ေပးမွာဘဲဟုတထစ္ခ်အဓိပၸါယ္ေကာက္၍မရႏိုင္ပါ။ 

အာဏာပိုင္မ်ားသည္ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုေရြးေကာက္ပြဲလည္း၀င္ေစခ်င္ သည္။ တကယ္၀င္မယ္ဆိုေတာ့လည္းလန္ ့ေနပံုေပါက္သည္။ အစိုးရအဖြဲ ့ ကမလန္ ့လွ်င္ေတာင္ၾကံ့ဖြံ ့အမတ္ေတြကလန္ ့ေနႏိုင္သည္။

ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ပါတ္သက္၍အာဏာပိုင္မ်ားဘက္ကသေဘာထား အမွန္ကိုမွန္းဆရခက္ေနသည္။ သိရသမွ်ယေန ့အထိေတာ ့NLD ပါတီ မွတ္ပံုတင္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားျခင္းကိုခြင့္ျပဳခ်က္ခ်မေပးေသး။ေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ကိုလႊတ္ေတာ္စည္း၀ိုင္းထည္းအခ်ိန္မွီဆြဲမသြင္းဘဲေႏွာင့္ေႏွးေနလွ်င္ အျခားသူမ်ားထက္မိမိအက်ိဳးကိုပို၍ထိခိုက္ေစလိမ့္မည္။

ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပံုတင္ဥပေဒကျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အားေရြးေကာက္ပြဲႀကီးၾကပ္ေစယံုသာမကႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကိုေစာင့္ၾကည့္ ရန္ပါတာ၀န္ေပးထားသည္။ ဤဥပေဒသည္ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကိုျပဳစုပ်ိဳး

ေထာင္ေပးသည့္(ဒီမိုကေရစီကိုျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးမည့္)ဥပေဒမဟုတ္ေၾကာင္း

အလယ္တန္းေက်ာင္းသားကေလးမ်ားကေတာင္သိႏိုင္သည္။ 

ဥပေဒ၏အႏွစ္ သာရ ခ်ဳပ္ၾကည့္ပါကပုဒ္မေပါင္း ၂၇ ခုရိွသည့္အနက္

၂၀ေက်ာ္သည္ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ားကိုအဘက္ဘက္မွကန္ ့သတ္

ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားေသာပုဒ္မေတြခ်ည္းျဖစ္သည္။ က်န္ပုဒ္မမ်ားက

လည္းႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကိုအကူအညီမေပးပါ။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း 

(procedures, technicalities) ျပဌန္းခ်က္ေတြသာ ျဖစ္သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သည္ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကိုဖ်က္သိမ္းပစ္သည္အထိ အေရးယူပိုင္ခြင့္ရိွကာ၄င္း၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္အၿပီးအျပတ္ျဖစ္ေစရမည္ (ပုဒ္မ၂၀- က)၊ ၄င္းအားမည့္သည့္တရားရံုးတြင္မွ်တရားစြဲဆိုခြင့္မရိွေစရ (ပုဒ္မ၂၀-ခ) ဟုျပဌန္းထားရာဤေကာ္မရွင္သည္လက္ေတြ ့တြင္ႏိုင္ငံေတာ္၏

စတုတၳေျမာက္အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပိုင္

(fourth sovereign power of the state) ျဖစ္ေနသည္။

လြန္ခဲ့ေသာေအာက္တိုဘာလအတြင္းႏိုင္ငံေရးပါတီငယ္တစ္ခုျဖစ္ေသာ
မတူကြဲျပားျခားနားျခင္းႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ (PDP) မွဥကၠဌကိုေနမ်ိဳးေ၀ႏွင့္ ဂ်ာနယ္တစ္ခုမွအယ္ဒီတာတစ္ဦးတို ့မြန္ျပည္နယ္အတြင္းခရီးသြားခဲ့သည္။ ဤခရီးသည္လိွ်ဳ ့၀ွက္ခရီးမဟုတ္ဘဲသူဘယ္သြား၍ဘာေတြလုပ္ခဲ့သည္။ ဘယ္သူေတြႏွင့္ေတြ ့၍ဘာေတြေျပာခဲ့သည္မ်ားကိုအြန္လို္င္းတြင္ဓါတ္ပံုမ်ား

ႏွင့္တကြအျပည့္အစံုထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့သည္။ သူသည္ႏိုင္ငံေရးခရီးမ်ား ထြက္တတ္ၿပီးခရီးစဥ္တစ္ခုၿပီးဆံုးတိုင္းမဆိုင္းမတြအမ်ားသိရန္ျဖန္ ့ေ၀စာ

ေတြထုတ္ေပးေလ့ရိွသည္။ယၡဳတစ္ေခါက္လည္းခါတိုင္းနည္းတူပင္။

ဤသြားလာလႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ကႏိုင္ငံသား တိုင္းအားအပ္ႏွင္းထားေသာလြပ္လပ္ခြင့္မ်ား၏ေဘာင္အတြင္းက သြားလာ တာျဖစ္ၿပီးဥပေဒျဖင့္ညီညြတ္သည့္သေဘာရိုး (bona fide) ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။

သို ့ေသာ္ယခုတစ္ႀကိမ္မြန္ျပည္နယ္သို ့သူ၏ခရီးအားေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ ရွင္ကသူတို ့ဘယ္ေန ့ဘယ္အခ်ိန္ဘယ္ႏွစ္နာရီတြင္ဘယ္အိမ္သို ့ေရာက္ကာ

ဘယ္သူႏွင့္ေတြ ့သည္၊ဘယ္မွာညအိပ္တည္းခိုခဲ့ေၾကာင္း၊ ျပည္နယ္ေကာ္

မရွင္ကိုေသာ္၄င္း၊ ၿမိဳ ့နယ္/ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္မ်ားကို၄င္း ႀကိဳတင္အေၾကာင္းမၾကားခဲ့ေၾကာင္း၊“ရိုးသားပြင့္လင္းမႈအားနည္းေၾကာင္း”

ေနျပည္ေတာ္မွတိုက္ရိုက္ျဖန္ ့ေ၀သည့္သတိေပးစာလံုးလိုလိုေၾကျငာခ်က္ တစ္ေစာင္ထုတ္ကာေကာ္မရွင္အဆင့္ဆင့္မ်ားသို ့ေပးပို ့ခဲ့ေလသည္။ 

PDP သည္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကိုအသံအက်ယ္ ဆံုးေထာက္ခံကာ၄င္းရိွသမွ်အင္အားျဖင့္အစိုးရသစ္၏လမ္းျပေျမပံုႏိုင္ငံေရးလမ္း

ေၾကာင္းအတိုင္းလိုက္ပါရန္ခက္ခဲစြာရုန္းကန္ေနရေသာပါတီငယ္တစ္ခု သာျဖစ္သည္။ အစိုးရအတြက္ဘယ္လိုမွအႏၱရယ္မရိွ။  

ထို ့ျပင္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားႏိုင္ငံေရးခရီးထြက္သည့္အခါမီဒီယာသမားမ်ား လိုက္ပါသတင္းယူသည့္အေလ့သည္အျခားဒီမိုကေရစီႏိိုင္ငံမ်ားတြင္ဘာမွ မထူးဆန္းေသာကိစၥတစ္ခုျဖစ္သည္။

PDP ၏မြန္ျပည္နယ္သြားခရီးကိုျပည္ေထာင္စုေကာ္မရွင္ကလူဆိုးထိမ္းပုလိပ္ အလားအတိအက်လိုက္လံမွတ္တမ္းႏွင့္တကြေဖၚျပ၍သတိေပးသေယာင္

ေယာင္စာထုတ္ေနသည္မွာဘာအဓိပၸါယ္ေဆာင္သနည္း။

ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခုသည္မိမိမွတ္ပံုတင္ထားဧရိယာျပင္ပေက်ာ္၍(ႏိုင္ငံေရး) ခရီးထြက္လွ်င္ေကာ္မရွင္ကိုေသာ္၄င္း၊ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားကိုေသာ္၄င္း
‘အသိေပးသင့္ေၾကာင္း’ ဟူသည့္ခံစားခ်က္ႏွင့္ ‘ရိုးသားပြင့္လင္းမႈအားနည္း’ 
သည္ဟူေသာမွတ္ခ်က္မ်ားက - မိမိတို ့ကိုဘာမဆိုအကုန္အသိေပးရမည္ ဆိုေသာေခတ္ေဟာင္းေထာက္လွမ္းေရးႏိိုင္ငံေတာ္ (Police state) ၏အစြဲ 

အလမ္းေတြမကုန္ေသးတာ၊ ထိုသို ့အသိမေပးမိလွ်င္ မရိုးသားတာဘဲျဖစ္ရ မည္ဟုလူတိုင္းကို‘တရားခံေလာင္း’ (potential criminal) အျဖစ္သတ္မွတ္

ေနေသာမယံုသကၤာ ‘ပုလိပ္စိတ္ဓါတ္’ကိုလွစ္ျပရာေရာက္ေနသည္။ 

ဤသည္မွာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းတြင္မည္မွ်ဒီမိုကေရစီအသိအားနည္းေနေသး

ေၾကာင္းႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ကသြားေနေသာႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းသစ္ႏွင့္ လက္ေအာက္ခံအဆင့္မ်ားမည္မွ်ဖီလာျဖစ္ေနေသးသည္ကိုျပသေနသည္။

ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအဖို ့ျပည္သူတို ့၏ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ားကိုအေကာင္ အထည္ေဖၚေပးေရးအတြက္တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္မွန္ေသာ္လည္းမိမိတို ့၏

ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ပထမအႀကိဳးစားရဦးမည့္ပံုေပါက္ေနွသည္။

ေဘာင္ထည္းကပဲရသေလာက္လႈပ္ရွားမည္ဟုစိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားၾကသူမ်ား အတြက္ဆိုလွ်င္မိမိတို ့ကအေနၾကံဳ ့ေပးလိုက္သေလာက္ေဘာင္ကလိုက္ၿပီး က်ဥ္းသည္ထက္က်ဥ္းလိုက္လာသည္ႏွင့္ၾကံဳရႏိုင္သည္။ 

လုပ္ငန္းသဘာ၀အရဒီမိုကေရစီကိုေရွ ့ကေနေဖၚေဆာင္သြားေနသူမွာဥပေဒ

ျပဳျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။ 

သို ့ေသာ္လႊတ္ေတာ္ကျပဳသမွ်ဥပ ေဒေတြကိုလက္ေတြ ့အသံုးမခ်ႏိုင္။

သက္ဆိုင္ရာ၀န္ႀကီးဌာနေတြ၊ ဦးစီးဌာနေတြက “စည္း ၂ စည္း - မိန္ ့ - ညႊန္ - လုပ္” 
(စည္းမ်ဥ္းဥပေဒ၊ စည္းကမ္းဥပေဒ၊ အမိန္ ့၊ ညႊန္ၾကားခ်က္ႏွင့္လုပ္ထံုးလုပ္နည္း) ဆိုတာေတြထုတ္ရေသးသည္။ သမတႀကီးကလက္မွတ္ထိုး၍ဥပေဒ
ဘ၀ေရာက္လာသည့္တိုင္ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးဌာနေတြက မိမိတို ့‘ဂြင္’ 
ထဲကေန ‘ထစ္’ထားၾကလွ်င္‘တစ္’ေနဦးမည္။

မၾကာမီကသမိုင္း၀င္မည့္အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားတရား၀င္ထူေထာင္ခြင့္ႏွင့္ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလူစုလူေ၀းႏွင့္ဆႏၵျပႏိုင္ခြင့္ဥပေဒ ၂ ခုကိုလႊတ္ ေတာ္ကျပဌန္းေပးခဲ့သည္။ဒီမိုကေရစီ၏အဓိကျပယုဂ္ေကာင္းမ်ားျဖစ္သည္။ သို ့ ေသာ္လက္ေတြ ့တြင္၀န္ႀကီးဌာနေတြက ‘စည္း/မိန္ ့/ညႊန္/လုပ္’ ေတြျပ ဌန္းမေပးေသး။ ေစာင့္ၾကရဦးမည္။

ထို ့ေၾကာင့္ဆႏၵျပခြင့္ဥပေဒထြက္လာၿပီဆိုေသာသတင္း၊ အလုပ္သမားသမဂၢ ေတြဖြဲ ့ခြင့္ရၿပီဆိုေသာသတင္းမ်ားသည္

မွန္ပင္မွန္ျငားေသာ္လည္းမီးရႉးမီးပမ္းေတြသာျဖစ္ေနေသးသည္။

တကယ့္လက္ေတြ ့ဘ၀တြင္ထီေပါက္ၿပီ၊လက္မွတ္ ေတာ့ရွာလို ့

မေတြ ့ေသးျဖစ္ေနၾကသည္။ ‘ေပးကားေပး၏ - မရ’ ျဖစ္ေနၾကသည္။ 

ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေစာင့္ရမလဲ၊ ဘယ္သူမွမသိ။

ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္အမ်ားျပည္သူသိခ်င္ေနေသာကိစၥရပ္မ်ားကို

သတင္းသမားက၄င္း၊ ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးဦးကေသာ္၄င္းသက္ဆိုင္ရာ

အစိုးရဌာနတိုင္းသို ့ဖံုးျဖင့္၄င္း၊ကုိယ္တိုင္သြား၍၄င္းေမးျမန္းစံုစမ္းပိုင္

ခြင့္ႏွင့္ျပန္လည္ေျဖၾကားေပးရန္ကိုဥပေဒျပဳလုပ္ျပဌန္းေပးထားသည္။ 

ကေနဒါတြင္ထိုဥပေဒကို Freedom of Information Act ဟုေခၚသည္။ 

အႏွစ္သာရမွာထင္သာျမင္သာရိွေရး (Transparency) ျဖစ္သည္။ ၀န္ႀကီးဌာနတိုင္းကိုယ့္ကိစၥကိုယ္တိုက္ရိုက္ ေျဖခြင့္ရသျဖင့္ထိေရာက္သလို

ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကိုေျဖရာလည္းေရာက္သည္။ (decentralization)

ဤနည္းကိုျမန္မာျပည္အတြက္လြယ္ကူစြာအတုယူႏိုင္သည္။ 
လုပ္ခ်င္စိတ္ (political will) ရိွၾကဖို ့သာလိုအပ္သည္။  
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရလွ်င္ဒီမိုကေရ စီဘက္သို ့ေျခလွမ္း
တိုင္းႏိုင္ငံေရးမီးရႉးမီးပမ္းလႊတ္တာမ်ိဳးထက္တကယ့္လက္ေတြ ့ 
ဘ၀ထည္းဆိုက္ေရာက္လာေရးအတြက္လက္ရိွအုပ္ခ်ဳပ္ေရး 
ယႏၱယား ႀကီးကိုသည္အတိုင္းဆက္သံုးမေနဘဲ အႀကီးစား
ျပင္ဆင္မႈတစ္ခု ( a major overhaul) လုပ္ဘို ့လိုေနၿပီ။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္