ေနာက္ေၾကာင္းမျပန္ခ်င္ရင္ ေရွ ့ကခလုပ္ကန္သင္းေတြကိုရွင္း

 

ဒီဇင္ဘာ ၆ - ၂၀၁၁

ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ခ်င္ယင္
ေရွ ့ ကခလုပ္ကန္သင္းေတြကိုရွင္း

ႏွစ္ဆယ့္သံုးႏွစ္တာႏိုင္ငံေရးေလာကဓံထုေထာင္းမႈေအာက္တြင္ေအာင္ဆန္း စုၾကည္သည္မသိဂၤ ီေျပာခဲ့ေသာစင္ဒရဲလားဘ၀မွပီျပင္ရင့္က်က္ေသာႏိုင္ငံ
ေရးေခါင္းေဆာင္ဘ၀သို ့ေအာင္ျမင္စြာကူးေျပာင္းသြားၿပီ။

“တကယ္တမ္းတိုင္းျပည္ေကာင္းစားေရးဆိုလွ်င္(သူမကို)အသံုးခ်စမ္းပါ”   ဟူေသာရဲရဲေတာက္စကားတစ္ခြန္းျဖင့္အစိုးရသစ္ကိုစိန္ေခၚကာသူတို ့ ခင္းထားေသာကစားကြင္းထည္းသို ့ယၡင္အခါမ်ားတံုးကလိုေစ်းဆစ္မေန ေတာ့ဘဲ ရဲတင္းစြာခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္လာေလၿပီ။

သူမ၏ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မည့္ကတိႏွင့္လက္ေတြ ့ျပင္ဆင္ေနမႈမ်ားသည္ တည္ေဆာက္ေနေသာဒီမိုကေရစီကိုအဂၤါစံုသြားေစသျဖင့္အစိုးရသစ္၏တရား၀င္မႈကိုသိသိသာသာတိုးပြားေစသည္။ အစိုးရသစ္အားျပည္တြင္းေရာႏိုင္ငံတ ကာကပါ၄င္းလုပ္ျပခဲ့သည္ထက္ပိုေသာ credits မ်ားခ်ီးျမွင့္ထားၿပီျဖစ္သည္။  

အေျခအေနမွာျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ေပါင္းခဏ္းကိုကျပႏိုင္ၾကဖို ့နီးစပ္လာေန ၿပီလားဆိုသည့္ေမးခြန္းထုတ္ရမလိုျဖစ္လာသည္။

သို ့ရာတြင္တကယ့္လက္ေတြ ့ဇာတ္ေပါင္းခဏ္းကျပႏိုင္ရန္မွာရွင္းလင္းပစ္ရ မည့္အဖုအထစ္တစ္ခ်ိဳ ့ရိွေနေသးသည္။

ပထမအဖုအထစ္မွာျပည္တြင္းစစ္ကိုဆက္တိုက္ေနသည့္ကိစၥျဖစ္သည္။ ဤကိစၥႏွင့္ပါတ္သက္၍သမရိုးက်အျမင္မွာတိုင္းရင္းသားအေရးသည္ျမန္မာ့ ျပႆနာ၏ေသာ့ခ်က္ျဖစ္သည္။ ၄င္းကိုအရင္ေျဖရွင္းႏိုင္မွစစ္၀ါဒေနာက္ တန္းေရာက္သြားၿပီးဒီမိုကေရစီအျမစ္တြယ္လာႏိုင္မည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။

ျပည္တြင္းစစ္(တိုင္းရင္းသားအေရး)ေၾကာင့္စစ္၀ါဒေရွ ့တန္းေရာက္လာသည္မွာမွန္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္သည္ ‘အရင္း’ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးစစ္၀ါဒသည္ ‘အဖ်ား’ ျဖစ္ခဲ့ သည္။ ပံုေသနည္းမွာ “အရင္းလွဲ - အဖ်ားထင္းျဖစ္”။

သို ့ေသာ္လက္ေတြ ့တြင္ဤပံုေသနည္းသည္ျပႆနာကိုမေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့။ ဘာ ေၾကာင့္နည္း။ ျပည္တြင္းစစ္သည္စစ္၀ါဒကို (ဘက္ႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္) ေရွ  ့ တန္းေရာက္ေအာင္တြန္းပို ့ေပးခဲ့သည္။ သုို ့ေသာ္စစ္၀ါဒသည္ေရွ  ့တန္းသို ့ ေရာက္လာၿပီးေသာအခါတြင္ကား“အက်ိဳး”က “အေၾကာင္း” ျပန္ျဖစ္လာ ေတာ့သည္။ စစ္၀ါဒေၾကာင့္ပင္ျပည္တြင္းစစ္ဆက္၍ျဖစ္ေနျပန္သည္။

စစ္၀ါဒသည္ဘက္ႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ရိွေနေသာေၾကာင့္ဒီမိုကေရစီျဖင့္ႏွစ္ ဘက္စလံုးတြင္အစားထိုးရလိမ့္မည္။ သို ့ေသာ္အာဏာလက္ရိွအေပၚစီးျဖစ္ ေနေသာအစိုးရဘက္ကပီျပင္ေသာဒီမိုကေရစီစံနစ္ကိုဦးစြာအလ်င္ ‘အခ်ိန္ မျဖံဳးဘဲ’ ထူေထာင္ရေပမည္။

ဤေနရာတြင္ ‘ဒုတိယ’ သို ့မဟုတ္ေနာက္ထပ္ ‘ခလုပ္ကန္သင္း’ကို ထပ္ေတြ ့ လာရသည္။ ဤဒုတိယခလုပ္ကန္သင္းကိုျပတ္ျပတ္သားသားမေက်ာ္လႊားႏိုင္ လွ်င္ဒီမိုကေရစီေအာင္ျမင္မည္မဟုတ္ဟုတထစ္ခ်ေျပာႏိုင္သည္။

၄င္းမွာအျခားမဟုတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ေဟာင္းျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ ေဟာင္း၏ပုတ္သိုးေနေသာအစိပ္အပိုင္းမွာအဂတိလိုက္စားမႈျဖစ္သည္။ ထို ့ ေၾကာင့္လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိုဘယ္ေတာ့ႏွိမ္နင္းမွာလဲဟုျဖင့္ျပတ္ျပတ္သားသားေမးရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ဤသို ့ေျပာသျဖင့္ဦးသိန္းစိန္အစိုးရသစ္ကဒါကိုမသိဘူးဟုမဆိုလို။ သိ၍ပင္ clean government, good government ဆိုတာေတြအေစာႀကီးကတည္း ကေျပာထားသည္။ ျပႆနာမွာျပတ္ျပတ္သားသားႏွိမ္နင္းမျပေသးျခင္းျဖစ္ သည္။

အစိုးရဌာနမ်ား၊ ရံုးမ်ားတြင္လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားဖံုးကြယ္ေသာနည္းျဖင့္ က်င့္သံုးေနၾကသည္။ အမ်ားဆံုးသံုးေနၾကေသာနည္းမွာ၀န္ေဆာင္မႈ (service) ကိုပြဲစားမွတဆင့္လက္ခံ၍ေဆာင္ရြက္ေပး ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤ နည္းကိုျပည္တြင္းတြင္သာမကစကၤာပူရိွျမန္မာသံရံုးလိုေနရာမွာပင္ သံုးစြဲေနသည္အထိတြင္က်ယ္ေနသည္။

ပြဲစားမသံုးဘဲတိုက္ရိုက္လာသူမ်ားကိုအေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပ၍ျငင္းပါယ္ျခင္း၊ အခ်ိန္ၾကန္ ့ၾကာေအာင္ပညာျပျခင္းမ်ားျပဳၾကသည္။ဤနည္းျဖင့္ပြဲစားအတြက္ ပါထပ္ေဆာင္းေပးရကာပို၍ႀကီးေလးေသာလာဘ္စားမႈဒဏ္ကိုျပည္သူေတြခံ ေနၾကရသည္။ အစိုးရရံုးမ်ား၊ ဦးစီးဌာနမ်ားေရွ ့တြင္၊အနီးအနားလၻက္ရည္ဆိုင္ မ်ားတြင္ပြဲစားေတြေျခခ်င္းလိမ္ေနသည့္ေခတ္သက္တမ္းရွည္လြန္းလွၿပီ။

ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္လႊတ္ေတာ္က‘ရံုးပြဲစားမ်ား’ ႏွိမ္နင္းေရးဥပေဒတရပ္ႏွင့္ ‘ထိုရံုးမ်ား’ အနီးတ၀ိုက္ (ဥပမာ အကြာအေ၀းတစ္ခုအတြင္း) လၻက္ရည္ဆိုင္မဖြင့္ရဟူ ေသာဘုိင္ေလာ (bylaw) မ်ိဳးကိုသက္ဆိုင္ရာျမဴနီစပယ္လီတီမ်ားကပါျပဌန္း သင့္ကျပဌန္းေပးဘို ့လိုအပ္ေကာင္းလိုအပ္လိမ့္မည္။

ပြဲစားမသံုးဘဲ၀ိနည္းေရွာင္၍လာဘ္ေတာင္းယူနည္းတမ်ိဳးမွာစာရြက္စာတမ္း ေၾကးေတာင္းျခင္းျဖစ္သည္။ စာရြက္စာတမ္းေၾကး (ဥပမာမိတၱဴကူးရန္စကၠဴ တစ္ထုပ္ဖိုး ၆၀၀၀ိ) ကိုစာေပစီစစ္ေရးရံုးလိုမ်ိဳးကမီဒီယာသမားမ်ားလုိလူမ်ိဳး ထံမွပင္ေတာင္းတတ္ရာသာမန္ျပည္သူမ်ားအတြက္ကားဆိုဘြယ္ရာမရိွ။

ေက်ာင္းမ်ားတြင္ကားအေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပ၍အလႉခံပံုးေထာင္ၾကသည္။

အရာထမ္းအဆင့္ေတြကားအိမ္မွာပင္အကန္ေတာ့ခံသည္။ လူျမင္ခံစရာမလို။ သို ့ေသာ္ကန္ေတာ့ခဲ့ရသူေတြကျပန္ေျပာၾကသည္ခ်ည္း။ လြန္ခဲ့ေသာ၂ႏွစ္က သတင္းေထာက္မိန္းကေလးတစ္ဦးကိုနာမည္ေက်ာ္သရုပ္ေဆာင္တစ္ဦးက လူပံုအလည္၌ပါးရိုက္၊ကုတ္ဖဲ့ခဲ့သည္။  ထိုအမႈယခုတိုင္ေသာင္မတင္ေရမက် ျဖစ္ေနသည္။“လူႀကီးဆီ၀င္ထားၿပီးသြားပါၿပီ”ဟုထိုသရုပ္ေဆာင္ကေျပာသည္ ဟုသိခဲ့ရရာဘယ္လူႀကီးျဖစ္မည္ကိုစဥ္းစားၾကည့္ႏိုင္သည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ သည္မိမိကိုယ္တိုင္ကတည့္မတ္ရမည္သာမကအုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑ (executive branch) ၏ၾသဇာေလာင္းရိပ္ေအာက္မွလည္းလြတ္ေျမာက္ခ်ိန္တန္ၿပီ။ ယခု ထိုအခ်က္အေရးႀကီးပံုစတင္အသံျပဳလာၾက၍ေက်နပ္ပါသည္။

အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာသံုးရပ္တို ့အခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ထိမ္းေက်ာင္းေရး (check and balance) ကို လက္မခံႏိုင္ေသးသူေတြဌာနအသီးသီးတြင္အင္ ႏွင့္အားႏွင့္ရိွေနၾကေသးသည္ကိုျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌဦးေရႊမန္းကအတိအလင္းထုတ္ေျပာသြားၿပီ။ ဤျပႆနာရိွေနသည္ဆိုတာႏွင့္မျဖစ္မေနေက်ာ္ လႊားမွျဖစ္မည္ဆိုတာကိုပထမဆံုးအႀကိမ္ထုတ္ေျပာလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

လက္ရိွ ရံုးအကူမွသည္၀န္ႀကီးအထိျဖစ္ေသာအစိုးရယႏၱရားကိုေမာင္းႏွင္ေန
ေသာ၀န္ထမ္းစုႀကီးသည္ေခတ္ေဟာင္းမွေတာက္ေလွ်ာက္ပါလာေသာ
အင္အားစုေဟာင္းႀကီးျဖစ္သည္။ သူတို ့အမ်ားစုသည္စစ္အႏြယ္၀င္မ်ား၊ မကင္း ရာမကင္းေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ၾကကာအရည္အခ်င္းထက္ႏိုင္ငံေရးအရသစၥာခံမႈ
(political loyalty) အဓိကထား၍စုေဆာင္းယူ(recruited) ခဲ့ၾကသည္ျဖစ္ရာ ပင္ကိုယ္သဘာ၀အရတည္ဆဲအေျခအေန၌စားသာေနသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
(benefiting from the status quo)။ သူတို ့ကိုသက္ညွာေန၍မျဖစ္ႏိုင္။

လာဘ္စားမႈသည္ျမန္မာ့လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုလံုးတြင္ကင္ဆာေရာဂါသဖြယ္ အျမစ္တြယ္ေနၿပီျဖစ္ရာကုစားဖို ့မလြယ္သလိုေက်ာသားရင္သားခြဲျခား၍ညွာ
ေနလွ်င္လည္းတိုက္ဖ်က္ႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္။ မႏွစ္ကဒဂံုၿမိဳ ့သစ္အေရွ ့ပိုင္း တြင္ဆယ္တန္းေအာင္၍ဗိုလ္သင္တန္းသြားေလွ်ာက္ေသာလူငယ္ကေလး တစ္ဦးသည္အရည္အခ်င္းစစ္အဆင့္ဆင့္ေကာင္းစြာေအာင္ျမင္ပါလွ်က္ေရြး ခ်ယ္ရန္အတည္ျပဳလက္မွတ္ထိုးရမည့္သူကေငြေလးသိန္းေတာင္းသည္ကို မေပးႏိုင္သျဖင့္အိမ္ျပန္လႊတ္ျခင္းခံရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသားေဟာင္းမ်ားအလည္အပါတ္ျပန္လွ်င္ေဆြ
မ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားအိမ္တြင္တည္းခိုႏိုင္သည္။ ဧည့္စာရင္းကိုၿမိဳ ့နယ္လ.၀.ကမ်ားတြင္တိုင္ၾကားရ သည္။ဖ်မ္းမွ်ေၾကးလၻက္ရည္ဘိုးမွာက်ပ္ငါးေသာင္းျဖစ္သည္။
တခါတရံမိတၱဴကူးခႏွင့္စာရြက္စာတမ္းေၾကးသပ္သပ္ထပ္ေတာင္းသည္။
နယ္ၿမိဳ ့ကေလးမ်ားတြင္ဆိုလွ်င္အေၾကာင္းတစ္ခုခုျပ၍က်ပ္တစ္သိန္းအထိအလႉခံယူတတ္သည္။

အလားတူဥပမာမ်ားေရးျပေနလွ်င္ဆံုးႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ေစာ၍ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ကာေအာင္ျမင္ေနၾကေသာ အိမ္နီးခ်င္းတရုပ္ႏွင့္ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတို ့တြင္အက်င့္ပ်က္လာဘ္စားေသာအ ရာထမ္းအဆင့္မ်ားကိုရာထူးမွျဖဳတ္ပစ္ယံုမကထိေရာက္စြာရာဇ၀တ္ေၾကာင္း အရအေရးယူအျပစ္ေပးေနေလသည္။တရုပ္ျပည္တြင္ထိုကဲ့သို ့ေသာပုဂၢိဳလ္ မ်ားသည္အာဏာရကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၀င္ျဖစ္ေနလွ်င္လူပံုအလယ္တြင္(တစ္ႀကိမ္ မက) ကြပ္မ်က္သည္အထိအေရးယူျပခဲ့ဘူးသည္။ 

တရုပ္အစိုးရသည္မူးယစ္ ေဆး၀ါးေရာင္း၀ယ္ေဖါက္ကားသူမ်ားႏွင့္လာဘ္စား
သူအရာရိွမ်ားကိုႏိုင္ငံတကာလူ ့အခြင့္အေရးအဖြဲ ့မ်ားကန္ ့ကြက္ခ်က္မ်ားရိွေန
လင့္ကစားကြပ္မ်က္ပစ္သည့္နည္းျဖင့္ထိထိေရာက္ေရာက္ႏွိမ္နင္းေနသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ကားယခင္တေလာကတနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကိုရာထူးမွ
တိပ္ဆိပ္စြာဖယ္ရွားပစ္ယံုျဖင့္အဆံုးသပ္သြားခဲ့သည္။ ဤသည္မွာဦး ေန၀င္း၏ဆိုရွယ္လစ္အစိုးရလက္ထက္ကတည္းကရိွခဲ့ေသာပံုစံေဟာင္းႀကီး ျဖစ္သည္။ အဂတိလိုက္စားမႈကိုတိုက္ဖ်က္ျခင္းမမည္ယံုသာမကပို၍အတင့္ ရဲလာေအာင္အားေပးရာပင္ေရာက္သည္။အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ
သည္အေရးယူလည္းမခံရ၊မတရားရွာေဖြထားေသာဥစၥာဓနမ်ားလည္းသိမ္းဆည္းမခံရ
ဘဲတစ္သက္စာအထုပ္ပိုက္၍ရာထူးမွဖယ္ေပးလိုက္ယံုႏွင့္ ၿပီးသြားႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ 

ဤနည္းျဖင့္အေရးယူျခင္းသည္အျခားသူ မ်ားကိုအားက်ေစ၊ အတုယူလာေစသည္။
ႏွိမ္နင္းရာမေရာက္။

လာဘ္စားမႈမ်ားသည္ေဘာဂေဗဒသေဘာအရလက္ေျပာင္းလက္လႊဲစားရိပ္ (Transaction cost) ကိုပိုႀကီးျမင့္ေစသျဖင့္တိုးတက္ဖြံ ့ၿဖိဳးမႈႏႉံး (growth-rate and development) ကိုထိခိုက္သည္။ ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံလုပ္ကိုင္လိုစိတ္ ကိုလည္းပ်က္ျပားေစသည္။

သာမန္ျပည္သူမ်ားအတြက္အစိုးရဆိုသည္မွာသူတို ့ႏွင့္ထိေတြ ့ေနေသာ က်မၼာေရး၊ ပညာေရးဌာနမ်ား၊ စည္ပင္၊ လ.၀.က၊ ေထြ/အုပ္၊ က.ည.န၊ လွ်ပ္စစ္၊ ရဲ၊ တရားရံုးစသည့္ဌာနမ်ားႏွင့္၀န္ထမ္းသာမ်ားျဖစ္သည္။ အစိုးရ အေပၚၾကည္ညိဳစိတ္၊ယံုၾကည္အားကိုးစိတ္ႏွင့္အစိုးရ၏ေပၚလစီမ်ားကိုအား ႀကိဳးမန္တက္အေကာင္အထည္ေဖၚလိုစိတ္မ်ားသည္အဂတိလိုက္စားေသာ ၀န္ထမ္းမ်ားေၾကာင့္ဘယ္ေသာအခါမွေပၚလာလိမ့္မည္မဟုတ္။ 
လူထုပါ၀င္မႈ (mass participation)ကိုအားျပဳေသာဒီမိုကေရစီႏွင့္ကားအလွမ္းေ၀းသည္။  

အစိုးရကသာဒီမိုကေရစီေဖၚေဆာင္ေရးကိုပီီပီျပင္ျပင္လွ်င္ျမန္ေသာႏႈံးျဖင့္ လုပ္ျပႏိုင္လွ်င္စစ္ၿပိဳင္ေနၾကေသာတိုင္းရင္းသားမ်ားၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူလိုစိတ္ပို ႀကီးမားလာလိမ့္မည္။ လက္ရိွတြင္ပင္အစိုးရကဦးေဆာင္ေသာႏိုင္ငံေရးလမ္း ေၾကာင္းကိုလက္ခံ၍လႊတ္ေတာ္ထည္းေရာက္ေနေသာတိုင္းရင္းသားေတြရိွ ေနၿပီျဖစ္သည္။ လႊတ္ေတာ္ထည္းကတိုင္းရင္းသားမ်ားႏိုင္ငံေရးအရပိုခရီး တြင္လာသည္ႏွင့္အမွ် တိုင္းရင္းသားတို ့အက်ိဳးစီးပြားကိုမည္သူကတကယ္ ကိုယ္စားျပဳသနည္း - လက္နက္ကိုင္ေနသူမ်ားကလား၊ ဥပေဒျပဳေနသူမ်ား ကလားဆိုသည့္ေမးခြန္းေမးသံပိုက်ယ္ေလာင္လာလိမ့္မည္။

လက္နက္ကိုင္ေျဖရွင္းေရးနည္းလမ္း၏တရား၀င္မႈယုတ္ေလွ်ာ့သြားလိမ့္မည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ားကိုယ္တိုင္ကလက္နက္ႏွင့္ဒီမိုကေရစီလဲရန္ဖိအားေပးလာ ၾကလိမ့္မည္။ ထို ့ေၾကာင့္က်ိမ္းေသၿငိမ္းခ်မ္းေရးရႏိုင္သည့္နည္းလမ္းသည္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ ့အစည္းအသီးသီးအားအခြင့္အေရးအမ်ိဳးမ်ိဳး (concessions) ေပး၍သိမ္းသြင္းသည့္နည္းမဟုတ္ဘဲဒီမိုကေရစီကိုအရိွန္ႏႉံး
ေကာင္းေကာင္းျဖင့္ပီပီျပင္ျပင္တည္ေဆာက္ျပရန္ျဖစ္သည္။

သို ့ဆိုလွ်င္လမ္းခရီးတြင္ခလုပ္ကန္သင္းျဖစ္ေနေသာအရာမ်ားကိုျပတ္ျပတ္သား
သားဖယ္ရွားပစ္ရန္ျဖစ္သည္။ အစိုးရသစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားမၾကာခဏ
ေျပာေနေသာေနာက္ေၾကာင္းျပန္၍မလွည့္ေတာ့ပါဆိုသည့္စကားကိုသက္
ေသျပႏိုင္ရန္မွာေရွ ့ခရီးတြင္ကန္ ့လန္ ့ခံေနေသာခလုပ္ကန္သင္းမွန္သမွ်ကို ရွင္းပစ္ရလိမ့္မည္။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္